تصاویر/ اولین اکتشاف نفت در عربستان

 

پس از جنگ جهانی اول، ایالات متحده که تازه به غنای مناطق نفتی خاورمیانه پی برده بود به دنبال گرفتن امتیاز اکتشاف و استخراج نفت در عربستان و بحرین با عبدالعزیزبن عبدالرحمن­بن فیصل معروف به ابن­سعود وارد مذاکره شد.

 

در این زمان به دنبال بحران مالی بین­المللی در سال 1929 عربستان با کم شدن تعداد حاجیان و خشکسالی­های پی­در پی در شرایط وخیمی قرار داشت و به همین خاطر پیشنهاد امریکایی‌ها را پذیرفت.

 

در این شرایط یک شرکت آمریکایی به نام" استاندارد اویل" کالیفرنیا با دولت سعودی برای اخذ امتیاز کشف نفت در منطقه­ی شرق این کشور وارد مذاکره شد. گفته می‌شود دولت سعودی آنقدر در شرایط اضطرار قرار داشت که شرط کرد همه پرداختی های قرارداد از سوی طرف امریکایی به طلا باشد.

 

شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا شروط اعراب را قبول کرد و در ازای 130000دلار در سال 1932 توانست امتیاز استخراج نفت در مساحت 932000 کیلومتر مربع را برای 66سال از عربستان بگیرد. این شرکت امتیاز استخراج دیگر کانی­های قیمتی عربستان را در نیز مساحت 153000 کیلومتر مربع به دست آورد و خیلی زود کارشناسان خود را به منطقه اعزام کرد.

 

شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا کار خود را آغاز کرد اما تا سال 1936 توفیقی در اکتشاف به دست نیاورد و مجبور شد نیمی از امتیاز را به شرکت نفت تگزاس واگذار کند. با این حال دو سال پس از این تاریخ نخستین چاه در منطقه "دمام" به نفت رسید و در مدت کوتاهی همه چیز را عوض کرد.

 

به دنبال این اکتشافات بزرگترین و ثروتمندترین شرکت نفتی جهان که امروز با نام "سعودی آرامکو" شناخته می شود با تغییر نام شرکت استاندار اویل کالیفرنیا و عربستان تشکیل شد و ظرف چند دهه به کنترل کامل دولت عربستان درآمد. 

 

مقارن با مبارزات ملی شدن نفت در ایران پادشاه سعود ملک عبدالعزیز بن آل سعود شرکت آرامکو را تحت فشار گذاشت تا سود حاصل از فروش نفت را به صورت مساوی میان شرکت و دولت عربستان تقسیم نماید و شرکت چاره ای جز پذیرش این درخواست نداشت. پذیرش درخواست پادشاه سعود باعث شد در سال1973 یک چهارم در سال 1975 بیش از 60 درصد و تا سال 1980 تمامی سهام آرامکو به اختیار عربستان درآید و نام شرکت نیز به شرکت نفت عربستان سعودی یا سعودی آرامکو تغییر کند.

 

"جوزف مانتین" عکاس امریکایی که در سال 1932 همراه با اولین گروه اکتشافی شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا به عربستان سعودی آمد شاید نمی دانست که از چه لحظات مهمی از تاریخ عکاسی می‌کند. گرچه او و گروهش تا چند سال در کشف قطره ای نفت به موفقیت نرسیدند اما آنچه بعدها از دل خاک بیرون کشیدند بسیار بیش از آنچه پیش بینی می کردند ارزشمند بود. در دو مجموعه پیش از این زندگی اعراب عربستان از دریچه دوربین مانتین پیش از کشف نفت را دیدید. در این مجموعه اعزام نیروها و کارشناسان به عربستان، مراحل جستجو و مطاله زمین و منطقه و اکتشاف نفت توسط امریکایی ها را می بینید. گفتنی است عکس های این مجموعه که در موزه ملی هوافضای کالیفرنیا نگهداری می شود فاقد اطلاعات و زیرنویس هستند و تنها به ذکر تاریخ و موضوع آن اکتفا شده است.