فناوری اطلاعات و کشاورزی، برای آینده کشور راهبرد اساسی است

خسرو سلجوقی، کارآفرین و مشاور حوزه ICT این روزها به‌عنوان مشاور در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مشغول به فعالیت است. در توصیف خود، می‌گوید: «از کودکی، بهره‌وری با هیچ را الگوی خود قرار داده بودم و آن زمان با سبز کردن کوزه، سعی در نوآوری و بهره‌وری داشتم؛ و این روند در فعالیتم به‌عنوان دانش‌آموز، دانشجو و بعدها به‌عنوان معلم و مشاور نیز همراه من بوده است.»

در سال‌های فعالیتش در دفتر برنامه، بودجه و خدمات ماشینی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، در سال 1370 نیز با الگوی مدیریت منابع و بهره‌وری خود موفق به تحویل 25 هزار کلاس درس شد.

کلنگ زنی یکی از معضلات بزرگ کشور ماست!

سلجوقی در صحبت‌های خود در خصوص طرح‌های اجرایی که در سازمان مذکور انجام داده بود گفت: ما در سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور موفق شدیم ضمن جلوگیری از کلنگ زنی،  بخش عمده‌ای از منابع را از خیرین کمک بگیریم.

او معتقد است کلنگ‌زنی در ایران یکی از معضلات بزرگ کشور است که از زمان تأسیس مجلس جا افتاده و باعث ایجاد پروژه‌های نیمه‌کاره یا پروژه‌های بی‌کیفیت شده است.

هر ولی، یک مربی کودک با یک تلفن همراه

مشاور وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که اکنون مجری طرح اینترنت کودکان است، در خصوص اهمیت تولید محتوا برای کودکان می‌گوید: طبق مطالعاتی که در سال 96 انجام داده شده است، حدود 66 درصد کودکان بین سه تا پنج سال کشور، تلفن همراه و تبلت داشته‌اند و با توجه به این‌که دیگر روش سلبی نمی‌تواند برخورد مناسبی برای استفاده از تلفن همراه و تبلت برای کودکان باشد، باید این بستر را با ‌تولید محتوای مناسب برای کودک و والدین بهبود دهیم.

وی در ادامه با اشاره به نقش اساسی والدین در تربیت کودکان افزود: «وزارت ارتباطات در راستای تولید محتوای مناسب برای کودکان، در نظر دارد با کمک نهادهای اجتماعی و بخش خصوصی بستری سالم و درعین‌حال جذاب را برای کودکان فراهم سازد. در این راستا، NGOها و کسب‌وکارهای فعال در حوزه تولید محتوای کودکان، فعالیت اجتماعی و اقتصاد اشتراکی را بر عهده خواهند داشت و وزارت ارتباطات نیز زیرساخت‌های لازم این بستر که پهنای باند و فیبر نوری است را تأمین خواهد کرد. این طرح در راستای اصلاح و بهبود سبک زندگی و تربیت نسلی انتقادگر برای آینده در حال اجرا است.»

او در ادامه با اشاره به اهمیت تربیت کودک تا سن هفت سالگی در روایات و احادیث گفت: اکنون در ایران سازمان بهزیستی از طریق مهدکودک‌ها متولی تربیت و آماده‌سازی کودکان تا سن هفت سالگی است؛ اما متأسفانه با نبودن فضای مناسب و اهمیت ندادن به این موضوع طی این سال‌ها، تنها 13 درصد کودکان به مهدکودک می‌روند و 87 درصد باقیمانده آموزش خاصی از سوی دولت در این سنین دریافت نمی‌کنند. اینجا است که پدر و مادر با اصول خود و داشتن آگاهی می‌توانند از فضای تلفن همراه، از آموزش‌های روز روانشناسی و جامعه‌شناسی کودک استفاده کنند و با کمک این فضای اقتصاد اشتراکی، از عدالت اجتماعی برای تربیت کودکان خود بهره ببرند.

