دلایل بحران مالی در ایران‌خودرو و سایپا
گزارش حسابرسان مستقل و بازرسان قانونی به مجمع عمومی صاحبان سهام شرکتهای ایران‌خودرو و سایپا، بحران مالی و نبود شفافیت مالی در این دو شرکت را تأیید کرد.
به گزارش پارس به نقل از مشرق، با کاهش شدید تولید در دو خودروساز بزرگ وطنی در یک سال اخیر، قابل انتظار بود که درآمد این دو شرکت با کاهش شگرف مواجه شده باشد. بنابراین جای تعجبی نداشت که در گزارش های سالیانه ایران خودرو و سایپا به صاحبان سهام آنها، از کاهش سود و درآمد خبر داده شود.
با این حال، گزارش حسابرسان مستقل از عملکرد مالی ایران خودرو و سایپا نشان می دهد آن چه که بیشتر مایه نگرانی نسبت به وضعیت ایران خودرو و سایپا است، نه کاهش درآمد، بلکه نبود شفافیت در حساب های مالی این دو شرکت است.
به عنوان مثال، در گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی به مجمع عمومی صاحبان سهام ایران خودرو، موارد متعددی از ابهام در صورت های مالی این شرکت ذکر شده که قابل تأمل است. هرچند اظهارنظر مشروط حسابرسان نسبت به صورت های مالی شرکت های تجاری، امری بی سابقه نیست، اما تعمق در مواردی که حسابرس ذکر کرده، نشان از انحرافات محتمل میلیاردی به علت ندادن گزارش های دقیق به حسابرسان و رانت های احتمالی در فروش محصولات دارد.
بر اساس گزارش حسابرسی از عملکرد ایران خودرو در تاریخ ۳۰ اسفند ۱۳۹۱، موارد ابهام در صورت های مالی این شرکت به اجمال از نظرتان می گذرد:
* عدم ارائه گزارش های مالی به حسابرسان
* تا تاریخ تنظیم این گزارش، پاسخ بخشی از تاییدیه های درخواستی در ارتباط با سرفصلهای حسابها و اسناد دریافتنی تجاری، سایر حسابها و اسناد دریافتنی، موجودی مواد و کالا (خودروهای امانی نزد نمایندگیها) و سرمایه گذاریهای بلندمدت گروه به مبلغ ۷۵۸ر۲ میلیارد ریال (شرکت اصلی مبلغ ۸۶۲ میلیارد ریال) و حسابها و اسناد پرداختنی تجاری، سایر حسابها و اسناد پرداختنی و تسهیلات مالی گروه به مبلغ ۳۲۹ر۵ میلیارد ریال (شرکت اصلی مبلغ ۲۲۷ر۴ میلیارد ریال) و تاییدیه واحد حقوقی شرکت ایران خودرو دیزل به این سازمان واصل نشده است.
* مغایرت های میلیاردی
* مانده بدهی ارزی طبق دفاتر شرکت اگزوز خراسان با تاییدیه دریافتی از بانک تجارت مبلغ ۴۵ میلیارد ریال مغایرت دارد.
* تاییدیه دریافتی از واحد حقوقی شرکت طراحی مهندسی و تامین قطعات ایران خودرو حاکی از دعوی شرکت فرزانگان فارس نیکو (خریدار سهام شرکت شتابکار) مبنی بر تعلق مالیات عملکرد شرکت شتابکار تا تاریخ انعقاد قرارداد فروش سهام آن شرکت به شرکت فروشنده می باشد…
* صورتهای مالی شرکتهای ایران خودرو عشق آباد، زرین فرآور چرخشگر، ایکوتریدینگ، اکت جنرال تریدینگ، شهرکهای صنعتی ایران خودرو، ایران خودرو شمال غرب و بازرگانی ایران خودرو شمال غرب و همچنین نتایج عملیات شرکت ایران خودرو سازه در صورتهای مالی تلفیقی گروه ایران خودرو منظور نگردیده است که این امر برخلاف استانداردهای حسابداری است.
