روشن کردن اتیش اطراف خانه در قرن 21

«البته اول باید شانس بیاوریم سقف این خرابه ها که نامش را گذاشتیم ایم خانه، روی سرمان فرو نریزد و سپس خرابه های همجوارمان که کسی در آنها سکونت ندارد را تحمل کنیم زیرا به پاتوق معتادان تبدیل شده و انواع سرنگ هایشان را آنجا ریخته اند که اگر در پای بچه هایمان فرو برود خدا می داند چه بیماری هایی می گیرند».
اینها بخشی از درددل اهالی بافت فرسوده شهر فیروزکوه واقع در استان تهران است؛ مردمی که محل سکونتشان تا میدان اصلی این شهر حتی یک کیلومتر هم فاصله ندارد.
ساکنانی که می گویند نه تاب زندگی در این شرایط را دارند و نه پولی برای کوچ به منطقه ای دیگر.
شهر فیروزکوه با جمعیتی افزون بر 17 هزار نفر به عنوان مرکز شهرستانی به همین نام در شمال شرقی استان تهران ازجمله مناطق خوش آب و هوای کشور محسوب می شود.
جمعیت شهرستان فیروزکوه افزون بر 33 هزار نفر برآورد شده است.
موضوع بافت فرسوده شهر تاریخی فیروزکوه از جمله دغدغه های مردم و مسئولان این شهرستان طی سال های گذشته محسوب می شده اما آنطور که اهالی و حتی مسئولان می گویند اقدام راهگشایی تاکنون برای آن انجام نشده است.
بافت فرسوده فیروزکوه در منطقه ای از شهر واقع شده که پستی و بلندی های آن سبب تفاوت ارتفاع چندین متری بین خانه ها و خیابان می شود و دسترسی به آنها بویژه خدمات رسانی در شرایط بحران مثل آتش سوزی نیز بسیار مشکل است.
برخی اهالی بافت فرسوده فیروزکوه می گویند: در کنار همه گرفتاری هایمان نگهداری حیواناتی مانند گاو، گوسفند و اسب در بعضی خانه های همجوار نیز ما را اذیت می کند.

معرفی بافت فرسوده
براساس گزارش ها 68 هکتار از سطح شهر فیروزکوه به عنوان بافت فرسوده مصوب شده که در دو منطقه مسجد سی و تختی (کوته بال) متمرکز است.
این مساحت با کسر معابر به 42 هکتار می رسد که حدود یکهزار بلوک شهری را در دل خود جا داده است.
براساس آمار سال 92، یکهزار خانوار مشتمل بر حدود چهار هزار و 500 نفر با سند مالکیت شخصی در این مناطق سکونت دارند.

