تغییر جهت تورم از تیرماه

به گزارش پارس به نقل از دنیای اقتصاد- آمارهای جدید بانک مرکزی حاکی از این است که در تیرماه، قیمت « خوراکی ها و آشامیدنی ها» به طور متوسط به میزان ۳/۰ درصد کم شده و تورم دخانیات نیز تنها به میزان ۳/۰ درصد بوده است. برخی از کارشناسان می گویند: این روندها نشان می دهد آثار تورم در گروه های مصرفی تر تخلیه شده و هم اکنون در اقلام غیرضروری تر در حال تخلیه است. بر این اساس گفته می شود: در صورت عدم تحریک عوامل تورم مثل نرخ ارز و نقدینگی، در ماه های آینده اقتصاد کشور شاهد تعدیل نرخ تورم خواهد بود. همچنین داده های جدید بیانگر این است که در گروه « کالاهای صادراتی» نیز که در یک سال گذشته تورم ۱۶۲ درصدی را تجربه کرده بود، در تیرماه افت قیمت ها به وقوع پیوسته و نرخ تورم در حدود منفی ۱/۷ درصد بوده است.

  آمارها نشان می دهد در ماه های گذشته، تورم کالایی با چرخش از سوی کالاهای مصرفی روزمره تر مثل « خوراکی ها» ، « دخانیات» و « پوشاک» ، به سمت گروه های بادوام تر و اساسی تر مثل « درمان» ، « مسکن» و « آب و برق» حرکت کرده است.

به این ترتیب برخلاف روند قبلی که رشد تورم بیشتر در نتیجه رشد قیمت کالاهایی مثل خوراکی ها، لوازم خانگی یا پوشاک بود، در سه ماه گذشته بیشترین افزایش قیمت در گروه های تشکیل دهنده سبد خانوار، از ناحیه رشد بهای گروه هایی مثل بهداشت و درمان، سوخت و مسکن بوده است. همچنین در تیرماه قیمت « کالاهای صادراتی» نیز برخلاف روند کلی سال های گذشته خود حرکت کرده و قیمت اقلام این گروه در تیرماه سال جاری به میزان ۱/۷ درصد « کاهش» یافته است.

نزول تورم خوراکی ها و دخانیات

بانک مرکزی به تازگی دو گزارش از جزئیات روند تغییرات قیمت ها را تحت عنوان « گزارش شاخص قیمت مصرف کننده» و « شاخص قیمت کالاهای صادراتی» منتشر کرد. پیش از این، نرخ کلی تورم و عدد شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) در مورد تیرماه اعلام شده بود، اما گزارش های جدید، از تغییرات قیمت های اقلام متفاوت کالاها و خدمات در سبد مصرفی خانوار و نیز اقلام عمده صادراتی، رونمایی می کند.

این گزارش نشان می دهد با وجود اینکه « قیمت متوسط همه اقلام کالایی و خدمات مصرفی» در تیرماه نسبت به خردادماه به میزان ۴/۱ درصد افزایش یافته است، اما میزان تغییرات قیمتی هر کدام از اقلام مصرفی، دارای روندهای متفاوتی با دیگران بوده است. از جمله قیمت « خوراکی ها و آشامیدنی ها» در تیرماه، حدود ۳/۰ درصد کاهش پیدا کرده است که حداقل از تیرماه سال ۱۳۹۱ به بعد که آمار آن در گزارش جدید موجود است، بی سابقه و کاملا برخلاف روند شتابان پیشین قیمتی خوراکی ها بوده است. نکته مهم تر اینجا است که در یک سال گذشته، یکی از اجزای عمده تورم در کشور ناشی از رشد بالای قیمتی خوراکی ها بوده است. به عنوان مثال در حالی که تورم سالانه اقلام مصرفی به میزان ۰/۴۴ درصد بوده، تورم خوراکی ها در این سال معادل ۱/۵۲ درصد بوده است. این موضوع در مورد تغییرات قیمت « دخانیات» نیز در تیرماه صادق است و با وجود رشد بالای ۹۵ درصدی قیمت دخانیات در یک سال منتهی به پایان تیر، در این ماه بهای دخانیات تنها ۳/۰ درصد افزایش یافته که حتی از رشد متوسط ماهانه قیمت اقلام مصرفی کمتر بوده است.

