ویژگی های نشست جدید سوری – سوری در ژنو

به گزارش پارس به نقل از فارس، از روز دوشنبه هفته جاری دور جدیدی از گفت‌وگوها درباره حل سیاسی بحران سوریه اغاز شده است .یکی از شیوه هایی که می توان برای فهم و تحلیل دقیق این نشست و اهمیت و جایگاه و حتی چشم انداز آن در نظر گرفت ،مقایسه آن با نشست های قبلی است که پیش از این درباره حل سیاسی بحران و یا به عبارت دقیقتر پایان جنگ داخلی سوریه برگزار شده بود .البته باید توجه داشت که از زمان اغاز درگیری های داخلی در سوریه نشست های متعددی از سوی حامیان خارجی گروههای مسلح داخلی و یا تکفیری های وارداتی برگزار شده است که در انها هدف اصلی نه حل سیاسی درگیری ها بلکه برعکس تقویت روند نظامی‌گری و کمک به براندازی دولت قانونی دولت سوریه بوده است که این نشست ها به شکست انجامید و در نتیجه فاز سیاسی تقویت شد و خیلی از دولت هایی که پیش از این از فاز نظامی و براندازی حمایت می کردند بعد از اینکه طعم تلخ این حمایت ها را با گسترش دامنه حملات تکفیری ها به داخل کشورهای خود چشیدند یکی پس از دیگری در رویکرد قبلی خود بازنگری کردند .از اینرو هر چند درحال حاضر هم روند ارسال سلاح به گروههای مسلح و تکفیری بخصوص از سوی مرزهای ترکیه ادامه دارد اما با توجه به تغییر رویکرد نسبی کشورهای غربی اعم از امریکا و اروپا به مسئله سوریه ،حامیان پروپاقرص این گروهها یعنی ترکیه و عربستان و قطر نیز مجبور به همراهی با دور جدید مذاکرات صلح با محوریت سازمان ملل در ژنو شده اند .بر این اساس یکی از تفاوت های نشست ژنو با نشست های قبلی این است که هم حامیان غربی طرح براندازی راه خود را از بازیگران اشوب سازی همچون : رژیم صهیونیستی ، ترکیه و عربستان جدا کرده اند و هم اینکه در صف گروه  برانداز نیز شکاف های جدیدی بروز کرده است که در بروز این تحولات نیز عواملی موثر بوده که می توان آن را از دیگر تفاوت های محیطی نشست جاری ژنو ارزیابی کرد.

البته عواملی که در تغییر نسبی رویکرد کشورهای غربی در خصوص بحران سوریه موثر بوده در مواردی مشترک و در موارد دیگر متفاوت بوده است .یکی از عوامل مشترک در این زمینه به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه 5+1 است که از همان ابتدا این ایده و ذهنیت را در این کشورها پدید آورد که این تجربه را  به حل سایر مسائل منطقه تعمیم دهند .ضمن اینکه به نظر می رسد یکی از اهداف آنها از مشارکت در پروژه براندازی در سوریه خالی کردن پشت ایران بوده است چرا که بر این باور بودند که یکی از عوامل مقاومت ایران در بحث هسته ای برخورداری آن از عقبه استراتژیک و گرم بودن پشتش به حمایت های متحدان منطقه ای اش بوده است .اما از جمله عواملی که به طورخاص در تغییر نسبی رویکرد اروپا موثر بوده می توان به آثار و تبعاتی اشاره کرد که ادامه جنگ در سوریه چه به صورت بازگشت تکفیری های دوتابعیتی و چه سرازیر شدن سیل آوارگان سوری به بار آورده است.

در این میان هرچند امریکا از پیامدهای مستقیم تبعات جنگ سوریه به علت فاصله جغرافیایی بدور است اما با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر اینده در مقایسه با گذشته از انگیزه بیشتری برای حل بحران سوریه برخوردار است به گونه‌ای که حل این بحران تا آن مقطع می تواند همانند حل مسئله هسته ای ایران و یا ازسرگیری روابط با کوبا می تواند به عنوان یک نکته مثبت در کارنامه سیاست خارجی دولت اوباما درج شود اما ادامه و تشدید آن می تواند یک نقطه سیاه تلقی شود و زمینه استفاده های تبلیغاتی را برای حزب رقیب فراهم سازد .در مجموع ورود این متغیرها به معادله بحران سوریه موجب شده است که هم کشورهای غربی در مقایسه با گذشته تمایل جدی برای پیشبرد مذاکرات سیاسی داشته باشند و همینکه متحدان سابق خود در جنگ سوریه را برای همراهی با این روند تحت فشار قرار دهند که مصداق بارز ان را می توان در اظهارات تهدید آمیز اخیر جان کری در ریاض و جوبایدن در ترکیه مشاهده کرد .