* ارزش روز سرمایه گذاری های بلندمدت شرکت سرمایه گذاری سمند در تاریخ ترازنامه در مقایسه با ارزش دفتری آن مبلغ ۲۵۹ میلیاردریال و ارزش روز سرمایه گذاری های بلندمدت شرکت اصلی در سهام شرکت های ایران خودرو دیزل و لیزینگ ایرانیان در تاریخ ترازنامه در مقایسه با ارزش دفتری آنها مبلغ ۵۷۴ میلیاردریال کمتر است.
منفی شدن حقوق صاحبان سهام باشگاه پیکان
* بهای تمام شده سرمایه گذاری شرکت اصلی در مؤسسه فرهنگی ورزشی ایران خودرو به دلیل دارا بودن زیان انباشته و منفی شدن حقوق صاحبان سهام نیاز به احتساب ذخیره کاهش ارزش دارد و…
* سرفصل حساب ها و اسناد دریافتنی تجاری گروه شامل مبلغ ۱۸۰ر۷ میلیاردریال (شرکت اصلی مبلغ ۸۶۱ر۵ میلیارد ریال) چک های برگشتی و سررسید گذشته و یا اقساط معوق مشتریان شرکت اصلی و شرکت لیزینگ ایران خودرو می باشد که علیرغم اقدامات انجام شده به حیطه وصول در نیامده است و…
* سرفصل حساب ها و اسناد دریافتنی تجاری، سایر حساب ها و اسناد دریافتنی، موجودی مواد و کالا، سفارشات مواد و کالا، دارایی های در جریان تکمیل و سایر دارایی های گروه شامل مبلغ ۳۴۴ر۱۰ میلیارد ریال (شرکت اصلی مبلغ ۲۰۹ر۳ میلیارد ریال) مانده حساب های راکد و سنواتی است که از این بابت ذخیره ای درحساب ها منظور نشده است و…
کسری ذخیره مالیاتی برخی شرکت های اقماری
* با توجه به برگ های تشخیص و یا قطعی صادره در ارتباط با مالیات عملکرد سنوات قبل و بررسی های انجام شده در خصوص سال مالی مورد گزارش شرکت های گروه گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو، گروه تام ایران خودرو، ایران خودرو خراسان، طراحی مهندسی و تأمین قطعات ایران خودرو و توسعه و عمران شهرستان نائین مجموعا مبلغ ۳۹۹ر۱ میلیارد ریال کسری ذخیره مالیات وجود دارد. ضمن آنکه درخصوص تعدادی از شرکت های فوق و سایر شرکت های گروه برای برخی از سنوات مالی برگ تشخیص و یا قطعی مالیات صادر نگردیده است.
* طی بررسی های به عمل آمده، بابت مالیات حقوق و تکلیفی در شرکت محورسازان ایران خودرو و مالیات نقل و انتقالات در شرکت لیزینگ ایران خودرو (از شرکت های فرعی شرکت گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو) و مالیات بر ارزش افزوده شرکت مهندسی خدمات صنعتی ایران خودرو جمعاً مبلغ ۸۳ میلیارد ریال کسری ذخیره وجود دارد.
۱۵ میلیارد بدهی به تأمین اجتماعی
* براساس اعلامیه سازمان تأمین اجتماعی، بدهی شرکت ایران خودرو دیزل و شرکت های فرعی آن از بابت حق بیمه ده ساله منتهی به سال ۱۳۸۶ معادل مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال اعلام گردیده است. با توجه به موارد فوق و با عنایت به وجود هزینه های غیرقابل قبول مالیاتی برای سنوات مالی قبل و سال مالی مورد گزارش و همچنین با درنظر گرفتن اعلامیه مطالبه حق بیمه مذکور، احتساب ذخیره در حساب ها ضروری است، لیکن با توجه به اعتراض شرکت ها به برگ های تشخیص، قطعی و یا اعلامیه صادره، تعیین بدهی قطعی از بابت موارد فوق منوط به بررسی و اظهارنظر مسؤولان مربوطه است.