در اداره کشور، مدیریت منابع معنا ندارد

سلجوقی که تجربه کارآفرینی درون‌سازمانی و برون‌سازمانی را داشته و در بدنه دولت پروژه‌های زیادی را نیز پیش برده، بزرگ‌ترین موانع کارآفرین‌محور نبودن دولت و سازمان‌های دولتی را در سه مورد، ساختار تک‌ منبعی اقتصاد دولت، ریشه‌های تربیتی و عمل نکردن به آموزه‌های دینی خلاصه کرد و گفت: ساختار اقتصادی دولت در کشور ما تک منبعی و برمبنای پول نفت اداره می‌شود. متأسفانه در کشور ما شایسته‌سالاری اهمیت ندارد و با توجه به مسئله درآمد نفتی، این دیدگاه وجود دارد که نفت و درآمد ناشی از آن برای هزینه‌های جاری کافی است و نیازی به مدیریت منابع نداریم و فقط «مدیریت هزینه» لازم داریم. لذا نیازی به ارزشیابی عملکرد دیده نمی‌شود و این خود دلیلی برای این تفکر است که نیازی به نوآوری در ساختار وجود ندارد.

بخش دیگر کارآفرین نبودن ساختار اداری ما، ریشه تربیتی دارد. در کشور ما نیروی انسانی نقاد تربیت نمی‌شود. دانش‌آموخته‌های ما اکثراً دنبال، آب‌باریکه‌ای برای گذران زندگی هستند. دلیل این موضوع این است که ما نه‌تنها در خانواده که حتی در آموزش‌وپرورش و حتی در سطوح بالاتر برای نقادپروری اهمیتی قائل نیستیم.

شرکت‌های خصوصی باید بتوانند بخشی از رشد اقتصادی کشور را پوشش دهند

سلجوقی در ادامه در پاسخ به این سؤال که آیا شرکت‌های دانش‌بنیان و فناورانه‌ای که در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند می‌توانند الگوی مناسبی برای شرکت‌های دولتی در شاخص‌ کارا محوری باشند یا نه گفت: من معتقدم در ایران بخش خصوصی موفق نیست؛ یعنی شرکت‌های خصوصی با موفقیت فاصله زیادی دارند چون یکی از شاخص‌های موفقیت این است که ببینیم چند درصد از شرکت‌های خصوصی فرای مرزها هم توانستند جایگاه پیدا کنند. یکی دیگر از معیارهای موفقیت شرکت‌ها این است که چند درصد از رشد ناخالص داخلی را توانسته‌اند به خود اختصاص دهند؟ متأسفانه شرکت‌های دانش‌بنیان، در رشد اقتصادی کشور موفق نبوده‌اند. البته درعین‌حال باید اذعان کرد که برخی از شرکت‌های فناور با بهره‌گیری از دانش و فناوری روز دنیا و با داشتن تیم‌های حرفه‌ای در مقابل شرکت‌های دولتی خیلی موفق‌تر حاضر شده‌اند؛ اما همچنان با جهانی بودن و جهانی‌شدن فاصله دارند.

وی در ادامه‌ی بحث در خصوص شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه فناوری اطلاعات و این‌که چرا شرکت‌های دولتی از شرکت‌های خصوصی فناورمحور حمایت نمی‌کنند و یا حتی آن‌ها را به شکل رقیب نیز می‌بینند گفت: دلیل این مسئله این است که ما ارزیابی عملکرد نداریم. ما در ایران دولت چاق داریم. دولت چاق در کنار نداشتن قانون تعارض باعث شده‌ است کارآفرینی در ایران رشد نکند. یکی از مشکلات اساسی ایران بعد از جنگ ایران و عراق، چاق شدن دولت بود. در کشورهایی مثل ژاپن و آلمان پس از جنگ، دولت را کوچک کردند تا هزینه‌ها پایین آید و بودجه دولت به بخش خصوصی انتقال پیدا کند و در واقع همین رویکرد بوده است که به کارایی و بهره‌وری بخش خصوصی در آن کشورها منجر شد و باعث شد نیروهای توانمند این کشورها به بخش خصوصی بروند و در نهایت بهره‌وری و کارایی در بخش خصوصی این کشورها رشد کند و آن‌ها بتوانند نقش اصلی را در GDP کشور خود داشته باشند؛ اما در ایران خلاف این مسئله انجام شد و دولت هر روز بزرگ‌تر و بخش خصوصی کوچک‌تر شد و در نهایت هم این مسئله باعث کاهش کیفیت و کارایی در اجرای پروژه‌ها شد.