نرخ بالاتر با حذف « نوسانات فصلی»

گزارش منتشر شده از روند قیمت ها در تیرماه نشان می دهد که با وجود اینکه رشد ماهانه قیمت ها در تیرماه به میزان ۴/۱ درصد و در مقایسه با ماه های ابتدایی سال پایین تر بوده، اما بخشی از این « کاهش نرخ ماهانه تورم» ، در نتیجه « نوسان های فصلی قیمت ها» بوده است. بانک مرکزی در این گزارش « نرخ ماهانه تورم پس از حذف نوسان های فصلی قیمت ها» را به میزان ۰/۲ درصد مشخص کرده است که در « مقیاس» تورم ماهانه، به میزان نسبتا قابل ملاحظه ای بالاتر از نرخ فعلی است (حذف نوسان های فصلی قیمت ها نرخ تورم ماهانه تیرماه را حدود ۴۳ درصد از میزان فعلی خود بیشتر می کند) .

اثر کاهشی نوسان های فصلی قیمتی بر قیمت ها تا حد زیادی ناشی از روند نوسانی قیمت اقلام خوراکی و خصوصا سبزی ها و میوه ها است. به این ترتیب، در صورتی که نوسان فصلی قیمت ها از تورم « منفی ۳/۰ درصدی» خوراکی ها در تیرماه حذف شود، مشخص می شود که تورم این گروه در تیرماه در واقع ۱/۲ درصد بوده و در واقع، کاهش قیمت خوراکی ها در تیرماه را نمی توان یک روند « پایدار» تلقی کرده و تغییری « فصلی» و « موقتی» بوده است.

دیگر اقلامی که نوسان های فصلی قیمت روی آنها اثرگذار است، شامل گروه های « تعمیرات و خدمات ساختمانی» ، « بهداشت و درمان» ، « حمل ونقل» و « خدمت» است که البته در مورد همه آنها، حذف نوسان های فصلی یا رشد ماهانه قیمتی را به میزانی کمتر می رساند یا نرخ آن را تغییر نمی دهد. این موضوع نشان می دهد که بالا رفتن تورم ماهانه تیرماه پس از حذف نوسان های فصلی قیمتی، از نرخ ۴/۱ درصد به نرخ ۰/۲ درصد، « کاملا» متاثر از اثر کاهشی نوسان های فصلی قیمت ها بر تورم ماهانه گروه دخانیات در تیرماه بوده است.

پیشروی « بهداشت و درمان»

گزارش جدید نشان می دهد در بین گروه های تشکیل دهنده سبد مصرف کننده، بیشترین رشد قیمت در تیرماه مربوط به تورم گروه « بهداشت و درمان» بوده که قیمت های آن در ماه نخست تابستان به میزان ۲/۵ درصد افزایش یافته است. در خردادماه نیز گروه « بهداشت و درمان» با تورم قابل توجه ماهانه ۴/۷ درصدی، بیشترین تورم را در بین اقلام مصرفی تشکیل دهنده سبد مصرفی خانوار داشت. پس از این گروه، بیشترین تورم ماهانه در گروه ها متعلق به دو گروه « اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه» با تورم ۳/۳ درصدی (ماهانه) و « مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت ها» با تورم ۱/۲ درصدی بوده است.

این موضوع نشان می دهد روند و در واقع « تغییر روند» ی که از ماه های گذشته آغاز شد، همچنان ادامه داشته و بار اصلی تورم، از روی گروه های کالایی روزمره مثل خوراکی ها، دخانیات و پوشاک و کفش، به سمت گروه های اساسی تر مثل بهداشت، مسکن و آب و برق رفته است.

به عنوان مثال این مقایسه می تواند جالب باشد که در فروردین ماه امسال، در بین اقلام تشکیل دهنده سبد خانوار، بیشترین رشد قیمت متعلق به « خوراکی ها و آشامیدنی ها» با ۸/۷ درصد بود و گروه « دخانیات» نیز با تورم ۱/۳ درصدی، جزو اقلام با تورم بالا در این ماه محسوب می شد. بنابراین یک نتیجه گیری از این تغییر روند می تواند چنین باشد که اثر تورم ابتدا بر کالاها و خدمات مصرفی تر مثل خوراکی ها، دخانیات و پوشاک تخلیه شده و در حال حاضر، این اثر بر گروه های دارای تاخیر بیشتر در تخلیه تورم، مثل بهداشت و درمان، مسکن و آب و برق در حال تخلیه است. به نظر می رسد در صورتی که اثر تورم بر این گروه ها نیز تخلیه شود، می توان کاهش نرخ تورم ماهانه و پس از آن به تدریج، کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه سپس تورم میانگین را انتظار داشت. البته این در صورتی است که در ماه های پیش رو از عوامل محرک تورم، از قبیل افزایش نرخ ارز، جهش در میزان نقدینگی یا کمبود ناگهانی نهاده ها در برخی از حوزه های تولیدی، خبری نباشد.

