فرصت جنگ تجاری امریکا و چین برای اروپا

اتحادیه اروپا به همراه نروژ، سوییس و 21 کشور آسیایی از جمله چین در نشستی که بروکسل میزبان آن بود متعهد شدند تا اصول بازار و استانداردهای بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی را حفظ کنند .

 در بیانیه جلسه مشترک آسیا و اروپا آمده است که رهبران موافقت کردند تا شفافیت و یک مکانیسم جدید برای شیوه‌های نوین تامین مالی را برای پروژه‌های زیربنایی ارتقا دهند. با این حال به نظر می‌رسد در این نشست توافق چندانی روی بحث ایجاد جاده ابریشم چین نشد چرا که منتقدان می‌گویند این جاده تنها شرکت‌های چینی را تقویت می‌کند و نفوذ بین‌المللی چین را نیز افزایش می‌دهد.

هر چند متحدان ایالات متحده به رهبری اتحادیه اروپا و ژاپن می‌خواهند در جنگ تجاری با چین در کنار امریکا قرار گیرند، اما برای این موضوع نیازمند 26 تریلیون دلار سرمایه‌گذاری زیربنایی هستند. رقبای اروپایی و آسیایی چین می‌گویند که پکن همه آنها را متوقف کرده است و با تقاضاها و اقدامات غیر‌رقابتی خود موجب فضای غیر‌رقابتی برای سایر شرکت‌های اروپایی و آسیایی به خصوص در آسیا شده است. با این وجود چین می‌گوید که معاملات آنها کاملا با استانداردهای بین‌المللی مطابقت دارد.

طبق گزارش وال‌استریت‌ ژورنال کشورهایی که در چارچوب بازار آزاد در مقابل بازار سرمایه‌داری دولت چین فعالیت می‌کنند هر چند که بسیاری نگران روش‌های مقابله‌ای ترامپ با چین هستند اما آنها اساسا موافق بررسی دوباره نفوذ چین در بازارهای جهانی هستند.

کشورهای اروپایی و آسیایی به نحوی تلاش دارند شیوه‌های سرمایه‌گذاری چینی‌ها را محدود کنند از همین رو علاقه‌مند هستند به نحوی از شیوه‌های تعرفه‌های امریکا پیروی کنند. ایالات متحده اخیرا اعلام کرده است که قصد دارد سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی بین‌المللی را دو برابر کند و قرارداد تجدید نظر شده امریکای میان امریکا، کانادا و مکزیک قرارداد تجاری با کشورهایی مانند چین را متوقف می‌کند. اما با این وجود مقام‌های اتحادیه اروپا از چین بابت نتایج این نشست تمجید کردند و کارشناسان آن را نشانه‌ای از تمایل برای تقویت مشارکت چین با اروپا در میان مبارزه اقتصادی پکن با ایالات متحده تفسیر کردند. چین نیز از طرفی وعده داده است که مناقصه‌های و بودجه دولتی برای ساخت جاده ابریشم را متناسب با هنجارهای جهانی انجام دهد. سخنگوی وزارت خارجه چین اعلام کرد: همه این پروژه‌ها برای ساخت جاده ابریشم با توجه به اصول مشاوره‌ای و مشارکت‌های بین‌المللی اجرا می‌شود. وی افزود: پکن از سایر کشورهای توسعه یافته می‌خواهد تا در این زمینه مشارکتی باز، شفاف و همه‌جانبه انجام دهد.

با این حال مقام‌های اروپایی معتقدند که شکاف میان صحبت‌های چینی‌ها با اقدامات آنها بسیار زیاد است و در این نشست مشترک سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی تلاش شد طرفین به ساز و کاری مشترک دست پیدا کنند. این مقامات می‌گویند، هنجارها در نشست روز جمعه تدوین شده و با قوانین و مقررات اتحادیه اروپا و همچنین سازمان‌هایی مانند بانک جهانی نیز در نظر گرفته شده است قوانینی که در مناطقی از جهان اعمال نمی‌شود. به نظر می‌رسد اروپایی‌ها در تلاش هستند تا به نحوی چین را متعهد به قوانینی کنند که در مقررات بین‌المللی وجود دارد تا از نفوذ مطلق چین در آسیا و فساد احتمالی در قراردادها بکاهد.

