چرا پوتین بدنبال ریاست جمهوری ترامپ است؟

در یک هفته اخیر تیتر ثابت بسیاری از رسانه های جهان مربوط به انتقاداتی بوده که «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه از آمریکا بویژه بحث استقرار سپر موشکی در نزدیکی مرزهای روسیه داشته است.

اما با این وجود پوتین در ماه های اخیر به شدت از «دونالد ترامپ» نامزد جنجالی جمهوریخواهان آمریکا برای تصدی پست ریاست جمهوری آمریکا حمایت کرده و وی را شخصیتی درخشان معرفی می کند البته این «ارادت» پوتین بی پاسخ نمانده و در روزهای گذشته ترامپ نیز رئیس جمهور روسیه را به آمریکا دعوت کرده است.

ترامپ بصورت مرتب از لزوم حل مشکلات داخلی آمریکا و کاهش حضور این کشور در معادلات جهانی سخن می گوید و از نگاه روس‌ها درگیر شدن آمریکا با مشکلات داخلی خود، حضور این کشور را در عرصه بین‌المللی کاهش داده و به تبع آن موجب رهایی روسیه و باز شدن دست این کشور در تعیین معادلات جهانی خواهد شد.

پوتین چندی قبل در مصاحبه با «فرید زکریا» گفته بود: ترامپ شخصیت درخشانی است. من قبلا فقط گفته بودم درخشان است او درخشان است مگر اینگونه نیست؟ این گونه است. هیچ چیز دیگری نگفتم. البته یک چیز دیگری نیز وجود دارد که توجه من را به خود جلب کرد و حتما از آن استقبال خواهم کرد و آن این است که آقای ترامپ گفته بود که آماده بازگشت کامل روابط روسیه و آمریکا به وضعیت عادی است. این چه مشکلی دارد؟ آیا شما از آن استقبال نمی کنید؟ همه ما از آن استقبال می کنیم.

در همین رابطه یکشنبه شب نیز  ترامپ اعلام کرد که از نظر وی، دعوت از ولادیمیر پوتین برای سفر به آمریکا هیچ مشکلی نخواهد داشت.

وی تصریح کرد: آمریکا و روسیه باید روابط مثبتی با یکدیگر داشته باشند. دستیابی به اتفاق‌نظر میان آمریکا و روسیه امری شگفت‌انگیز خواهد بود و تأثیر مثبتی بر سراسر جهان خواهد گذاشت. همکاری‌های آمریکا و روسیه در حوزه مقابله با تروریسم باعث غلبه بر داعش در برخی مناطق شده است.

در مقابل «الکسی بوشکوف» رئیس کمیته امور بین‌الملل مجلس دومای روسیه در واکنش به دعوت ترامپ گفت: دعوت دونالد ترامپ  از پوتین برای سفر به واشنگتن ناشی از یک فکر سالم است و زمینه را برای اجتناب از چالش‌های غیرضروری با روسیه باز می‌کند.

ترامپ و منافع روسیه

درحالی که قرار است انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در نوامبر سال میلادی جاری برگزار شود، نتایج نظرسنجی منتشر شده از سوی موسسه POM نشان می‌دهد که حدود ۳۰ درصد روس‌ها معتقدند که پیروزی ترامپ در انتخابات پیش رو بیش از پیروزی کلینتون در این انتخابات، منافع روسیه را تأمین خواهد کرد.

ترامپ می‌گوید می‌خواهد دوباره آمریکا را عالی کند. آمریکایی که بنیانگذاران آن از جمله آدامز، ‌ همیلتون، جفرسون و واشنگتن خواستار استقلال مالی و اقتصادی و عدم مداخله آن در امور جهانی بودند. ترامپ شکست‌های آمریکا در لیبی، عراق و ‌افغانستان را نتیجه بی‌توجهی به این اصول عنوان می‌کند و بر همین اساس شعار «دوباره آمریکا را عالی کن» را در همه سخنرانی‌های خود بکار می برد. ترامپ تعهد به سازمان‌ها و اتحادیه‌های بین‌المللی را نادرست می داند و بر توجه به ساختارهای داخلی برای بهبود اوضاع زندگی مردم آمریکا تاکید دارد.

با توجه به ناهمخوانی اظهارات ترامپ با اقدامات و برنامه‌های ایالات متحده آمریکا در هفت دهه گذشته، رهبران دو حزب دموکرات و جمهوریخواه درباره اقبال مردم آمریکا به ترامپ به شدت نگران شده‌اند. رهبران کشورهای مختلف جهان به ویژه متحدان آمریکا هم از اظهارات او درباره مسائل جهانی شگفت زده‌اند.

فارغ از همه انتقاداتی که در داخل و خارج از آمریکا از سخنان ترامپ شده است، روسیه ترامپ را تایید می‌کند. تبادل پیام‌های تحسین‌آمیز از سوی رئیس جمهوری روسیه و ترامپ حکایت از آن دارد که روسیه پیروزی ترامپ را در انتخابات هشتم نوامبر امسال در راستای منافع خود ارزیابی می‌کند. پوتین سال گذشته در اظهار نظری درباره ترامپ او را «بسیار باهوش» خطاب کرد و ترامپ هم در تلاش برای یافتن زبانی مشترک با پوتین از قابلیت خود برای بهبود روابط روسیه و آمریکا سخن رانده و تاکید کرده است دو کشور تهدیدات و منافع مشترکی دارند.

