پایه و اساس دهک‌بندی بر خود‌اظهاری است

هدفمندسازی یارانه ها در کشور، یکی از مهم ترین بخش ها و نمایان ترین بخش طرح تحول اقتصادی بود که به تغییر فرآیند پرداخت یارانه ها می انجامد. در این فرایند، قرار بر این بود که یارانه برخی از اقلام مانند سوخت برخی مواد غذایی و یا یارانه آب، برق و برخی اقلام دیگر به تدریج حذف و هزینه های مربوط به این بخش، صرف تولید و عمران شود.

به گزارش پارس به نقل از « تابناک» ، مرحله نخست این طرح، اواسط سال ۸۹ و با اعلام رسمی رئیس جمهور وقت آغاز و چهار هزار وهشتصد میلیون تومان نقدی به حساب خانه وار ها واریز شد و بهای برخی اقلام از جمله حامل های انرژی و برق، آب، گندم، شکر، برنج، روغن و شیر به شدت افزایش پیدا کرد.

به دنبال افزایش این اقلام، یکباره فشار تورمی بسیاری بر جامعه وارد آمد و به دنبال آن، بسیاری از اقلام دیگر نیز افزایش قیمت پیدا کرد.

بنا بر این گزارش، در زمان اجرای این طرح، دولت از سوی مجلس و بسیاری از سیاسیون تشویق و حمایت شد؛ اما گویا پس از نیم دهه از اجرای این طرح، دولت نتوانسته تعادل مثبتی در جامعه پدید آورد!

اما یکی از دلایلی که برای شکست این طرح گفته می شود، پرداخت یارانه مساوی میان همه قشرهای جامعه است، حال آن که قرار بود به قشرهای برخوردار جامعه، یارانه نقدی تعلق نگیرد؛ البته در مراحل آغازین طرح، تحرکاتی نیز از سوی دولت برای این منظور صورت پذیرفت و جامعه به ده دهک بخش بندی شد.

این گزارش در ادامه آورده است، با روی کار آمدن دولت یازدهم، بار دیگر بحث دهک بندی رونق گرفت و مقرر شد تا پرداخت یارانه سه دهک بالا حذف شود.

در این باره، دکتر غلامرضا اسدالهی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: در قانون هدفمندی یارانه، مراحل آغازیین بحث این بود که با برنامه ریزی و بررسی و کار کار شناسی، منابع را به افرادی بدهیم که باید به آن ها پرداخت شود. ما می خواستیم با این قانون، هم به تولید و هم کشاورزی کمک کنیم و مقداری فاصله طبقاتی را کم کرده و مردم را در مسائل اقتصادی کمک کنیم؛ اما متأسفانه به این دلیل که این قانون درست اجرا نشد و از هدف و فلسفه اولیه خود دور شد، امروز به گونه ای شده که با منابعی که داریم، باید به همه مردم حقوق بپردازیم. افراد نیازمند و بی نیاز به یک اندازه از این منابع بهره مند می شوند که منطبق با ایده و هدف اولیه قانون نیست.

وی افزود: ما نه تنها به بخش تولید و کشاورزی نیز کمک نکردیم، بلکه همان ساختار قدیم را هم بر هم زدیم. در گذشته به نهاده های کشاورزی یارانه می دادیم، ولی هم اکنون هیچ پرداختی نداریم. سهم بخش بهداشت و درمان داده نشده و در بخش حامل های انرژی نیز قرار بود گشایش هایی شود که نشد! همه این مسائل به این دلیل است که قانون درست اجرا نشد.

این نماینده گفت: باید این قانون منطبق با هدف اولیه، بررسی دوباره و اصلاح شود، به ویژه درباره سه دهک بالای جامعه که دستشان به دهانشان می رسد و ۶۰ درصد یارانه ها را می گیرند. باید با تجدید نظر و حذف یارانه این سه دهک به قشرهای پایین جامعه کمک کنیم و سهم بخش تولید، کشاورزی، بهداشت و درمان، بیمه های اجتماعی و خدمات و درمان را بدهیم.

ناگفته نماند که دولت نیز موافق این بحث است. آقای روحانی گفته، اعتقادی به شیوه پرداخت کنونی یارانه ها ندارد و بر این باور است، نباید این گونه باشد که به همه افراد یارانه یکسان داده شود. حذف این سه دهک اجرای همان حرف های گذشته دولت است که اگر انجام و قانون به درستی اجرا شود، بسیاری از مشکلات کشور حل خواهد شد. در آینده نیز خواهیم توانست یارانه های دهک های پایین را افزایش دهیم که باید در فرایندی کار شناسی انجام شود.

اسدالهی درباره کسری بودجه دولت برای پرداخت یارانه ها گفت: منابع این قانون نزدیک ۵۵ هزار میلیارد است. دولت از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها ۲۸ هزار میلیارد به دست می آورد و ۱۰ هزار میلیارد نیز قرار بوده از محل افزایش قیمت حامل های انرژی که در بودجه دیده شده بود تأمین شود. دولت به دلیل اجرا نشدن افزایش قیمت حامل های انرژی مبلغی نزدیک ۱۰ هزار میلیارد کسر دارد.

وی درباره آمارهای ارائه شده و میزان قابل استناد بودن آنها گفت: آماری که مرکز آمار اعلام کرده، قابل اعتماد است و می توان تا ۸۵ درصد روی درستی آن حساب کرد و باقی را در اجرا اصلاح نمود. دهک ها بنا بر ابزاری که مرکز آمار ایران داده و بر پایه خوداظهاری است، تقسیم شده بودند ؛ اصل را بر پایه اظهارات گذاشته و از کانال های دیگر چک کرده اند!