طرح تغییر سهمیه بندی بنزین از خودرو به خانوار به کجا رسید؟

از اوایل سال گذشته، تصمیم گرفته شد تا این مسیر اشتباه به نحوی اصلاح گردد و دولت این کار را از یارانه سوخت و بنزین آغاز کرد.

بررسی‌های سال ۱۳۹۷ مرکز آمار ایران نشان می‌داد که ۵۳.۲ درصد از خانوار‌های شهری و ۳۲.۳ درصد خانوار‌های روستایی دارای خودرو و همچنین ۱۴.۱ درصد از خانوار‌های شهری و ۲۸.۴ درصد از خانوار‌های روستایی دارای موتور سیکلت بوده اند. با این آمار مشخص بود که بخشی از خانوار‌های ایرانی از یارانه پرداخت شده روی بنزین بهره‌ای نمی‌بردند.

همچنین سازمان برنامه و بودجه طی گزارشی در سال ۱۳۹۷ اعلام کرد که دولت حدود ۱۲۳ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان به بنزین اختصاص می‌داد که از این میزان، حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان سهم سه دهک پایین (کم درآمد) و حدود ۶۷ هزار میلیارد تومان سهم سه دهک بالا (پردرآمد) بود؛ یعنی سه دهک بالا حدود شش برابر بیشتر از سه دهک پایین از یارانه‌های بنزین نفع می‌بردند.

با این وضعیت دولت برای نزدیک‌تر شدن به عدالت، تصمیم به افزایش قیمت بنزین و حذف یارانه آن گرفت و اعلام کرد که رقم مازاد حاصل از افزایش قیمت بنزین را به صورت یارانه معیشتی در اختیار خانوار‌ها قرار خواهد داد.

با روی کار آمدن مجلس یازدهم از ۷ خردادماه سال جاری، برخی نمایندگان اعلام کردند که این طرح دولت برای بنزین، باز هم عدالت را آن گونه که باید اجرا نکرده است.

در همین رابطه، مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در ۱۹ مرداد ماه ۱۳۹۹ گفت: در شرایط فعلی نوع سهمیه بندی بنزین برای خانوار‌هایی که خودرو دارند، خوب است. وی با بیان اینکه ۵۰ درصد خانواده‌ها فاقد خودرو هستند و از یارانه انرژی بی‌بهره‌اند، ادامه داد: در شرایط فعلی نحوه توزیع یارانه سوخت ناعادلانه است و حتماً باید اصلاح شود. نماینده تهران در مجلس از تدوین طرحی از سوی نمایندگان برای تغییر در نحوه سهمیه‌بندی بنزین خبر داد.

طرح جدید مجلس برای تغییر سهمیه بندی بنزین چیست؟

طرح "سهمیه بندی بنزین سرانه خانوار" قرار بود در صورت اجرا، برای رعایت بیشتر عدالت، مبنا را از هر خودرو به هر خانوار تغییر دهد.

همچنین مالک شریعتی، نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم درباره این طرح گفت: انتظار داریم با تصویب و اجرای طرح مبتنی بر تخصیص سهمیه بنزین به هر خانوار به ازای هر کدملی، کاهش آثار تورمی در دهک های پایین تر و کاهش فاصله طبقاتی و ضریب جینی در اقتصاد ملی از نتایج مهم طرح "سهمیه بندی بنزین سرانه خانوار" باشد.

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس اضافه کرد: اگر روزانه به هر فردی ۷ دهم لیتر بنزین تعلق بگیرد، به طور مثال به یک خانواده ۵ نفره ماهیانه ۱۰۰ لیتر بنزین تعلق می گیرد.

شریعتی با اعلام اینکه در این طرح برای هر فرد ماهیانه ۲۰ لیتر بنزین در نظر گرفته شده است، افزود: در این طرح پیش بینی شده تا سامانه ای برای فروش بنزین افرادی که خودرو ندارند پیش بینی شود.

گفته شد در این طرح، اگر صاحب خودرویی تمام سهمیه خانوار خود را استفاده نکند، سهمیه باقیمانده از طریق سامانه های بانکی، قابل واگذاری به دیگران می باشد یا در پایان هر ماه به شرکت پالایش و پخش باز می گردد و معادل قیمت متوسط ماهانه آزاد بنزین در کارت بانکی صاحب خودرو شارژ می شود تا بتواند کالای ایرانی خریداری نماید.