* بررسی های به عمل آمده درخصوص قراردادهای خرید شرکت طراحی مهندسی و تأمین قطعات ایران خودرو (ساپکو) حاکی از آن است که برخی از قراردادهای فیمابین شرکت مذکور با سازندگان در حال انعقاد بوده و از محل آنها نیز مبلغ ۰۸۴ر۱ میلیارد ریال قطعه در سال مالی مورد گزارش دریافت گردیده، لیکن تا تاریخ این گزارش قراردادهای فوق قطعی و مبادله نگردیده است. مضافاً درخواست های افزایش نرخ تعدادی از سازندگان نیز در بخش بازرگانی شرکت مذکور در جریان رسیدگی است که نتایج آن تاکنون مشخص نشده است. با توجه به مراتب فوق و به دلیل عدم دسترسی به مستندات کافی، آثار مالی ناشی از نهایی شدن مذاکرات
در جریان با سازندگان درخصوص افزایش نرخ و قطعی شدن قراردادهای درحال انعقاد، بر صورت های مالی مورد گزارش، برای این سازمان مشخص نیست.
* جریمه میلیاردی ایران خودرو دیزل
* ط بق بررسی های به عمل آمده در شرکت ایران خودرو دیزل، سازمان تعزیرات حکومتی شرکت مذکور را به علت گرانفروشی کشنده های هوو در سنوات قبل با صدور آرای متعدد محکوم به پرداخت جمعاً مبلغ ۵۹۷ر۲ میلیارد ریال جزای نقدی در حق دولت و ۲۸۳ میلیارد ریال در حق شکات خصوصی نموده، ضمن آنکه پرونده را برای طرح شکایت آتی مفتوح گذاشته است. شرکت نسبت به آراء صادره نزد دیوان عدالت اداری اعتراض نموده، لیکن نتیجه آن تاکنون مشخص نگردیده است. همچنین شرکت به رغم اعتراض مذکور، در جهت جلب رضایت از شاکیان و انصراف از شکایت خود، طی سه سال گذشته و تا تاریخ این گزارش به ۱۱۰ر۸ نفر از شکات
مبلغ ۴۰۳ میلیارد ریال پرداخت و یا با انتقال دین به شرکتهای لیزینگ معرفی نموده است که از بدهی اقساط آنها کسر گردد (شامل ۲۶۴ میلیارد ریال پرداخت نقدی و ۱۳۹ میلیارد ریال انتقال دین) و…
*به تاریخ این خصوصی سازی دقت شود۱۳۹۱/۱۲/۲۸
* در سال مالی مورد گزارش، شرکت اصلی براساس دو فقره قرارداد به تاریخ ۱۳۹۱/۱۲/۲۸ اقدام به واگذاری سهام تحت تملک خود در شرکتهای ایران خودروسازه و ورق خودرو چهار محال و بختیاری به ترتیب به شرکتهای بلبرینگ ایران و شرکت سرمایه گذاری سمند نموده و در این رابطه مبلغ ۶۷۷ر۱ میلیارد ریال سود شناسایی شده است. با توجه به تاریخ انعقاد قرارداد، عدم دریافت وجه (از شرکت سرمایه گذاری سمند) و عدم وجود مستندات کافی در خصوص انتقال قطعی مزایا و مخاطرات مورد معامله در تاریخ ترازنامه، فروش سرمایه گذاریهای فوق و تحقق سود مذکور، برای این سازمان محرز نگردیده
است. لذا در این موارد شناسایی درآمد باید تا زمان انتقال مزایا و مخاطرات مالکیت به تاخیر انداخته شود.
* در سال مالی مورد گزارش حدودا از ۵۲ درصد ظرفیت تولیدی شرکت استفاده شده و از بابت هزینه های جذب نشده، مبلغ۱۹۰ر۲ میلیارد ریال محاسبه و تحت سر فصل سایر در آمدها و هزینه های عملیاتی (یادداشت توضیحی ۳۲ صورتهای مالی) منظور شده است. به موجب بررسیهای انجام شده، هزینه های ناشی از ظرفیت بلا استفاده تولیدی و عدم استفاده مؤثر از نیروی انسانی، بدلیل عدم تفکیک صحیح هزینه های ثابت، به طور کامل شناسایی و از بهای تمام شده تولید تفکیک نشده است.