افت شدید قیمت کالاهای صادراتی

گزارش بانک مرکزی در خصوص وضعیت قیمت کالاهای صادراتی حاکی از افت قابل توجه بهای این کالاها در تیرماه است. رشد ماهانه قیمت کالاهای صادراتی در تیرماه به میزان « منفی ۱/۷ درصد» گزارش شده است. این در حالی است که تورم این گروه در خردادماه به میزان ۴/۲ درصد بود. رشد قیمت کالاهای صادراتی در یک سال منتهی به تیر به میزان ۳/۱۶۲ درصد گزارش شده بود که به نظر می رسد در تیرماه تا حدی از افزایش بالای قیمت این گروه در یک سال گذشته کاسته شده است.

کاهش صورت گرفته در قیمت اقلام کالاهای صادراتی در تیرماه، متعلق به یک یا دو گروه خاص نبوده و تقریبا در بین همه اقلام و گروه ها مشترک بوده است. به عنوان مثال در این ماه، از بین اقلام موجود در فهرست بهای کالاهای صادراتی، قیمت « پوست و چرم و محصولات چرمی» به میزان ۴/۱۵ درصد، قیمت « وسایل نقلیه زمینی و تجهیزات ترابری» به میزان ۸/۲۴ درصد، بهای « محصولات معدنی» به میزان ۹/۱۲ درصد و « محصولات نباتی» به میزان ۴/۱۱ درصد کاهش یافته است. البته در بین ۱۶ گروه مشخص شده، قیمت دو گروه یعنی « ماشین آلات مکانیکی و ادوات برقی» و « فلزات معمولی و مصنوعات آنها» با افزایش مواجه شده و حتی رشد بالایی داشته است؛ به طوری که تورم گروه اول به میزان ۳/۷۱ درصد بوده و گروه دوم نیز ۴/۱۲ درصد افزایش بها را نشان می دهد.

رشد هفتگی قیمت ها

بانک مرکزی تازه ترین گزارش هفتگی مربوط به قیمت خرده فروشی برخی از مواد خوراکی را در هفته دوم شهریور ماه منتشر کرده است. در گزارش بانک مرکزی، بیش از هر چیز، افزایش قیمت کالاهای خوراکی در مقیاس هفتگی و ماهانه دیده می شود. چنان که در ۱۱ گروه کالایی که مورد بررسی بانک مرکزی قرار گرفته، از گروه کالایی لبنیات گرفته تا برنج و حبوبات، از میوه و سبزی تا گوشت مرغ و قرمز و… قیمت ها ظرف یک هفته افزایش پیدا کرده است. در این میان، گروه کالایی لبنیات، رکورددار افزایش قیمت در هفته منتهی به هشتم شهریور ماه بوده و قیمت ها در این گروه ۵/۲ درصد نسبت به هفته ماقبل رشد کرده است. در گروه کالایی میوه های تازه نیز میزان افزایش قیمت نسبت به هفته ماقبل، ۳/۱ درصد و در گروه کالایی تخم مرغ یک درصد بوده است. البته در هفته منتهی به هشتم شهریور ماه نسبت به هفته مشابه ماه قبل رشد قیمتی گروه های کالایی خوراکی بیشتر بوده است. در بین گروه های کالایی خوراکی، رشد ماهانه قیمت تخم مرغ بیش از ۱۷ درصد و میوه های تازه بیش از ۱۴ درصد بوده است. نکته جالب توجه اینکه در برخی از گروه ها که ظرف یکی دو ماه گذشته، ثبات قیمتی به چشم می خورد؛ حال در هفته دوم شهریور ماه، شاهد رشد قیمتی بوده است. به طور مثال گروه های کالایی مانند چای یا قند و شکر که پیش از این با ثبات قیمتی در مقیاس هفتگی و ماهانه همراه بود؛ در هفته منتهی به هشتم شهریور ماه نسبت به هفته ماقبل به ترتیب ۱/۰ و ۷/۰ و نسبت به هفته مشابه ماه قبل به ترتیب ۱/۰ و ۴/۱ درصد رشد قیمتی داشته است.