جرکی کتانن، معاون رییس کمیسیون اروپا روز پنجشنبه در حاشیه نشست اجلاس سران گفت: دعوت به مناقصه باید باز و شفاف باشد تا زمینه به صورت یکسان برای تمامی افراد حاضر در یک پروژه فراهم شود. این رویکردی است که می‌تواند موفق باشد و آن خواسته‌ای میان تمام کشورهای آسیایی است.

مقام‌های اتحادیه اروپا اظهار داشتند که امیدوارند کشورهای آسیایی استانداردهای غربی را پذیرفته تا بتواند جلوی سوء‌رفتارهای چین در زمینه قراردادها را بگیرند. شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن از اقدامات اتحادیه اروپا حمایت کرد و خواستار پذیرش گسترده این اقدامات از سوی کشورهای آسیایی شد تا سایر کشورها بتوانند در کنار چین در پروژه‌های زیربنایی نیز حضور پیدا کنند.

با این حال به نظر می‌رسد که ابتکار جنجالی شی جین پینگ، رییس‌جمهور چین در کشورهای مختلف جهان نیز برای اعطای کمک‌های مالی چندان موفقیت‌آمیز نبوده است. نخست‌وزیر جدید مالزی در اولین گام یک پروژه 22 میلیارد دلاری را متوقف کرد. سریلانکا در تلاش برای جلوگیری از اقدامات چین در این کشور است و پاکستان که یکی از وام گیرندگان اصلی از چین محسوب می‌شود از صندوق بین‌المللی پول برای کمک مالی درخواست کرده است.

ایالات متحده که رقیب اصلی چین محسوب می‌شود نیز تمام ابتکارات چینی را به چالش کشیده است. کنگره امریکا مجوز 60 میلیارد دلاری برای کمک به سرمایه‌گذاری زیربنایی خارجی اختصاص داده است و مایک پنس، معاون اول رییس‌جمهور نیز از ابتکارات علیه چین حمایت کرده بود.

اما در حال حاضر دو نکته مهم وجود دارد. شرایط میان امریکا و چین فضای تنفسی را به خصوص برای اروپا باز کرده است. اروپا اکنون با وجود همه اختلافاتی که پیش از این با چین برسر مباحث تجاری و سرمایه‌گذاری داشت فضا را فراهم دیده تا امتیازاتی از چین دریافت کند تا این کشور را در چارچوب مقررات بین‌المللی قرار دهد و به قوانین تجارت بین‌الملل نیز متعهد شود و فضا برای سایر شرکت‌های غیر چینی نیز برای سرمایه‌گذاری به خصوص در آسیا فراهم شود. از سویی دیگر چین با توجه به اختلافاتی که با ایالات متحده پیدا کرده سعی می‌کند تا اختلافات خود با سایر رقبا را حل کند که یکی از مهم‌ترین آنها اروپاست. از همین رو در تلاش است تا به نحوی میان اروپا و امریکا شکاف ایجاد کند تا یک فشار همه ‌جانبه از سوی اروپا و امریکا علیه پکن ایجاد نشود. از همین رو حالا که مشاهده می‌کند جنگ با امریکا اجتناب‌ناپذیر شده، مجبور است فضای جدیدی برای خود ایجاد کند. سیاست ائتلاف‌سازی از سوی چین در حال گسترش است. آنها قصد دارند اگر کشوری با آنها همراه نمی‌شود حداقل دشمن آنها نباشد. حال به نظر می‌رسد تلاش‌های چین شاید موفقیت‌آمیزتر از حتی امریکا باشد. حال باید دید در جنگی که میان امریکا و چین آغاز شده اروپا در کدام طرف قرار خواهد گرفت؟ به نظر می‌رسد اروپایی‌ها قصد دارند تا سیاستی مستقل از امریکا را دنبال کنند؛ سیاستی که آغاز آن را می‌توان در برجام دید و این روند می‌تواند در بحث نبرد امریکا و چین ادامه پیدا کند .