بلاتکلیفی قیمت کالاهای اساسی

به گزارش پارس   به نقل از دنیای اقتصاد، بیش از دو ماه از شروع به کار دولت یازدهم می گذرد، اما وضعیت کالاهای اساسی این روزها نسبت به دو ماه گذشته بهبود خاصی نیافته، بلکه آمار هفتگی بانک مرکزی از افزایش قیمت گوشت مرغ، تخم مرغ، مواد لبنی، قند و شکر و همچنین روغن نباتی خبر می دهد. برای رفع مشکلات افزایش قیمت مرغ، تخم مرغ و سایر مواد پروتئینی، ستاد تنظیم بازار و مسوولان وزارت جهاد کشاورزی جلسات متعددی را تشکیل دادند که در نهایت مصوبه ای از آن جلسات بیرون نیامد و این جلسات در روزهای یکشنبه و دوشنبه این هفته نیز دنبال خواهد شد؛ اما این جلسات مستمر و مداوم تاکنون گرهی از مشکلات این حوزه نگشوده است.

چه کالاهایی دلار مرجع می گرفتند؟
ماجرای افزایش قیمت کالاهای اساسی اتفاق تازه ای نیست؛ روزهای آخر دولت دهم بود که دستوری از سوی رییس جمهوری به بانک مرکزی ابلاغ شد تا بر اساس آن دلار مرجع ۹کالاهای اساسی اولویت اول قطع شود. در ابتدای کار دولت یازدهم، محمد نهاوندیان، رییس دفتر ریاست جمهوری بلافاصله به این تصمیم واکنش نشان داد و اعلام کرد هر چند که دولت دهم در اواخر دوران فعالیتش مصوب کرده بود همه کالاها با دلار تک نرخی ۲۴۷۷ تومانی وارد شود، اما با شروع به کار دولت یازدهم مقرر شده کالاهای اساسی با دلار ۱۲۲۶ تومانی وارد و مابه التفاوت ارز مرجع و ارز مبادله ای از سوی منابع دولتی تامین شود.

در نهایت قرار بر این شد که ۵ کالای اساسی روغن، گندم، کنجاله، ذرت و جو دلار ۱۲۲۶ تومانی دریافت کنند و واردکنندگان گوشت گوسفندی و برخی تشکل های دیگر نیز خواستار دریافت دلار ۱۲۲۶ تومانی شدند.

در این میان، پس از آنکه در ماه گذشته با حذف دلار مرجع کره، قیمت آن بیش از ۹۴درصد افزایش یافت، وزیر صنعت، معدن و تجارت دو روز پیش دستور حذف دلار ۱۲۲۶ تومانی روغن را هم صادر کرد تا این کالای اساسی نیز با افزایش قیمت قابل توجهی در بازار همراه باشد. نکته قابل توجه اینجا است که پیش از این معاون بازرگانی داخلی، همچنین مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی از وجود ذخایر قابل توجه روغن و سایر کالاهای اساسی که با دلار ۱۲۲۶تومانی وارد کشور شده تا پایان سال جاری خبر داده بودند.

دلار ۱۲۲۶ تومانی وجود ندارد
با وجود آنکه مسوولان از ادامه واردات کالاهای اساسی با دلار ۱۲۲۶ تومانی در نخستین روزهای آغاز به کار دولت یازدهم برای تامین امنیت غذایی مردم خبر داده بود، اما به نظر می رسد هنوز گندم و نهاده های دامی (کنجاله، ذرت و جو) با دلار ۲۴۷۷ وارد می شوند. همین موضوع موجب شده تا کالاهایی از جمله گوشت مرغ، تخم مرغ و مواد لبنی با افزایش قیمت همراه باشند. محمد یوسفی، رییس هیات مدیره انجمن صنفی مرغداران گوشتی کشور در گفت وگو با « دنیای اقتصاد» در این باره می گوید: از ابتدای کار دولت یازدهم تا به امروز کنجاله سویا و ذرت با قیمت ۱۰۵۰ و ۸۵۰ تومان که با دلار مرجع محاسبه می شود، دریافت نکردیم. اگر قرار بر این بوده که کنجاله با دلار مرجع به دست ما برسد، چرا پشتیبانی امور دام نرخ کنجاله سویا را ۱۶۵۰ و ذرت را ۱۲۰۰ اعلام کرده است؟