اعلام شد که قیمت دوم و آزاد بنزین در این طرح به صورت شناور و معادل ۹۰% قیمت بنزین فوب خلیج فارس با نرخ تسعیر سامانه نیما خواهد بود.

۷ نفر بیش از ۱۰۰ خودرو و هزار نفر تا ۱۰۰ خودرو دارند!

مالک شریعتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس، روز گذشته مورخه ۲۲ مهر ۱۳۹۹ با بیان این که دهک‌های بالا بیشترین سهم از یارانه انرژی را دریافت می‌کنند، افزود: ثروتمندان سی برابر دهک‌های کم درآمد از یارانه انرژی بهره‌مند می‌شوند.

شریعتی افزود: دلیلی ندارد کسی که چند خودرو دارد، از بنزین یارانه‌ای استفاده کند. آمار‌ها نشان می‌دهند که ۷ نفر در کشور بیش از ۱۰۰ دستگاه خودرو دارند و بیش از هزار نفر نیز بین ۵۰ تا ۱۰۰ دستگاه خودرو دارند که همه آن‌ها از بنزین یارانه‌ای استفاده می‌کنند.

طرح سهمیه بندی بنزین سرانه خانوار به کجا رسید؟

با این صحبت‌های مالک شریعتی دوباره این پرسش مطرح شد که در این وضعیت، طرح سهمیه بندی بنزین سهمیه خانوار به کجا رسید؟

۲۲ مرداد ماه سال جاری بود که سیدمحسن دهنوی، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی طرح سهمیه‌بندی بنزین سهمیه خانوار را اعلام وصول کرد.

آخرین خبر در مورد این طرح نیز گویا توئیتی است که توسط مالک شریعتی در ۱۶ مهرماه سال جاری منتشر شده است. وی نوشت: به عنوان‎ سخنگوی کمیسیون انرژی اعلام می‌کنم، هیچ طرحی در مجلس یازدهم برای تغییر در قیمت‌های یارانه‌ای و آزاد بنزین در دستور کار نیست. طرح ‎سهمیه بندی بنزین سرانه خانوار فقط به دنبال بازتوزیع عادلانه‌تر بنزین یارانه‌ای از خودرو به خانوار است تا خانوار‌های فاقد خودرو نیز بهره ببرند.

وی افزود: ‌متن منتشره در برخی رسانه ها، طرح قدیمی مجلس دهم است که در اول مجلس یازدهم قبل از تشکیل کمیسیون‌ها و بدون اصلاح متن فقط برای تسریع در اخذ نوبت اعلام وصول، مجددا ثبت شد تا بعد در کمیسیون و صحن اصلاح شود. الان پیش نویس گزارش ‎کمیسیون انرژی تنظیم شده است که دو هفته دیگر به صحن کمیسیون می آید.

همان گونه که اعلام شد، این طرح باید همین روزها به صحن کمیسیون برود و هنوز فاصله زیادی تا قانون شدن و ابلاغ آن برای اجرا دارد.

همچنین سیزدهم مهرماه محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در یک نشست خبری در این باره گفت: "... اکنون کسانی که خودروی بیشتری دارند، از ظرفیت بنزین یارانه ای بیشتری استفاده می کنند. مطرح شد که مبنای تخصیص بنزین براساس سرانه باشد؛ یعنی حتی کسانی که خودرو ندارند، بتوانند از سرانه بنزین که متعلق به کل مردم است استفاده کنند و این طرح محاسن و معایبی دارد و در دست بررسی است و هنوز جمع بندی نهایی نشده و شنیده ها حاکی از این است وزارت نفت و دولت با آن مخالفت کرده است."

به نظر می رسد، اجرای این طرح به عمر دولت کنونی قد ندهد و شاید در دولت بعد اجرایی شود؛ بنابراین، در این مدت زمان، همچنان آن هفت نفری که در کشور بیش از ۱۰۰ دستگاه خودرو دارند و آن بیش از هزار نفری که بین ۵۰ تا ۱۰۰ دستگاه خودرو دارند از یارانه بنزین بهره بیشتری خواهند برد و در عوض بسیاری از مردمی که در روستاها و یا شهرها هیچ وسیله نقلیه ای برای استفاده از یارانه بنزین ندارند، باید به همان یارانه معیشتی ماهانه اکتفا کنند!