روزهای سیاه طلای سبز پایان می یابد؟

به گزارش پارس به نقل از باشگاه خبرنگاران، هم اکنون حدود ۳۲ هزار هکتار از اراضی شمال کشور (حدود ۹۰ درصد در استان گیلان و حدود ۱۰ درصد در استان مازندران) کشت چای رواج دارد.

در ایران مزارع چای در قالب خرده مالکی بوده و اغلب باغ ها دارای وسعتی کمتر از یک هکتار هستند. براساس آخرین آمار موجود ۳/۷۱ درصد باغ های چای ایران زیر یک هکتار، ۴/۲۳ درصد باغ ها یک تا پنج هکتار و ۳/۵ درصد باغ ها بیش از ۵ هکتار هستند.

از کلیه باغات چای که در مناطق جلگه و کوهپایه قرار گرفته اند کمتر از ۱۰% مجهز به سیستم تحت فشار بارانی هستند.

براساس آمارهای موجود، متوسط تولید برگ سبز باغات چای حدود ۷ تن در هکتار می باشد که این رقم با توجه به شرایط آب و هوایی و سایر عوامل مرتبط در مناطق متغیر است و ایران کمتر از یک درصد در تولید چای جهان سهم دارد.

همچنین آمار نشان می دهد که تولید چای کشور در سال های اخیر روند نزولی داشته است؛ به طوری که میزان تولید آن از ۷۵ هزار تن در سال ۱۳۷۶ به حدود ۳۰ هزار تن در سال ۱۳۹۱ رسید (کاهش ۳۰ درصدی) و در سال جاری نیزبنا به اعلام مسوولان این صنعت، با کاهش ۴۰ درصدی نسبت به سال گذشته مواجه بوده است که این حاکی از دست به گریبان شدن این صنعت با مشکلات و چالش های فراوان است.

در همین رابطه مصطفی نصرالهی مدیر عامل اتحادیه ی چایکاران شمال کشور با تاکید بر این موضوع که مشکلات صنعت چای باید توسط صنعت گران آن حل شود، گفت: وضعیت این صنعت مشخص نیست و ما در بلاتکلیفی به سر می بریم.

نصرالهی با اشاره به این که نحوه پرداخت مطالبات چایکاران به گونه ای بوده که سبب نارضایتی و بی انگیزگی آنان شده است، افزود: با توجه به این که بهره وری ما تنها در دو استان گیلان و مازندران است و به دلیل این که از بخش تولید اولیه یعنی باغ هیچ حمایتی صورت نمی گیرد آمار تولید چای در کشور سال به سال کاهش می یابد.

وی رها سازی باغات توسط چایکاران را از عوامل مهم کاهش تولید این محصول عنوان کرد و ادامه داد: هر ساله سطح مساحت باغ های چای کاهش می یابد و کشاورزان به دلیل نبود توجیه اقتصادی باغ ها را رها می کنند.

نصرالهی افزود: سود تسهیلات به زراعی که قرار بود به کشاورزان پرداخت شود افزایش زیادی داشته و از چهار درصد به حدود ۱۸ درصد رسیده است که همین عامل امکان استفاده از چنین تسهیلاتی را برای کشاورزان غیر ممکن می سازد و در نتیجه مانع از انجام امور به زراعی می شود.

ایرج هوسمی، رییس اتحادیه ی چایکاران کشور نیز در این باره چنین گفت: وزارت جهاد کشاورزی و شورای عالی اقتصاد به چای بهایی نمی دهند، قیمت هایی که تعیین می شود از نظر اقتصادی برای کشاورز صرف ندارد و همین سبب رها سازی باغات توسط چایکاران می شود.

وی با بیان این که باغات بزرگ کشت چای به شکل مخروبه درآمده اند، افزود: صنعت چای به فراموشی سپرده شده است، ما از طرف هیچ سازمانی مورد حمایت نیستیم و همین دلیل ضعیف شدنمان در تولید است.

در همین زمینه جلیلی کارشناس و تولید کننده چای گفت: عواملی مثل قطع سوبسید های دولت به کشاورزان و دیر پرداخت شدن مطالبات آنان باعث شده تا تولید چای کاهش یابد.

با توجه به سخنان مسوولان صنعت چای به نظر می رسد که نبود بودجه کافی، به موقع پرداخت نشدن مطالبات کشاورزان و انجام نگرفتن اقدامات به زراعی از جمله مهمترین عوامل رهاسازی باغات چای توسط کشاورزان هستند.

براساس این گزارش؛ رها سازی باغات یکی از دلایل اصلی و مهم کاهش تولید چای و بی رونقی این محصول در سالیان اخیر است و در سایه ی چنین عواملی است که مصرف کننده کنندگان داخلی به مصرف چای خارجی گرایش می یابندو چای های وارداتی در کشور ما حضوری پر رنگ پیدا می کنند

براساس آمار ایران با جمعیتی حدود ۱% از جمعیت کل جهان، حدود ۴ تا ۵/۴ درصد از مصرف کل چای را به خود اختصاص داده است و در گروه مصرف کنندگان عمده چای در جهان قرار دارد.