**تفاوت ارتفاع 35 متری با شیب 30 درصدی
مهدی باطبی مشاور شهردار فیروزکوه در امور شهرسازی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: بافت های فرسوده ای که مصوب می شوند و به تایید شورای عالی معماری شهرسازی کشور می رسند دارای سه شاخصه مهم ریزدانگی (سازه های با مساحت کمتر از 200 متر)، عرض معابر (گذرگاه های کمتر از چهار متر) و سازه بافت (اسکلت ساختمان ها) هستند.
وی با بیان اینکه عمده ساخت و سازهای مناطق فرسوده فیروزکوه خشتی و گلی هستند و سازه فلزی و بتنی در آنها وجود ندارد اظهارداشت: عامل اختلاف ارتفاع در این مناطق بین پنج ساختمان بیش از 35 متر با شیب 30 درصدی برآورد شده که کار را برای ارائه خدمات مانند جمع آوری زباله، امور عمرانی، آتش نشانی، اورژانس و... مشکل می کند زیرا شیب استاندارد در شرایط خاص 12 تا 15 درصد است.
باطبی با اشاره به فعالیت گسل های منطقه و پیش بینی وقوع زلزله های نیرومند بر ضرورت توجه به اصول ساخت و سازهای مهندسی تاکید و بیان کرد: براساس مصوبه ستاد توانمندسازی، احیا و بازآفرینی بافت های فرسوده شهر فیروزکوه در سال 94 مقرر شده ساکنان این منطقه جا به جا شوند زیرا به دلیل ریزدانگی بافت و کم بودن عرض معابر شرایطی برای بازسازی واحدهای مسکونی وجود ندارد.
وی با اشاره به قدمت تاریخی هزار و 300 ساله فیروزکوه گفت: می توان پس از جابه جایی ساکنان بافت فرسوده از آن منطقه به عنوان کاربری میراث فرهنگی استفاده کرد اما به دلیل هزینه نگهداری بالا و چشم انداز درآمدزایی پایین، احداث پارک شهری به مراتب طرح مناسب تری برای آن خواهد بود.
باطبی در پاسخ به خبرنگار ایرنا درباره چرایی جابه جا نشدن ساکنان این مناطق، تنها علت بی میلی ساکنان برای جا به جایی را وابستگی اهالی به یکدیگر و عادات زندگی کنونی می داند، موضوعی که البته اهالی آن را تایید نمی کنند.
وی همچنین با بیان اینکه مسکن مهر دشت ناصر برای جا به جایی اهالی بافت فرسوده بهترین راه حل است گفت: این اطمینان به ساکنان داده شد که ملک های جدید آنها انتخابی و در کنار یکدیگر باشد اما همچنان متقاعد نشدند و اقدامی صورت نگرفته است.
مشاور شهردار فیروزکوه همچنین در ادامه می گوید از سال 87 در زمینه بافت فرسوده فیروزکوه اقداماتی ازجمله فراخوان و آگاهی بخشی حضوری برای ساکنان از شرایط منطقه، ارائه تسهیلات ویژه (وام، صدور پروانه ساخت با 50 درصد تخفیف یا رایگان) و پیشنهادهایی مثل مجوز ساخت طبقات بیشتر در صورت تجمیع چند ملک انجام شد اما کسی مراجعه نکرد.
برخی اهالی بافت فرسوده فیروزکوه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره چرایی بی میلی آنان به جابه جایی گفتند که بیشتر اهالی ساکن در این منطقه کارگر یا بیکار هستند و توان بازپرداخت تسهیلات را ندارند.
همچنین تعدادی دیگر از ساکنان بافت فرسوده در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درباره این اقدامات که مشاور شهردار به آن اشاره دارد واکنش نشان دادند و گفتند هیچ اطلاعی از چنین اقداماتی که گفته شده ندارند.

**فیروزکوه دارای کمترین بافت فرسوده استان
حبیب شعبانی رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان فیروزکوه نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه فیروزکوه کمترین مساحت بافت فرسوده را در استان تهران دارد گفت: اخیراً اعتباری افزون بر 10 میلیارد تومان به منظور مطالعه بافت فرسوده شهرستان های استان تهران اختصاص یافته که فیروزکوه با 68 هکتار بافت فرسوده یکی از آنهاست.
به گفته وی بیش از 30 میلیون تومان برای ساخت بافت فرسوده و 10 میلیون تومان ودیعه به هر کدام از اهالی تعلق می گیرد تا در مدتی که محل مورد نظر ساخته شود بتوانند جا به جا شوند.
این مقام مسئول ادامه داد: سال 96 سهمیه 100 واحدی برای شهرستان گرفته شد تا اهالی بافت فرسوده که تمایل به دریافت تسهیلات دارند اقدام کنند اما تنها چهار نفر مراجعه کردند که برای آنها هم از طرف شهرداری پرونده ای تشکیل و ارسال نشد.

**رئیس شورا: این پروژه ها زمان بَر است
زمان ایلکا رئیس شورای اسلامی شهر فیروزکوه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه دولت قصد دارد از بدنه مردم و شرکت های سرمایه گذاری به منظور احیا و بازسازی بافت فرسوده کمک بگیرد اظهارداشت: این امر با پروژه مسکن مهر تفاوت دارد و رئیس جمهوری اعتقاد دارد پروژه مهر تورم زا، بدون برنامه و مطالعه بوده است، لذا مساله بافت فرسوده باید از دولت به مردم (مالکان یا شرکت های سرمایه گذاری) منتقل شود.
وی ضمن تائید بضاعت مالی اندک اهالی، پیشنهاد شورای شهر فیروزکوه به دولت را اینگونه تشریح کرد: شهرداری، بافت های فرسوده را با قیمت کارشناسی از مردم بخرد تا در بخشی از آنها مسکن بسازد و بخش دیگر در زمینه تفریحی و گردشگری مورد استفاده قرار گیرد زیرا در شهر فیروزکوه غیر از این، نتیجه ای حاصل نمی شود.
ایلکا افزود: شاید اندکی از بافت فرسوده بازسازی شود اما همچنان معضلات باقی خواهد ماند و شاهد ساختمان های جدید در کنار ساختمان های قدیمی و مخروبه خواهیم بود که زیبنده شهر نیست.
این مقام مسئول با بیان اینکه در شهرهای بزرگ متولیان ساخت و ساز آمادگی تحویل و بازسازی بافت های فرسوده را دارند چون سود خوبی به دست می آورند بیان کرد: اما در شهرهای کوچک مثل فیروزکوه این امکان وجود ندارد، لذا برای حل این معضل باید پس از تخصیص اعتبار لازم توسط دولت برای ارائه تسهیلات کم بهره، شهرداری ها به عنوان متولی، پس از توافق با مالکان، بهسازی منطقه را در دستور کار قرار دهند.
ایلکا با بیان اینکه اجرای چنین پروژه هایی زمان بَر است بیان کرد: در فیروزکوه ظرفیت لازم در مسکن مهر برای اسکان موقت یا دائم ساکنان منطقه فرسوده وجود دارد.