* زیان ایران خودرو
حسابرس ایران خودرو در ادامه به رغم تایید مشروط حساب های مالی ایران خودرو، بر مطالب خاصی تاکید کرده که بیانگر وجود مشکلات حاد در این شرکت و رانت در فروش محصولات این شرکت است:
* همانطوریکه در صورت سود و زیان سال مالی مورد رسیدگی منعکس است، فعالیت شرکت اصلی منجر به مبلغ ۹۷۶ر۳ میلیارد ریال زیان سال گردیده است. ضروری است درخصوص سودآور شدن فعالیتها، تمهیدات لازم بکار گرفته شود.
* کاهش خدمات گارانتی
* همانطوریکه در یادداشت توضیحی ۳۰ صورتهای مالی منعکس است، هزینه گارانتی و سرویس اولیه در شرکت اصلی نسبت به سال قبل کاهش یافته است که این امر ناشی از کسر مبلغ ۴۷۴میلیارد ریال از هزینه ها طبق الحاقیه قرارداد شماره ۴۷۰۰۱ خدمات پس از فروش مورخ ۱/۲/۱۳۹۲ با شرکت تهیه و توزیع قطعات و لوازم یدکی ایران خودرو (ایساکو) می باشد.
* زیان انباشته شرکت لیزینگ خودروکار (از شرکتهای فرعی شرکت گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو) ، طبق صورتهای مالی حسابرسی نشده، در پایان سال مالی مورد گزارش بالغ بر مبلغ ۵۵۶ر۱ میلیارد ریال و بیش از ۱۵ برابر سرمایه بوده و با عنایت به کاهش فعالیت و زیان دهی عملیات شرکت مذکور در سنوات اخیر، افزایش هزینه های مالی ناشی از بلوکه شدن منابع مالی آن در فعالیتهای کم بازده از جمله سرمایه گذاری در املاک و عدم فروش یا بازیافت بموقع آنها، راکد بودن بخش عمده ای از حسابهای دریافتنی، فزونی بدهیهای جاری نسبت به دارائیهای جاری به مبلغ ۵۲۱ر۱میلیارد ریال، ساختار مالی نامناسب، جملگی
نشان دهنده وجود ابهامی است که می تواند نسبت به توانائی آن شرکت به ادامه فعالیت تردیدی عمده ایجاد کند. بنابراین ممکن است شرکت مذکور قادر به بازیافت دارائیها و تسویه بدهیها درروال عادی فعالیت تجاری خود نباشد.
* تولید و فروش خودرو تندر ۹۰ و سی کی دی و قطعات در شرکت اصلی (یادداشت توضیحی ۴-۲۸صورتهای مالی) منجر به حدود مبلغ ۱۶۹ر۲ میلیارد ریال زیان ناخالص گردیده است. ضروری است، درخصوص سودآور شدن فعالیتهای مذکور، تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.
* براساس مصوبه شماره ۲/۴۰۱۵ ستاد سیاستگذاری خودرو، شرکتهای خودروساز می بایستی حداقل ۳ درصد فروش خود را صرف ارائه وگسترش خدمات پس از فروش نمایند. لیکن باتوجه به بررسیهای بعمل آمده، شرکت ایران خودرو حدودا مبلغ ۲۳۲ میلیارد ریال کمتر به این امر اختصاص داده است.
* در سال مالی مورد گزارش شرکت اصلی اقدام به خرید سه دانگ از شش دانگ ملک متعلق به شرکت تاپ سرویس و یک قطعه زمین از شرکت لیزینگ غدیر نموده که توجیه اقتصادی آن به این سازمان ارائه نشده است. ضمنا تا تاریخ تنظیم این گزارش، انتقال قطعی مالکیت زمینهای مذکور بنام شرکت صورت نگرفته است.
* بوی رانت
* در برخی از برنامه های فروش درصد بالایی از فروش محصولات به یک خریدار اختصاص یافته است. درخصوص موارد فوق توجیهات کافی به این سازمان ارائه نشده است.