ترکیب کشاورزی و فناوری، می‌تواند راهبرد خوبی برای رشد کشور باشد

مشاور وزارت ارتباطات، در این خصوص که چرا در ایران، فناوری نتوانسته به توسعه کشور کمک کند گفت: در کشور ما برخلاف دیگر کشورها، هیچ‌گاه به یک راهبرد موضوعی خاص تمرکز نشده است. ما در کشورمان یک روز به صنعت خودرو وارد شدیم، یک روز به بحث انرژی هسته‌ای و یک روز هم به مسئله نانو و روز دیگر به انواع فناوری پرداختیم و از آنجایی‌که محدودیت منابع داشته‌ایم، عملاً شاهد موفقیت در هیچ حوزه‌ای نتوانسته‌ایم باشیم.

او در ادامه با اشاره به توان کشورمان که شامل یک بازار 80 میلیونی در داخل، یک بازار 400 میلیونی از فارسی‌زبانان، یک بازار 600 میلیونی از شیعیان و در نهایت بازاری به بزرگی یک میلیارد مسلمان است گفت: با مشخص کردن یک راهبرد مناسب برای کشورمان می‌توانیم بهترین موفقیت‌ها را به ارمغان آوریم.

وی در خصوص این‌که آیا فناوری می‌تواند راهبردی مناسب برای کشور باشد یا صنعتی دیگر؛ گفت: با توجه به شناختی که از صنایع دارم، به نظر من ترکیبی از دو راهبرد فاوا (فناوری ارتباطات و اطلاعات) و کشاورزی در کنار هم می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای ایران باشد. ما در موقعیت سوق‌الجیشی خوبی از لحاظ کشاورزی هستیم اگر مدیریت مناسبی داشته باشیم می‌توانیم با فاوا نه‌تنها منابع آب خود را مدیریت کنیم بلکه می‌توانیم، گردشگر محیط زیستی یا گردشگر کشاورزی نیز جذب کنیم و پدیده نادر چهارفصل ایران را به گردشگر در یک روز نشان دهیم.

سلجوقی در خصوص اینکه چرا در برخی موارد ارگان‌های دولتی با شرکت‌های فناور محور همسو نمی‌شوند و یا حتی درصدد حذف آن‌ها برمی‌آیند گفت: مسئله اینجاست که برخی مدیران و کارکنان شرکت‌های دولتی فکر می‌کنند فناوری باعث بیکاری آن‌ها خواهد شد؛ و به همین دلیل هم با فناوری و شرکت‌های فناور محور مخالفت می‌کنند. این در حالی است که در مطالعاتی که در سازمان برنامه‌وبودجه انجام شد مشخص‌شده که فناوری باعث تغییر شغل خواهد شد نه بیکاری.

اقتصاد اشتراکی و موبایلتی، راه‌حل رسیدن به عدالت اجتماعی است

در انتها سلجوقی برای گذر از مشاغل سنتی به مشاغل مدرن، راهبرد استفاده از یک اقتصاد اشتراکی به همراه دانش موبایلتی را ارائه داد و گفت: یک اقتصاد اشتراکی و فناوری موبایلتی می‌تواند تمام مشاغل سنتی را به مشاغل مدرن تبدیل کند. او اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل را به‌عنوان نمونه‌ای موفق از اقتصاد اشتراکی و موبایلتی دانست و گفت: این اپلیکیشن‌ها با اشتراک ماشین و راننده و در عین‌حال بهره‌گیری از اینترنت به‌عنوان یک موبایلتی نمونه‌ای از استفاده دو عنصر اقتصاد اشتراکی و موبایلتی در ایران در گذر از مشاغل سنتی به مدرن هستند.

انتهای پیام/