آیا جنگ سوریه طولانی خواهد شد؟

تصویر «عمران داقنیش» پسر بچه 5 ساله سوری، که در شهر حلب به شدت دچار آسیب جسمی و روانی شده توجه جهانیان را به خود جلب کرده است.

این تصویر لحظه ای را به نمایش می گذارد که یک پسر بچه با جسمی خونی و پر از خاک داخل یک آمبولانس نشسته است و با حالتی شگفت زده دستی بر سر خود می کشد و به انگشتان خون آلودش خیره می شود.

گوشه ای از تلفات بی شمار جنگ سوریه طی پنج سال بدین گونه است: صدها هزار نفر کشته شده اند، میلیون ها نفر به کشورهای همسایه پناه برده اند و میلیون ها نفر دیگر نیز در وضعیت بحران انسانی به سر می برند. اما جنگ هنوز ادامه دارد و سوریه را تکه تکه کرده است. علی رغم تلاش های فراوانی که به منظور برقراری آتش و به دلیل واکنش ملل جهان نسبت به تصاویر دلخراش این جنگ (ماند همین تصویر از عمران کودک سوری) صورت گرفته است، این جنگ همچنان ادامه پیدا کرده است.

این پنج دلیل را می توان به عنوان دلایل اصلی عدم اتمام جنگ داخلی در سوریه برشمرد:

1)سوریه به شکل جبران ناپذیری تجزیه شده است:

این جنگ که در سال 2011 آغاز شده اختلافات زیادی را برانگیخته است. هیچ کدام از مبارزان گروه های داخلی نیز خواهان اتمام جنگ نیستند.

2) هیچ گروهی قدرتمند تر از گروه دیگر نیست:

کریس هامر تحلیل گر مسائل خاورمیانه از موسسه مطالعات جنگ واشنگتن بر این باور است که ارتش سوریه تا کنون نتوانسته کنترل کامل شهر حلب را به دست بگیرد زیرا این ارتش چندین سال است که مشغول جنگ است به همین دلیل خسته و فرسوده شده است. از سوی دیگر شورشیان سوری توانایی زدن ضد حمله را دارا هستند.

3) متحدین قدرتمند اسد و شورشیان

هم حکومت بشار اسد و هم شورشیان سوری متحدین قدرتمندی دارند که برای آن ها سلاح و پشتیبانی فراهم می کند.

طی چند روز گذشته روسیه از طریق پایگاه هوایی ایران هواپیماهای جنگده خود را راهی سوریه کرده است. این در حالی است که طی دهه های اخیر این اولین بار است که حکومت ایران اجازه می دهد تا یک قدرت خارجی از یکی از پایگاه های نظامی این کشور استفاده کند. این امر نشان دهنده این مسئله است که ایران و سوریه نسبت به کمک و پیروزی به بشار اسد متعهد هستند.

«رایان کراکر» سفیر سابق آمریکا در لبنان، سوریه وعراق بر این باور است که شاخه های مختلف شورشیان سوریه نیز توسط اردن، عربستان، قطر، امارات و ترکیه حمایت می شوند. به نظر کراکر در حال حاضر شاهد وقوع یک نوع جنگ سرد در خاورمیانه میان ایران و عربستان هستیم.

4) داعش و القاعده همه چیز را پیچیده تر کرده اند:

در ابتدای جنگ سوریه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا از شورشیان میانه رو که مخالف اسد محسوب می شدند حمایت می کرد. آمریکا در آن مقطع زمانی بر این باور بود که رژیم اسد مرتکب جنایت جنگی علیه مردم سوریه شده است. تکفیری های داعش کنترل قسمت اعظمی از سوریه را در اختیار گرفتند و عناصر گروه شورشی ارتش آزاد سوریه با سازمان های تروریستی مانند القاعده و جبهه النصره متحد شدند.

«متیو مک اینیس» تحلیلگر موسسه آمریکایی «اینترپرایز» نیز بر این باور است در حال حاضر شرایطی که در آن آمریکا بتواند یک استراتژی پایدار برای حمایت از شورشیان و مقابله با تکفیری های داعش را پیاده کند بسیار دشوار خواهد بود.

این تحلیلگر گفت: «اوباما در حل این بحران ناتوان است زیرا تسط تکفیری ها روز به روز بر شورشیان بیشتر می شود و این مسئله صحت ادعای اسد، روسیه و ایران را که مرتبا می گویند در حال مبارزه با تروریست ها هستند را مورد تایید قرار می دهد.»

5) هیچ توافقنامه بین المللی درباره آینده سوریه وجود ندارد

ایالات متحده و متحدینش و سوریه، روسیه و ایران تصور کردند که به یک راه حل سیاسی در مذاکرات ژنو دست یافتند. استفان دی میستورا نماینده سازمان ملل متحد در امور مربوط به سوریه تعداد بیشماری شرایط آتش بس و توافقنامه برای کمک های انسان دوستانه را فراهم کرد که همگی آن ها از هم فرو پاشید و یا هرگز اجرا نشدند.

مذاکرات صلح میان دولت سوریه و مخالفان بشار اسد به بن بست انجامید. اسد و متحدین او خوهان باقی ماندن وی در سپهر سیاسی سوریه هستند در حالی که شورشیان سوری و ایالات متحده خواهان کناره گیری اسد از قدرت هستند.