مرکز آمار کشور می گوید سالانه ۱۱۰ هزار تن چای در کشور مصرف می شود که حدود ۵۰ درصد از مصرف داخلی یعنی حدود ۵۰ هزار تن چای به شکل قاچاق وارد کشور می شود و تنها ۴۰ هزار تن چای در سال قانونی وارد کشور می شود.

جدیدترین آمار گمرک حاکی از آن است که سال گذشته (۹۱) حدود ۵۱ هزار تن انواع چای شامل چای سبز، چای کیسه ای و چای سیاه به ارزش بیش از ۱۹۵.۴ میلیون دلار وارد کشور شد.

همچنین براساس گزارش های فائو با اشاره به افزایش ۲ برابری واردات چای ایران طی ۲۰ سال گذشته ایران را پنجمین واردکننده بزرگ چای در جهان پس از روسیه، امارات، انگلیس، و آمریکا معرفی کرد. بر اساس آمارهای سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ایران پنجمین واردکننده بزرگ چای در جهان محسوب می شود.

در همین زمینه نعمت یاورزاده رییس سندیکای کارخانجات چای شمال کشور سیاست گذاری نادرست و بی برنامگی دولت را از دلایل اصلی مشکلات صنعت چای دانست و گفت: تمام سیاست تولید چای در دست دولت است و بخش خصوصی نقشی در آن ندارد، عاقبت این تصمیمات نادرست نابودی تولید داخل و رونق چای خارجی است و دست های پشت پرده ای هستند که نمی خواهند این شرایط تغییرو بهبود یابد.

وی با اشاره به این که همه ی تصمیمات نادرست در زمینه ی چای به نفع وارد کننده هاست، افزود: نفوذ و تصمیم گیری واردکننده ها در این تصمیمات تاثیرگذار است و تنها ما تولید کننده ها به سمت نابودی پیش می رویم.

براساس این گزارش؛ به نظر می رسد با افزایش واردات چای خارجی ذایقه ی مصرف کنندگان نیز رو به تغییر است و مردم تمایل کمتری به مصرف چای داخلی دارند.

در همین رابطه نصرالهی با اشاره به عدم موفقیت چای داخلی در جذب مشتری در رقابت با چای های وارداتی گفت: عدم بازاریابی، تبلیغات صحیح و بسته بندی مناسب عامل شکست ما در این زمینه است.

چای تولیدی ما محصول طبیعی است که حداقل در ۹۵ درصد آن هیچ گونه مواد افزودتی مثل سم، کود، دارو و رنگ وجود ندارد. کشورهای توسعه یافته همگی به دنبال محصولات طبیعی هستند ولی ناتوانی ما در عرصه بازاریابی و تبلیغات سبب گمنامی چای تولیدی مان شده است.

وی افزود: هم چنین تغییرات مداوم در سازمان چای از قبیل انحلال، احیا، تغییر مدیریت و. . رکود بازارها نقش بسیاری داشته است.

نصرالهی با بیان این مطلب که اوج تولید چای در کشور ما ۲۵ هزار تن است و این میزان تنها یک چهارم مصرف داخلی را تامین می کند افزود: ما نمی توانیم منکر نیازمان به واردات چای شویم و نمی توانیم به مردم بگوییم چاپ خارجی مصرف نکنند چون همیشه تولید ما زیر مصرف داخلی است و نیازمند واردات نیز هستیم.

با توجه به تمامی اظهارات فوق به نظر می رسد دولت باید با برنامه ریزی دقیق و مدون تولید چای را نجات دهد و آن را از سراشیبی سقوط بالا بکشد. به نظر خیلی از مسوولان این صنعت تنها حمایت های دولتی در زیر سایه ی برنامه ریزی های دقیق می تواند راهگشای آنان باشد و مسایلی چون تغییر و تحول در مدیریت سازمان چای، طرح تحقیق و تفحص و. . نتیجه ای جز اتلاف زمان و تخریب بیشتر ندارد.

یاورزاده در این زمینه گفت: در سازمان چای هیچ چیز پنهانی وجود ندارد که نیاز به تحقیق و تفحص داشته باشد، کسانی که چنین مسایلی را مطرح می کنند به دنبال انتقاد غیر اصولی از رییس سازمان هستند و نتیجه ی این اقدامات فقط تخریب است.

وی با بیان این مطلب که هر از گاهی برخی نمایندگان اعلام می کنند برای حل مشکلات صنعت چای رییس این سازمان باید تغییر یابد، افزود: اما زمانی که از آن ها سوال می شود برنامه ی شما در این زمینه چیست، حرفی برای گفتن ندارند.

حال که دولت دهم روزهای پایانی کارش را پشت سر می گذارد بعید به نظر می رسد که بتواند کاری برای صنعت چای انجام دهد و قطعا چشم امید تمام مسوولان این صنعت نیز به دولت آینده است که با حمایت، برنامه ریزی و سرمایه گذاری بتواند بخشی از مشکلات تولید چای را از میان بردارد و افق های جدیدی را در این زمینه هم برای تولید کنندگان و هم برای مصرف کنندگان به وجود بیاورد.

بتواند دوباره طلای سبز این سرزمین را در مسیر شکوفایی و رشد روز افزون قرار دهد و کاری کند تا ما آنچه را که خود داریم از بیگانه ها طلب نکنیم.