مقصد داعشی‌ها بعد از عراق و سوریه

براساس برخی تحلیل ها این احتمال وجود دارد که اگر الرقه و موصل و سرت از چنگال داعش رهایی یابند در آن صورت منطقه وارد موج جدیدی از خشونت شود. این موج به شدت کشورهای تقریبا با ثبات مانند اردن، عربستان، تونس و الجزایر را در هم بکوبد و این کشورها به عراق یا سوریه دیگری تبدیل شوند.

محمد الطاهر نویسنده عرب زبان درمقاله ای دراین باره نوشت: نشانه های موجود حکایت از آن دارد که آمریکا عزم خود را برای نبرد فراگیر با داعش در جبهه های الرقه و موصل و سرت جزم کرده و اکنون این سوال مطرح است که آیا واقعا زمان نبرد سرنوشت ساز فرارسیده است؟
آمریکا معمولا قبل از هر نبرد سرنوشت ساز بزرگ همانند حمله به افغانستان و عراق و بمباران لیبی کشورهای همپیمان خود را بسیج می کند اما این بار به نظر می رسد که تصمیم گرفته تا بر همپیمانان محلی خود در عراق ، سوریه و لیبی تکیه کند که تیمی از کارشناسان آمریکایی و یگان هایی از نیروهای ویژه و حملات هوایی در هم کوبنده آنها را همراهی می کند.

دربخشی دیگری از این مقاله که روسیا الیوم روز سه شنبه آن را منتشر کرد آمده است : اگر چنین تحلیلی درست باشد این بدان معناست که باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا تصمیم گرفته تا مرگ ابوبکر البغدادی را به پرونده پیروزی های خود در کاخ سفید قبل از ترک آن بیافزاید و در واقع با یک تیر دو نشان بزند و بدین ترتیب به نامزد دمکرات طلب در مبارزه ریاست جمهوری فرصت بیشتری برای پیروزی ببخشد.

اوباما اگر بتواند الرقه و موصل و سرت و ابوبکر بغدادی را به فهرست پیروزی های خود بیافزاید، در آن صورت صرف نظر از پیامدهای خطرناک ماجراجویی های آمریکا در منطقه می تواند آینده تاریخی خود را تضمین کند.
در اینجا این سوال مطرح می شود که پس از تصرف الرقه و موصل و سرت داعشی های مهاجری که از سراسر جهان به ویژه عربستان ، تونس ، یمن و سودان به عراق ، سوریه و لیبی آمده اند, به کجا خواهند رفت؟

این احتمال وجود دارد که اگر الرقه و موصل و سرت از چنگال داعش رهایی یابند در آن صورت منطقه وارد موج جدیدی از خشونت شود. این موج به شدت کشورهای تقریبا با ثبات مانند اردن ، عربستان ، تونس و الجزایر را در هم بکوبد و این کشورها به عراق یا سوریه دیگری تبدیل شوند.

عربستان: نقاط قدرت و نقاط ضعف
عربستان امکانات امنیتی ، نظامی و اقتصادی گسترده ای در اختیار دارد که با تکیه بر آنها می تواند با هر گونه چالش و خطری تهدید کننده ثبات داخلی اش مقابله کند. البته عربستان در مقابل سرزمین و صحراهای وسیعی در اختیار دارد که داعش و دیگر گروه های تندرو به ویژه القاعده می توانند دور از چشم ها به فعالیت خود ادامه دهند. منفی ترین موضوع اینکه عربستان درگیری یک نبرد نظامی طائفه ای طولانی مدت در یمن شود و در نتیجه نگاه ها از خطر روزافزون داعش دور خواهد شد و به دنبال بازگشت شمار بسیاری از سعودی ها از عراق ، سوریه و لیبی زمینه گسترده ای برای تحکیم پایه های آنها فراهم خواهد آورد.

در همین راستا می توان گفت جنگ طائفه ای در خلیج فارس پیامدهای بسیار خطرناکی به همراه دارد و می تواند زمینه ساز قدرت گرفتن داعش شود. به هر حال جنگ جاری در یمن به طور مستقیم به نفع گروه های تروریستی است.

اردن: نقاط قدرت و ضعف
امان همچون ریاض از یک ثبات نسبی و توانایی های امنیتی و نظامی گسترده ای بهره مند است که می تواند با هر گونه خطر داخلی مقابله کند اما اگر داعش پایگاه های خود را در سوریه، عراق و لیبی از دست دهد، توانمندی های اردن نمی تواند در مقابل خطر داعش مصونیت کاملی به آن بدهد.
اردن با عربستان فرق می کند زیرا دارای سرزمین وسیعی نیست و به همین دلیل امان از توان بالایی برای حرکت و کنترل هر گونه کانون تنش بی بهره است. البته این موضوع بستگی به موقعیت داعشی ها در اردن دارد برای اینکه بتوانند با استفاده از تجربه به دست آمده در عراق و سوریه معادله قدرت را با دولت برهم زنند.

تونس: نقاط قدرت و ضعف
کشور تونس پس از سونامی تغییر در سال 2011 به ثبات قابل توجهی دست یابد. این تغییر منجر به پیدایش جنبش های افراطی مسلح شد که همچنان می توانند هر از چند گاهی حملات خطرناکی انجام دهند. تروریست های تونس همچنین می توانند به درون لیبی تکیه کنند و از آشوب و ناآرامی با تاریخ بیش از پنج ساله این کشور استفاده کنند. البته تروریست های تونس اگر آمریکا و اروپا بتوانند پایگاه داعش در سرت را در هم بکوبند، به شدت آسیب خواهند دید زیرا صدها تن از شهروندان تونسی عضو داعش هم اکنون در سرت بسر می برند. در آن صورت داعشی های تونس به دنبال یافتن پناهگاهی برای خود برخواهند آمد و احتمال دارد که درون صحرای لیبی و الجزایر و مالی چنین پایگاه و موقعیتی برای خود بیابند.

اوضاع کنونی به ویژه طی چند سال گذشته در جهان عرب ثابت می کند که دگرگون شده اما تغییر نمی یابد. این فرآیند که به سرعت در حال پیشرفت است باعث شده تا کشورهای عرب به تدریج چند پاره شده و به قربانی ساده ای برای داعش تبدیل شوند. هم اکنون داعش به خوبی می داند چگونه از ناآرامی و ناکامی مقامات بسیاری از کشورهای عربی در تحقق بخشیدن به ثبات امنیتی و اقتصادی و اجتماعی استفاده کند.