وی از اختصاص ۲۰۰ هزار تن ذرت و کنجاله سویا با دلار مرجع از سوی پشتیبانی امور دادم خبر داد و گفت: قرار بر این است که به زودی در مقابل این ۲۰۰ هزار تن نهاده که بیشتر ذرت است، شرکت پشتیبانی امور دام مرغ بسته بندی شده ۵۳۰۰ تومانی به ازای هر کیلو دریافت کند که آن هم برای ذخیره سازی است. اما باید توجه داشت که این مقدار بسیار کم است و منجر به تولید ۱۲تا ۱۵ هزار تن مرغ می شود که تنها برای مصرف ۲ تا ۳ روز ایران کافی است.
یوسفی با اشاره به اینکه در دو ماه گذشته کنجاله سویا ۶۳ درصد افزایش قیمت داشته است، تاکید کرد: این افزایش قیمت مرغ در بازار منطقی است. در این مورد باید از ستاد تنظیم بازار پرسید آیا نهاده ای که آنها عرضه می کردند افزایش قیمت نداشته که حالا قیمت مرغ را پایین تر از قیمت تولید اعلام می کنند؟

رییس هیات مدیره انجمن صنفی مرغداران گوشتی کشور افزود: تاثیر افزایش قیمت نهاده ها را باید بر قیمت مرغ و تخم مرغ و گوشت ملاحظه کرد. پیش بینی ما این است اگر این وضعیت ادامه داشته باشد، قیمت مرغ به بیش از ۸ هزار تومان به ازای هر کیلو خواهد رسید. بنابراین دولت باید تمهیداتی در این زمینه داشته باشد تا قیمت ها بیش از این افزایش نیابد.

اختلاف ادامه دارد
به نظر می رسد مهم ترین عامل بروز مشکلاتی از این دست، عدم تامین دلار برای واردات کالاهای اساسی از سوی بانک مرکزی حتی با قیمت ۲۴۷۷ تومان است. آنچه که در اینجا مطرح می شود این است که دولت با اعلام تغییر نرخ دلار مرجع خود از ۱۲۲۶ به ۲۴۷۷ تومان قیمت کالاهای اساسی نظیر کره، نهاده های دامی و کالاهای وابسته به آن از جمله مرغ را افزایش داده، ولی همچنان مشکل بلاتکلیفی برخی کالاهای اساسی معطل روی کشتی ها و گمرک ها را به طور کامل حل نکرده است. در همین زمینه مسعود دانشمند، رییس کمیسیون حمل ونقل اتاق بازرگانی ایران می گوید: از زمان آغاز به کار دولت یازدهم به دلیل اختلافات بین بانک مرکزی و سازمان توسعه تجارت بار بسیاری از کشتی ها تخلیه نشده و تا زمانی که این اختلاف حل نشود، شاهد چنین مشکلاتی خواهیم بود.
وی در گفت و گو با « ایسنا» گفت: عمده این مشکلات ناشی از نرخ دلار است که گمرک مدعی است بر اساس نرخ ۲۵۰۰ تومانی که بانک مرکزی اعلام کرده باید کالاها ترخیص شود، ولی سازمان توسعه تجارت مبنای ترخیص کالا را دلار ۱۲۲۶ تومانی می داند. این موضوع نیاز به یک بخشنامه دارد و اینکه بانک مرکزی اعلام کند کالاها با همان نرخ ارزی که ثبت سفارش شده اند، ترخیص شوند.
به گفته دانشمند، کالاها در لنگرگاه ها متوقف شده تا اختلافات بین گمرک، بانک مرکزی و سازمان توسعه تجارت حل شود.

در این باره علی پورکاوه، سخنگوی ستاد تنظیم بازار نیز از مطرح شدن مسائل تامین ارز کالاهای اساسی در آخرین جلسه ستاد تنظیم بازار خبر داد و گفت: در جلسه ستاد تنظیم بازار که هفته پیش با حضور نمایندگان بانک مرکزی و سایر دستگاه های اجرایی ذی ربط برگزار شد، درباره تامین ارز نهاده ها و کالاهای اساسی بحث هایی انجام شد و بانک مرکزی در این جلسه قول داد که ارز نهاده های دامی با سهولت بیشتری تامین شود.
به گفته کارشناسان، در حال حاضر مبنای ارز واردات کالاهای اساسی تغییر و بر اساس نرخ مصوب بودجه انجام می شود، ولی همچنان مشکلات عدم ترخیص این کالاها وجود دارد. علاوه بر تحمیل هزینه های ناشی از نگهداری این کالاها در گمرک ها و روی کشتی ها که باعث اتلاف سرمایه ملی می شود، بانک مرکزی اقدام به تامین ارز این کالاهای اساسی نمی کند که قطعا این موضوع به طور مستقیم و غیرمستقیم بر بازارهای مصرفی تاثیرگذار است.