پایان پرداخت سود روزشمار؛ دلالان ضرر کردند

پرونده سودهای روزشمار در بانک‌های ایرانی بسته شد و بانک مرکزی اعلام کرد که دیگر بانک‌ها حق ندارند به سپرده مشتریان خود سود روزشمار بدهند. حالا سود سپرده‌های کوتاه‌مدت تنها به صورت ماه‌شمار است و البته سود به کمترین مبلغ ماهانه مانده در حساب مشتریان تعلق می‌گیرد.

این موضوع درحالی رخ می‌دهد که گزارش‌های بانک مرکزی حاکی از آن است که مردم گرایش بیشتری به سپرده‌های کوتاه‌مدت پیدا کرده‌اند و سهم سپرده‌های کوتاه‌مدت در ‌سال ٩٧ از ٣١,٨‌درصد از سپرده‌ها به ٣٧.٨‌درصد رسیده است. در مقابل سهم سپرده‌های بلندمدت نیز از ٦٨.١‌درصد به ٦٢.١‌درصد کاهش داشته است.

با این حال بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس ارشد امور بانکی به «شهروند» می‌گوید: «تصمیم بانک مرکزی برای آن بوده است که جلوی سوءاستفاده دلالان را بگیرد.» او توضیح می‌دهد: «بانک‌ها برای آن‌که بتوانند پس از دریافت سپرده مردم، آنها را در عملیات بانکداری مورد استفاده قرار دهند و مثلا این سپرده‌ها را به صورت وام در اختیار دیگران بگذارند، نیاز دارند که مشتریان به سپرده ١٥روز تا یک‌ماه دست نزنند اما دلالان با سوءاستفاده از سود روزشمار، صبح‌ها حساب خود را تخلیه می‌کردند و دلالی‌هایشان را انجام می‌دادند و شب‌ها دوباره پول را به بانک برمی‌گرداندند.

این موضوع موجب می‌شد که آنها هم با خیال راحت دلالی کنند و هم سود روزشمار را به صورت کامل دریافت کنند.»

هاشمی ادامه می‌دهد: «بانک مرکزی برای آن‌که جلوی این اتفاق را بگیرد، تصمیم به حذف سود روزشمار گرفته است.»

آیا بانک‌های خارجی سود روزشمار دارند؟

البته پرداخت سود روزشمار پدیده منحصربه‌فرد ایران نیست و پرداخت این مدل سود در سایر بانک‌های دنیا رواج دارد. به‌عنوان مثال در بانک‌های اروپایی سود روزشمار با عنوان «overnight» به مشتریان پرداخت می‌شود اما نکته اینجاست که سود روزشماری که به مشتریان کشورهای پیشرفته پرداخت می‌شود، بسیار ناچیز است و برای دلالان جاذبه‌ای ایجاد نمی‌کند.

با مصوبه جدید شورای پول و اعتبار، از این پس بانک‌ها دیگر اجازه پرداخت سود روزشمار به سپرده‌های کوتاه‌مدت را ندارند.

براساس مصوبه تازه شورای پول و اعتبار، از این پس معیار پرداخت سود سپرده‌های سرمایه‌گذاری عادی از «روزشمار» به «ماه‌شمار» تغییر می‌کند. همچنین در این مصوبه تأکید شده که حداکثر نرخ سود علی‌الحساب برای سپرده‌های کوتاه‌مدت عادی ۱۰‌درصد سالانه است.

براساس بخشنامه بانک مرکزی، سود سپرده‌های کوتاه‌مدت تنها درصورتی باید به حساب سپرده‌گذار واریز شود که برداشتی از این حساب در طول ماه انجام نشده باشد. تا پیش از این مصوبه، بانک‌ها حتی درصورت واریز و برداشت به حساب‌های کوتاه‌مدت، سود روزشمار را در پایان هرماه به حساب سپرده‌گذاران واریز می‌کردند، اما در بخشنامه جدید تأکید شده که «حداقل مبلغ مانده حساب در یک‌ماه» برای محاسبه سود آن ماه درنظر گرفته شود.

سود سالانه بانک‌ها معادل ٥‌سال یارانه نقدی

بهاءالدین‌ هاشمی می‌گوید: «سود روزشمار از دهه٨٠ برای شبکه بانکی دردسرساز شد و بانک‌های خصوصی با هدف جذب سپرده بانک‌های دولتی شروع به ایجاد طرح‌های جدیدی کردند که سودهای نامتعارف به مشتریان سپرده‌های روزشمار پرداخت می‌کرد. آنها با این اقدام موفق شدند بخش قابل توجهی از سپرده بانک‌های دولتی را به سمت باجه‌های خود سرازیر کنند و بانک‌های دولتی هم برای آن‌که از این رقابت عقب نمانند، به اقدام متقابل روی آوردند.

حالا اما پرداخت سود روزشمار و بازی دلالان با این نوع سود دردسرساز شده است. بنا به گفته احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ٧٠‌درصد سپرده‌های بانکی کشور تنها متعلق به یک‌درصد سپرده‌گذاران است و بانک‌ها سالانه ٢١٦‌هزار‌میلیارد تومان به سپرده‌ها بهره می‌دهند. این میزان سود سالانه بانکی معادل با یارانه نقدی ٥‌سال مردم ایران است. رقم سنگینی که باعث شده است کمر بانک‌ها را زیربار این فشار خم کند و حالا گفته می‌شود بسیاری از بانک‌ها زیانده هستند.

این موضوع درحالی رخ می‌دهد که توکلی به ایرنا گفته است: «تنها یک‌درصد جمعیت کشور، ٤٠٣‌میلیون حساب را در اختیار دارند و حجم غالب سپرده‌های بانکی در اختیار عده محدودی از افراد جامعه است.»

انتهای پیام/