آتش‌بس در سوریه چگونه اجرایی خواهد شد؟

به گزارش پارس به نقل از«تابناک»، شبکه خبری «راشا تودی» گزارش داد: هرچند سوریه به عنوان یک کشور جنگ زده با توافق میان آمریکا و روسیه بر سر یک طرح آتش بس، در آستانه دستیابی به یک آرامش سیاسی نظامی حداقلی قرار گرفته، از آن سو، سؤالات و ابهامات فراوانی در مورد ساز کار عملیاتی این طرح آتش بس مطرح است. 

نخستین سؤالی که در مورد این آتش بس مطرح است و نیاز به پاسخ دقیق دارد، این است که این طرح از چه زمانی آغاز می شود؟

بنا بر اعلام رسانه ها و متن بیانیه، در توافقنامه روسیه و آمریکا درباره آتش بس در سوریه آمده است، آتش بس از نیمه شب 27 فوریه (8 اسفند) آغاز خواهد شد و این طرح شامل داعش و جبهه النصره نمی شود.

سؤال دیگری که در رابطه با طرح آتش بس ایجاد می شود آن است که گروه های مشمول این طرح چه گروه هایی هستند؟

پایگاه خبری «راشاتودی» در این رابطه نوشت، این روشن است که کدام از گروه ها شامل این طرح نمی شوند و در ادامه توضیح داد که داعش، جبهه النصره و سایر گروه های تروریستی که نام آن ها در لیست گروه های تروریستی سازمان ملل متحد قرار دارد، شامل این طرح نمی شوند.

بر اساس این بیانیه، دولت سوریه، مخالفان «میانه رو» و حزب دموکرات کرد شامل این طرح هستند و لذا این گروه ها باید سلاح خود را بر زمین بگذارند و به دیگر سخن، دست از جنگ بکشند. در متن بیانیه آمده است در صورت عدم انجام این دستورالعمل با گروه متخلف برخورد خواهد شد.

موضوع مبهم دیگر در رابطه با طرح آتش بس سوریه که از شامگاه روز جمعه آغاز خواهد شد این است، انتظاری که از گروه های درگیر در جنگ سوریه و شامل این طرح می رود، چیست؟ 

بر اساس بیانیه مورد توافق روسیه و آمریکا، گروه های شامل طرح آتش بس متعهد خواهند بود، از به کار بردن هرگونه سلاح، از جمله موشک، خمپاره و موشک ضد تانک هدایت شونده و ... علیه یک دیگر پرهیز کنند. همچنین این افراد متعهد خواهند بود تا فرایند و سازو کار دسترسی نیروهای حقوق بشر را برای رساندن کمک های انسان دوستانه به نیازمندان و جنگ زدگان سوری فراهم کنند.

یکی دیگر از مباحثی که در رابطه با ابعاد این طرح آتش بس مورد سؤال است، اینکه این طرح آتش بس چگونه عملیاتی خواهد شد؟

بر اساس آنچه در بیانیه آمده است، مقامات سیاسی مسکو و واشنگتن متعهد خواهند شد تا در مورد سازوکار اجرای این طرح با یکدیگر همکاری اطلاعاتی داشته باشند و اطلاعاتی نظیر نقشه های به روز و جزئیات تحولات را با یکدیگر مبادله کنند و در مسیر اجرای طرح با یکدیگر همکاری داشته باشند.

از سوی دیگر، گروه هایی که شامل طرح آتش بس هستند، نباید زیر آتش حملات یکدیگر قرار بگیرند و به عبارت بهتر، حق حمله و آغاز جنگ علیه یکدیگر را ندارند و آغاز جنگ توسط هر یک از این ها علیه دیگری بر خلاف بیانیه است و با آن برخورد خواهد شد. در این بیانیه آمده است، انتظار می رود پس از اجرای این طرح آتش بس، تمام حملات و درگیری ها بر گروه های تروریستی همچون داعش و جبهه النصره متمرکز شود.

در مورد چگونگی نظارت بر روند اجرای طرح نیز در بیانیه آمده است، روسیه و آمریکا متعهد خواهند بود در این راستا یک کارگروه تشکیل دهند که ریاست آن بین آمریکا و روسیه مشترک است. این کارگروه از سویی تمام تلاش خود را بر کاهش تنش میان گروه های مخالف و افزایش انطباق میان آن ها متمرکز خواهد کرد و از سوی دیگر به عنوان داور و قاضی، نقش حل و فصل اختلافات را بر عهده خواهد گرفت و هرگونه مشکل بزرگ را به مقامات ارشد انتقال خواهد داد.

افزون بر این، یک خط ارتباط مستقیم و مستمر میان مسکو و واشنگتن برای جلوگیری از مناقشات سیاسی و اختلاف فی ما بین برقرار خواهد شد.

 در این بیانیه همچنین به نقش نهادهای دولتی و روزنامه نگاران در فرایند حفظ آتش بس و پیشبرد فرایند صلح اشاره و ابراز امیدواری شده که آتش بس، یک شیوه بی طرفانه و شفاف باشد که با پوشش گسترده رسانه ها فضا را برای کاهش تنش ها هموار کند. 

گفتنی است، پیش از این بشار اسد رئیس جمهور ترکیه در گفت و گو با روزنامه «ال پایس» گفت: «دولت قانونی سوریه از برگزاری مذاکرات صلح و هر اقدامی در جهت رسیدن به یک آتش بس دائمی حمایت می کند، ولی واقعیت این است که حل و فصل تنش ها در سوریه، تنها از طریق آتش بس فراهم نمی شود. چرا که یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار این است که باید در شرایط آتش بس اجازه نداد تا برخی گروه‌های تروریستی از شرایط موجود برای بهبود شرایط خود استفاده کنند».

به عبارت دیگر، رئیس جمهور سوریه نگران آن است که فضای آرام ناشی از دوران آتش بس شرایطی را فراهم کند که در بستر آن گروه های تروریستی سوریه به تقویت و تجهیز خود بپردازند.

از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز از دولت آمریکا به خاطر این که گروه های مخالف حزب دموکرات کرد سوریه را در قالب گروه های مخالف و نه گروه های تروریستی تعریف کردند، ناراحت است و انتقاداتی را علیه دولت آمریکا مطرح کرد، زیرا این موضوع ترکیه را مجبور خواهد کرد تا هرگونه حمله نظامی علیه کردهای سوریه را متوقف کند.