برای رام کردن رژیم صهیونیستی نیز تحرکاتی برای به جریان انداختن روند مذاکرات صلح بر اساس اجرای طرح تشکیل دو دولت در فلسطین اغاز شده که تنش های لفظی را میان مسئولان این رژیم و مقامات فرانسوی و سازمان ملل بوجود آورده است .

از طرف دیگر به نظر می رسد شکست طرح براندازی در سوریه شکاف های موجود بین بازیگران آشوب ساز و برانداز را نیز تعمیق و گسترش داده است که از جمله مصادیق آن می توان به از سرگیری تنش ها بین ترکیه و رژیم صهیونیستی و تقویت تاکتیکی روابط و همکاری ها میان عربستان و ترکیه اشاره کرد .

از دیگر ویژگی های نشست جاری ژنو در مقایسه با نشست های قبلی ورود به فاز اجرایی توافقات صورت گرفته است. به عبارت روشن‌تر در حالی که نشست های قبلی بیشتر بر تعیین چارچوب های کلی توافق متمرکز بود اما در نشست ژنو اولین مرحله اجرایی توافق صورت گرفته در نشست های وین در خصوص تعیین دوره زمانی 18 ماهه برای روند انتقال قدرت اغاز شد هر چند که روند آن با توجه به اختلاف نظرهای موجود در میان مخالفان بسیار کند و بطئی است و به همین علت خود نشست نیز با یک هفته تاخیر اغاز شد .

از این دید هرچند تا حدودی از انشقاق و هرج و مرج های داخلی میان مخالفان کاسته شده اما به طور کلی از میان نرفته است به گونه ایی که استفان دی میستورا نتوانست به این سوال خبرنگاران پاسخ دهد که ریاست مخالفان با کیست؟‌ این بدین مفهوم است ریاض حجاب که از طرف گروههای تحت حمایت عربستان و ترکیه به ریاست کمیته عالی گفتگوها انتخاب شده هنوز از مقبولیت فراگیر در میان مخالفان برخوردار نیست .با وجود اینکه این دو کشور بر سر نقش و جایگاه اخوان المسلمین در معادلات منطقه و سوریه اختلافات راهبردی با یکدیگر دارند وبه همین علت مواضع دو کشور در خصوص برکناری اخوان المسلمین از قدرت در مصر و حاکمیت مجدد نظامیان به شدت با یکدیگر گره خورده و اصطکاک پیدا کرده است اما در خصوص سوریه به ائتلاف تاکتیکی دست زده اند .

ازدیگر ویژگی های نشست جاری ژنو در مقایسه با نشست های قبلی تغییر تحولات میدانی به نفع دولت سوریه است و به همین علت از قدرت چانه زنی بالایی در مذاکرات برخوردار است .از دید دولت سوریه ورود به مذاکرات سیاسی به معنی توقف پایان دادن به روند آزادسازی کشور از زیر گروههای مسلح و تکفیری نیست و این دو فاز به موازات هم دنبال می شود.اما در مقابل مخالفان با طرح تقدم آتش بس به عنوان پیش شرط مذاکرات در پی آن است که از ادامه روند تضعیف جایگاه و موقعیت خود جلوگیری کند .انها به همین منظور بار دیگر به اهرم نقض حقوق  بشر متوسل شده و دولت و ارتش سوریه را به جلوگیری از رسیدن کمک های بشردوستانه به مناطق تحت اشغال انها متهم کرده اند حال آنکه طبق بررسی های صورت گرفته مشخص شده است که خود گروههای مسلح در روند امدادرسانی اخلال گری می کنند و می کوشند از ایجاد قحطی و گرسنگی در مناطق تحت اشغال خود برای بدنام کردن دولت استفاده کند و ان را به حربه تبلیغاتی جدید در نشست ژنو تبدیل کند .

در مجموع از انچه که گفته شد مشخص می شود که ضریب موفقیت نشست ژنو در مقایسه با نشست های قبلی تا حدودی بالاست و در این نشست اجرای طرح توافق شده در نشست های وین استارت زده می شود اما این به مفهوم پایان دادن به سنگ اندازی های مخالفان و برخی از حامیان آنها از جمله ترکیه و عربستان نیست و این دو به انحاء مختلف به مانع تراشی های خود ادامه می دهند و برهمین اساس می توان گفت که مسئولیت شکست احتمالی این مذاکرات همچون گذشته متوجه این دولت ها خواهد بود و این در حالی است که این کشورها همچون گذشته از حمایت کشورهای غربی اعم از اروپا و امریکا برخوردار نیستند و ادامه سنگ اندازی ها می تواند شکاف های ایجاد شده در مواضع انه