قرار گرفتن کاغذ در لیست کالاهای اساسی؛ رانت یا تدبیر فرهنگی؟!

صالحی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه  برنامه ارشاد برای سامان دادن به وضعیت کاغذ در وضعیت کنونی با توجه به قیمت کاغذ و افزایش بیش از دوبرابری قیمت آن نسبت به زمان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران (اردیبهشت ۹۷) و فشاری که بر بنگاه‌های مرتبط با نشر وارد می‌شود، چیست، گفت: برای پاسخ به این سوال نیاز است که مقدمه‌ای را توضیح دهم. دولت یازدهم و دوازدهم یکی از رویکردهایی که دنبال می‌کردند بحث ثبات نرخ ارز بود. ثبات نرخ ارز کمک می‌کند که بازار تولید و توزیع مبنای روشنی داشته باشد و یکی از همت‌های دولت ثابت نگه داشتن نرخ ارز بود و با این نگاه مسیر تولید و مصرف را با یک آرامش و برنامه‌ریزی همراه کنیم. لذا شاهد هستید که تا قبل از بهمن سال قبل این دولت یکی از موفق‌ترین دولت‌ها در کنترل نرخ ارز بود.

وی افزود:چندنرخی شدن ارز به برخی رانت‌ها و فسادها و عدم برنامه‌ریزی منتهی می‌شد اما با بحث خروج از برجام جنگ روانی و اقتصادی طبیعتا دولت باید در کوتاه‌مدت در این قضیه ورود می‌کرد. ورود دولت هم در این بود که کالاهای اساسی را کنترل کند و خب فشار کمتری از این مسیر به مردم وارد شود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامیتلاشی که در این مرحله انجام داد این بود که کاغذ در لیست کالاهای اساسی قرار داده شود. خب اگر قرار داده نمی‌شد شرایط بازار پرنوسان‌تر می‌شد و در صنعت نشر اثر می‌گذاشت. 

این مقام مسئول در ادامه گفت: مرحله دوم البته به خاطر اتفاقاتی که در واردات تمام کالاهای اساسی صورت گرفت که آمادگی وجود نداشت و به اعتبار تجربه‌های قبلی که در وزارتفرهنگ و ارشاد اسلامی داشتیم، ما نمی‌خواستیم مستقیم وارد بحث کاغذ شویم. ورود در این قسمت حواشی می‌توانست داشته باشد و از آن فاصله می‌گرفتیم و خب پیگیری‌هایی می‌کردیم تا اینکه در شهریور ماه به نظرآمد که یک دخالت حتی برای یک دوره کوتاه‌مدت می‌کردیم. در همان زمان کارگروه کاغذ تشکیل شد و مسیری که الان به طور موقت طی می‌کنیم و دائمی نیست این بود که در این کارگروه کاغذ هم دولتی‌های موثر مانند وزارت «صمت» و بانک مرکزی حضور داشته باشند و هم تشکل‌های فعال نشر اعم از مطبوعات و ناشران که دبیرخانه آن هم در ارشاد باشد. تقریبا از پایان شهریور این دبیرخانه شکل گرفته و موارد تقاضاها در آن بحث می‌شود و پس از تصویب مراحل خود را طی می‌کند. تاکیدی که ما در این مسیر داشتیم این بود که از مجموعه‌های مختلف در این کارگروه حضور داشته باشند که این حضور موجب شود تا احتمال رانت‌خواری و توزیع غیرموجه به حداقل برسد. وقتی مجموعه‌های مختلف حضور داشته باشند این احتمال کاهش پیدا می‌کند و البته نمی‌توانم بگویم منتفی است. نکته دیگر این که تصمیم‌های این کارگروه شفاف باشد و مجموعه تقاضاهای این کارگروه در سامانه موجود است و در مراحل بعدی هم در سامانه‌ای که شکل گرفته، مجموع کسانی که درخواست دریافت کاغذ دارند در آن ثبت شوند و خب صنوف نشر در آن متصدی هستند و در اینجا تخصیص‌ها ارائه می‌شود.

سیدعباس صالحی در ادامه گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آن‌چیزی را که پیگیری کرده این بوده که کاغذ کالای اساسی محسوب شود. ساختار حداقلی فساد را شکل دهیم و شفافیت حداکثری در مصوبات و دریافت کاغذ باشد. مسیری که طی این دو ماه به صورت دبیرخانه‌ای طی کرده‌ایم، طبیعتا درخواست‌هایی که از سوی وزارت «صمت» تایید شده برای پرداخت به بانک مرکزی ارسال شده و تامین ارز شده و مشخص است و مقداری از این درخواست‌ها تامین ارز نشده است. شرایطی که در حوزه کاغذ داریم مشابه دیگر کالاهای اساسی است ولی نمی‌خواهیم بگوییم که مشکل نداریم ولی حداقل از بحران در شرایط عادی خارج شده و در آینده هم این بحران را نخواهیم داشت. تلاش کامل بر این است که این بازار هم کنترل شود و هم نرخ آن حداقلی باشد. در عین حال تلاش می‌کنیم که دسترسی به کاغذ حداکثری شود.