 دلیل محبوبیت ترامپ در نزد روس ها چیست؟

همه چیز به تفکری که در پشت شعار انتخاباتی ترامپ است، بازمی‌گردد. «آمریکا را دوباره عالی کن» شعار انتخاباتی ترامپ است که به نظر می‌رسد درحال تبدیل شدن به یک گفتمان در جامعه آمریکاست. این شعار که مکمل شعار «آمریکا اول» و نوعی انزواطلبی است، همان‌اندازه که در داخل آمریکا با اقبال مردم مواجه شده، متحدان آمریکا از جمله اسرائیل و عربستان را نگران کرده است. آنها از این هراس دارند که با پیروزی ترامپ حمایت‌های آمریکا از آنها کاهش یابد (هر چند که ترامپ بر تعهد خود به دفاع از اسرائیل قویاً تاکید کرده است). اما اولویت دادن به آمریکا در شعارهای ترامپ به چند دلیل خوشایند روسیه است؛ این دلایل در واقع در زمره اهداف عملیاتی شعار ترامپ است که در سخنان وی نیز به آنها اشاره شده است:

۱ـ اولویت اصلاح ساختارهای سیاسی و اقتصادی داخلی: ترامپ می‌خواهد آمریکا به خانه بازگردد و ضعف‌هایی را که باعث کاهش قدرت این کشور شده است، برطرف نماید. کاهش توان اقتصادی، ‌ زوال سیستم سیاسی و چالش در روابط بین مردم و نخبگان، ‌ گسترش فساد و بیکاری و افزایش مهاجرت به این کشور از جمله مشکلاتی است که ترامپ وعده حل آنها را داده است. از نگاه روس‌ها درگیر شدن آمریکا با مشکلات داخلی خود، حضور این کشور را در عرصه بین‌المللی کاهش داده و به تبع آن موجب رهایی روسیه و باز شدن دست این کشور در تعیین معادلات جهانی خواهد شد.

۲ـ مخالفت ترامپ با سهم آمریکا در ناتو : ترامپ می‌گوید ناتو برای آمریکا هزینه‌بردار است؛ زیرا آمریکا در مقایسه با دیگر اعضا که ناتو در دفاع از آنها تشکیل شده است، سهم بیشتری می‌پردازد. طبق گزارش ناتو، ایالات متحده در سالجاری ۲۲ درصد هزینه‌های ناتو را پرداخت می‌کند. به اعتقاد ترامپ این آمار نشان می دهد که ۲۷ عضو دیگر ناتو از آمریکا سواری مجانی می‌گیرند. این اظهارات در شرایطی‌که برنامه استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در شرق اروپا، حضور نظامی و برگزاری مانورهای مشترک این کشور با کشورهای شرق اروپا، نارضایتی روسیه را موجب شده است، می‌تواند روزنه‌ای از امید برای کاهش فشارهای آمریکا بر روسیه به شمار آید.

۳ـ مخالفت ترامپ با تعهدات آمریکا در سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی: ترامپ معتقد است نهادهای اقتصادی کنونی در دوران جنگ سرد و در تقابل با نظام اقتصادی کمونیسم ایجاد شده است، بنابراین اکنون که کمونیسم نابود شده است، این نهادها کارکرد سابق را برای آمریکا ندارند. این موضوع فارغ از تاثیرات اقتصادی بین‌المللی آن بیانگر کاهش تاکید بر ایدئولوژی در سیاست خارجی آمریکا به شمار می‌آید که نویدبخش کاهش فشار بر سیستم سیاسی روسیه در راستای اعمال دیگر ارزش‌های لیبرالیستی خواهد بود.

۴ـ پذیرش نقش روسیه در حل بحران های بین‌المللی: سال گذشته هنگامی‌که حضور نظامی روسیه در سوریه مورد انتقاد بسیاری از سیاستمداران غربی و عربی قرار گرفت، ترامپ اقدام مسکو را توجیه کرد. او گسترش بحران در خاورمیانه و قدرت گرفتن گروه‌های تروریستی را حاصل سیاست خارجی غلط اوباما دانست و به روسیه حق داد برای جلوگیری از سرریز شدن تروریسم به داخل خاکش، علیه داعش اقدام نماید. او همچنین در راستای سیاست مسکو از حضور بشار اسد در قدرت در شرایط فعلی حمایت کرد. همچنین برخلاف دیگر سیاست‌مداران آمریکایی که از پوتین به عنوان فردی مستبد یاد می‌کنند، ترامپ بارها پوتین را مورد تجلیل قرار داده و در ۲۰ سال گذشته نخستین نخبه آمریکایی است که از رهبر روسیه تمجید کرده است.

به طور کلی ترامپ برای روسیه رئیس جمهوری بهتر از بوش و اوباما خواهد بود. در دوران ریاست جمهوری این دو، حضور آمریکا در نقاط مختلف جهان از جمله مناطق خارج نزدیک روسیه (قفقاز و آسیای مرکزی) گسترش یافت، اما آنچه از شواهد بر می‌آید این است که ترامپ برخلاف بوش و اوباما نوعی انزواطلبی را دنبال می‌کند و این سیاست را ادامه نخواهد داد.