تغییر موضع اردوغان در پرونده سوریه مجانی نیست

سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به روسیه علاوه بر اینکه از بازی باج خواهی او با اروپا و آمریکا حکایت دارد نشان می دهد که وی حاضر نیست فقط به دلیل دوستی با پوتین، به طور رایگان در پرونده سوریه چرخش موضع نمشان دهد.

تغییر روابط ترکیه و روسیه در مسیر اجرایی شدن

اینکه اردوغان در اولین سفر خارجی خود پس از کودتای نافرجام راهی روسیه شد پیام روشنی دارد مبنی بر اینکه تغییر روابط ترکیه و روسیه پس از تنش حاصل از سرنگونی جنگده روسیه به دست ترکیه، اکنون در مسیر اجرایی شدن در حرکت است.

اردوغان به خوبی متوجه شده است که طرف هایی که در اعلام موضع روشن در قبال کودتای نافرجام تاخیر کرده و منتظر نتایج آن بودند تا بر همین اساس تصمیم بگیرند در کودتا دست داشتند و این طرف ها همان سرویس اطلاعاتی آمریکا با حمایت برخی کشورهای خلیج فارس است اما روسیه و ایران از همان ساعت های نخست کودتا و پیش از روشن شدن نتایج، آن را محکوم کردند.

ترکیه برگ برنده های خود را برای آمریکا و اروپا رو خواهد کرد

بنابراین سفر اردوغان به روسیه پیام روشنی به آمریکا و متحدانش است با این مضمون که ترکیه پس از کودتای نافرجام دیگر مانند قبل نیست اما در عین حال به این معنی نیست که ترکیه از ناتو یا همکاری با آمریکا دست برخواهد داشت بلکه برگ برنده هایی دارد که می تواند آن را برای آمریکا و اروپا رو کند که مهم ترین آن نیز مربوط به تحویل دادن عبدالله گولن است.

اما در مورد اروپا نیز باید گفت که اروپا همچنان مانعی در مسیر پیوستن ترکیه مسلمان به باشگاه کشورهای اروپایی است.

بازی باج خواهی اردوغن با اروپا

اردوغان با اشاره به احتمال احیای قانون مجازات اعدام در ترکیه و گشودن مرزهای مشترک با اروپا به روی پناهندگان از طریق دریای اژه بازی باج خواهی علیه  اروپا را در پیش گرفته است.

از همین رو رئیس جمهور ترکیه در راستای همین بازی با  آمریکا و اروپا و افزایش فشار بر آنان راهی روسیه شد تا دستاوردهای سیاسی را به ثمر بنشاند که با استفاده از آن بتواند اوضاع داخلی ترکیه را استحاکم بخشیده و بتواند بقای خود در قدرت را در ترکیه جدید تضمین کند.

نکته قابل توجه اینکه اروغان اندکی پیش از اینکه راهی روسیه شده و با ولادیمیر پوتین دیدار کند از حامیان خود و تمام طیف های سیاسی ترکیه خواست حضور میلیونی را به ثبت برسانند که این رویکرد او دو دلیل داشت:

پیام اول: ارسال پیامی قوی به غرب به این معنی که استفاده از واژه دوستم در  «من به دیدار دوستم پوتین می روم»  در دنیای سیاست به ویژه در مواقع حساس معانی عمیقی را در دل خود جا داده است، به عبارت دیگر به این معنی است که پوتین دوستی است که به من کمک کرد و در شرایط سخت در کنارم بود و من به او مدیون هستم.

پیام دوم: اعلام این نکته به ملت ترکیه که با پوتین، دوست عزیز و محترم دیدار می کند و با این کار به تمام کسانی که با این موضوع در ارتباط هستند اعلام کرد که او از ملت و از تمام استان های ترکیه برای نزدیک کردن روابط با روسیه اختیار کامل گرفته است.

اردوغان تغییر تدریجی در قبال سوریه را در پیش گرفته است

در این میان در حالی که بیشتر کارشناسان پیش بینی می کنند که موضع اردوغان در قبال پرونده سوریه با تحول مثبت همراه باشد باید پرسید آیا اردوغان چنین نیتی دارد؟

در پاسخ باید گفت که در ترکیه زلزله ای  رخ داد که آن را زیر و رو کرده است و اردوغان از زمان برکناری داود اوغلو از نخست وزیری به تدریج تغییر و تحول در قبال پرونده سوریه را آغاز کرد و هرچند تمام برگه های برنده خود در سوریه را از دست نداده است اما اکنون ضعیف شده و کمتر از قبل در سوریه تاثیردارد زیرا وی پس از زلزله در نهاد نظامی اکنون سخت مشغول سروسامان دادن اوضاع داخلی آن است.

درست است که نتایج کودتای نافرجام و پس لرزه های بحران روابط با اروپا و اختلاف آشکار با دولت آمریکا به اضافه اختلاف با عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر و تردید نسبت به نقش برخی کشورهای عربی خلیج فارس در کودتا بر دوش اردوغان سنگینی می کند اما وی با در دست داشتن پرونده بسیار حساس حلب راهی روسیه شد؛ پرونده ای که از یک طرف آینده روابط ترکیه و روسیه و از طرف دیگر آینده روابط ترکیه و ایران را رقم خواهد زد بنابراین اردوغان با حمایت از مهاجمان شکستن محاصره حلب در صدد برآمد به روسیه و ایران اعلام کند که کلید حلب در دستان او است.

هرکس تصور کند اروغان تمام برگ های برنده خود را در دیدار با پوتین رو کرده است به خطا رفته است، زیرا منطق و تجربه اردوغان مبتنی بر این است که هیچ چیز فقط به صرف دوستی رایگان عرضه نخواهد شد بلکه بهایی دارد از همین رو باید بهای هرگونه چرخش موضع در خصوص پرونده سوریه در روسیه بررسی شود البته باید در نظر داشت که اکنون دیدگاه اردوغان در خصوص پرونده سوریه به روسیه نزدیک تر شده است.

به هر حال نتایج حاصل از سفر اردوغان به روسیه نقشه راه تفاهم جدیدی را در روابط ترکیه و روسیه ترسیم خواهد کرد که امیدواریم تفاهمات دو طرف به نفع منطقه به ویژه عراق و سوریه باشد.

سالهای بحران سوریه و شدت و سختی های آن به ما آموخته است که در خوشبینی زیاده روی نکنیم بلکه منتظر نتایج حاصل در میدان نظامی سوریه به ویژه حلب باشیم.