* خطر ورشکستگی
* بدهیهای جاری شرکت اصلی حدود ۳/۱ برابر دارائیهای جاری آن می باشد. همچنین نسبت مالکانه شرکت در پایان سال مالی در حدود ۷/۶درصد می باشد که با حداقل نسبت مالکانه شرکتهای بورسی (۲۰ درصد) فاصله نسبتا زیادی دارد. مشارکت سهامداران در تأمین سرمایه در گردش مورد نیاز شرکت به منظور کاهش دریافت تسهیلات از بانکها و در نتیجه کاهش هزینه های مالی وجبران زیان شرکت ضروری است.
* واحد مبارزه با پولشویی در شرکت تشکیل نشده و سیستم خاصی در این ارتباط به منظور شناسائی اولیه ارباب رجوع و مستندسازی آن قبل از انجام معاملات و همچنین فراهم نمودن امکان نظارت مؤثر مدیریت بر سیستم ها، کنترلها، تفکیک وظایف و برنامه های آموزشی کارکنان به مورد اجراء گذاشته نشده است.
* اوضاع شرکت سایپا هم مطلوب نیست
گزارش حسابرس بازرس قانونی شرکت سایپا از عملکرد مالی این شرکت در سال ۱۳۹۱ مشابهات فراوانی به ابهامات مالی ایران خودرو دارد.
مهمترین نکات گزارش حسابرس از عملکرد شرکت سایپا به شرح ذیل است:
* مبلغ ۱۵۲ر۱ میلیارد ریال از مانده حسابها و اسناد دریافتنی تجاری در شرکت سایپا دیزل، در رابطه با تعداد ۲۷۵ر۴ نفر از مشتریانی بوده که بیش از ۲۰ قسط خود را در تاریخهای سررسید پرداخت ننموده اند و مبلغ ۰۸۸ر۱ میلیارد ریال از مانده حساب فوق در شرکت مزبور مربوط به چکهای واخواستی نزد صندوق، سفته ها و قبوض برگشت شده در تاریخ ترازنامه می باشد که قابلیت وصول تمامی آنها برای این سازمان، محرز نگردیده است.
* مبلغ ۲۹۶ر۱ میلیارد ریال از مانده حساب اسناد دریافتنی کوتاه مدت و حساب مشتریان اقساطی در شرکت پارس خودرو و شرکت رایان سایپا، اقساط سررسید گذشته می باشند که تا تاریخ این گزارش وصول نگردیده اند. مضافا مبلغ ۶۳۸ میلیاردریال از مانده چکهای دریافتی بابت فروشهای اعتباری درشرکت رایان سایپا، برگشت شده است.
* مبلغ ۵۹۷ میلیارد ریال از مانده اسناد دریافتنی مشتریان در شرکت اصلی، اقساط سررسید گذشته مربوط به سنوات ۱۳۹۰ و قبل از آن می باشد که تا تاریخ این گزارش وصول نشده است. با توجه به رسیدگیهای انجام شده، هر چند ایجاد مطالبات مشکوک الوصول انباشته و تعدیل حسابها نسبت به بخشی از موارد فوق ضرورت دارد، لیکن به دلیل نامشخص بودن نتایج پیگیریهای در جریان، تعیین تعدیلات قطعی از این بابت، برای این سازمان مقدور نمی باشد.
* مبلغ ۲۶۵ میلیارد ریال از مانده سایر حسابهای دریافتنی و پیش پرداختها در شرکت اصلی و مبلغ ۶۹۵ میلیارد ریال از مانده حسابهای مزبور و موجودی مواد و کالا در شرکتهای فرعی، اقلام راکد و انتقالی از سنوات قبل می باشد که اقدامات مؤثری درخصوص وصول مطالبات و تسویه آنها حسب مورد صورت نگرفته است.
* مبلغ ۵۳۱ میلیاردریال از ماشین آلات خطوط تولید شرکت بنیان توسعه صنعت خودرو (شرکت فرعی) مربوط به تولید محصولات چیرمن، کوراندو و فیات بوده که به دلیل عدم تولید محصولات مزبور، بلااستفاده مانده اند.