**مسکن مهری که استقبال کننده ندارد
مهدی یوسفی جمارانی فرماندار فیروزکوه اما در گفت وگو با خبرنگار ایرنا معتقد است: دولت در گذشته اقدام هایی از جمله مسکن مهر برای تأمین نیاز مسکن شهروندان انجام داده و در سطح کشور بویژه فیروزکوه، مورد استقبال قابل توجه شهروندان قرار نگرفته است.
وی افزود: بیش از 700 واحد مسکن مهر در فیروزکوه ساخته شده که خالی از سکنه بودن آنها حاکی از این امر است.
یوسفی تاکید کرد: تجربه مسکن مهر به آن شکلی که اجرا شد نشان داد مردم با وجود مشکلات موجود، تمایل دارند در محل تولد و رشد خود سکونت داشته باشند و رفع مشکلات منطقه را به جابه جایی ترجیح می دهند.
وی ادامه داد: محله تختی اصیل و قدیمی است اما به دلیل دسترسی محدود، معابر غیر استاندارد، اختلاف ارتفاع و ساخت شهری کمترین زیرساخت های لازم را نیز برای خدمات رسانی دستگاه های اجرایی دارا نیست.

**تصمیم دولت
فرماندار فیروزکوه تصمیم دولت برای رفع مشکلات مذکور را تصویب طرح بازآفرینی شهری خواند که بهره مندی از آن، مستلزم همکاری مردم با مجریان طرح است.
این مقام مسئول توضیح داد: زمین های دولتی در بافت فرسوده به عنوان آورده دولت، جواز ساخت رایگان توسط شهرداری و تسهیلات ارزان با نرخ هشت درصدی برای احداث بنا در اختیار سازنده قرار خواهد گرفت.
یوسفی جمارانی با بیان اینکه ترمیم شهر باید به مرور زمان انجام گیرد خاطرنشان کرد: بعد از گذشت چند سال منطقه تختی باید نوسازی و معابر و دسترسی های مناسب فراهم شود؛ همچنین زیرساخت های موجود باید در طول اجرای طرح برای بهره برداری بهتر با کمک دولت ترمیم و بازسازی شود.
فرماندار فیروزکوه خبر داد: در منطقه کوهسار، زمینی توسط شهرداری در نظر گرفته شده که مقرر است پیمانکار انتخاب شود و برای هزار خانوار بافت فرسوده فیروزکوه مسکن بسازد.
وی بازه زمانی ساخت این طرح را یک سال و شش ماه تا دو سال اعلام و بیان کرد: پس از احداث بنا، واحد های جدید با سازه های بافت فرسوده تعویض و اهالی به منازل جدید منتقل می شود.
به گفته وی هنوز تصمیم قطعی برای کاربری زمین های بافت فرسوده شهر فیروزکوه، پس از اجرای طرح جابه جایی گرفته نشده است.
به گزارش ایرنا باتوجه به اینکه هنوز اقدام موثری برای بازسازی بافت فرسوده فیروزکوه یا جابه جایی ساکنان این منطقه انجام نشده است و نظر به شرایط خاص و نامساعد اهالی، ضرورت دارد متولیان هرچه سریعتر در این زمینه دست به کار شوند تاهم نازیبایی شهری و بصری شهری را از بین ببرند و هم امنیت جانی ساکنان این مناطق حفظ شود.
شهرداری شهر فیروزکوه در سال 1304 تاسیس شده است.
فیروزکوه شهرستانی با دو بخش مرکزی و ارجمند در 120 کیلومتری شمال شرقی پایتخت واقع شده است.

گزارش: بهار تقی زاده

تهرام/9897/ 1008