* مبلغ ۳/۴۷۵ میلیاردریال از مانده سایر حسابهای دریافتنی، تحت عنوان طلب شرکت تاپکو از شرکت بنیان توسعه صنعت پارس منعکس می باشد. طبق بررسیهای این سازمان، مبلغ مزبور عمدتا در رابطه با بهای برخی اقلام سفارشات و ماشین آلات، حق الامتیاز خطوط تولید، هزینه سود مشارکت مشتریان خودروی فیات و بهای تمام شده سیستم های نرم افزار بوده که از حسابهای شرکت تاپکو حذف و به بدهکار شرکت بنیان توسعه صنعت پارس منظور شده است. در این خصوص مدارک و مستندات و توافقنامه فیمابین، به این سازمان ارائه نگردیده است. با توجه به مراتب فوق، بدلیل عدم دسترسی به اطلاعات و مدارک مورد نیاز، تعیین آثار
مالی ناشی از تعدیلات لازم بر صورتهای مالی مورد گزارش، برای سازمان امکانپذیر نگردیده است.
* مانده تهاتر نشده شرکتهای مشمول تلفیق به مبلغ ۸/۷۶۵ میلیاردریال (شامل اقلام باز بدهکار به مبلغ ۷/۲۳۵ر۲ میلیاردریال و اقلام باز بستانکار به مبلغ ۹/۴۶۹ر۱ میلیاردریال) می باشد که بدون تعیین ماهیت و رفع مغایرات مزبور تحت سرفصل سایر حسابها و اسناد دریافتنی منظور گردیده است.
* بدهیهای ارزی شرکتهای فرعی (زامیاد، سایپادیزل، لیزینگ رایان سایپا، ورق خودرو چهارمحال بختیاری و صنایع شیشه نشکن) جمعا به مبالغ ۳/۲۲۱ میلیون یورو و ۳/۱۷۰ میلیون یوان چین می باشد که در تاریخ ترازنامه با نرخ ارز مرجع بانک مرکزی تسعیر گردیده است. این در حالیست که بخشی از بدهیهای ارزی شرکتهای فرعی مزبور پس از سال مالی مورد گزارش با نرخ ارز منشأ داخلی و یا با نرخ مبادله ای پرداخت شده است. با توجه به مراتب فوق، هرچند تعدیل حسابها از این بابت ضرورت دارد، لیکن به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات کافی درخصوص نرخ خرید ارز در رابطه با تسویه بدهیهای ارزی، تعیین تعدیلات
موردنیاز و آثار آن بر صورتهای مالی مورد گزارش، برای این سازمان امکانپذیر نگردیده است.
۵۰۰میلیارد تومان سهم دولت پرداخت نشده است
* مبلغ ۱۴۰ر۵ میلیارد ریال از مانده سود سهام پرداختنی، مربوط به سود سهام سنوات ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۰ سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (علیرغم توافق نامه مورخ ۱۳۹۱/۰۲/۱۶ فی مابین در رابطه با پرداخت و تسویه سود سهام سنوات ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹) و همچنین مبلغ ۵۰۰ر۱ میلیاردریال از مانده حساب مزبور عمدتا مربوط به سود سهام سال ۱۳۹۰ شرکتهای گروه صنعتی رنا، توسعه سرمایه رادین، پیشگامان بازرگانی ستاره تابان و تجارت الکترونیک خودرو تابان می باشد که تا تاریخ این گزارش پرداخت نشده است.
* با توجه به رسیدگی های انجام شده، بالغ بر ۲۵۴ر۲ میلیاردریال از مانده طلب شرکت اصلی از شرکت سرمایه گذاری سایپا (شرکت فرعی) ، در رابطه با علی الحساب پرداختی در سال ۱۳۸۹ بابت خرید سهام بانک پارسیان و سود سهام سال ۱۳۹۰ می باشد که تا تاریخ این گزارش وصول نگردیده است.
ارسال نظر