بخشنامه‌هایی که صادرات را متوقف کرد

در کشور ما هم اگرچه همیشه صبحت از توسعه این صنعت به میان می‌آید، اما تولید‌کنندگان این بخش همواره به دلیل سیاست‌های اتخاذ شده غلط در این بخش از سوی مسولان دولتی گلایه‌مند و با این شرایط یکی از ظرفیت‌های خوب توسعه صنعت و اشتغال از بین می‌رود. 

در رابطه با وضعیت تولید و تجارت در صنعت پوشاک با بهرام شهریاری رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران گفت‌وگویی انجام شده که در ادامه می‌خوانید. 

* فارس: در حال حاضر وضعیت واردات پوشاک چگونه است؟ 

شهریاری: بخشی از پوشاک وارداتی به کشور به صورت قاچاق است و قوانین وضع شده برای مقابله با واردات قاچاق این کالا از جمله کد شناسه کالا اثری در جلوگیری از واردات کالای قاچاق نداشته است. 

* فارس: با توجه به گران شدن نرخ ارز آیا واردات پوشاک همچنان صرفه اقتصادی دارد؟

شهریاری:  طبیعتا حجم واردات قاچاق با توجه به افزایش نرخ ارز کم شده است، چون ممکن است واردات برخی کالاها صرفه اقتصادی نداشته باشد، اما همچنان این واردات انجام می شود. 

* فارس: کاهش واردات پوشاک فرصتی را برای توسعه صنعت پوشاک فراهم کرده است؟ 

شهریاری:کاهش واردات پوشاک چه به صورت قانونی و چه به صورت قاچاق به دلیل افزایش قیمت ارز فرصتی برای تولید‌کنندگان داخلی است تا حجم بازار وارداتی را بدست آوردند، اما به دست آوردن این حجم از بازار مشروط به تامین مواد اولیه است. 

* مشکلات تولید‌کنندگان پوشاک در تامین مواد اولیه چه بوده است؟ 

شهریاری: در ماه‌های اخیر بخشنامه‌های متعددی وضع شده که هر کدام از این بخشنامه‌ها بخشنامه دیگر را نقض می‌کرد، یکی از این بخشنامه‌ها پرداخت مابه‌التفاوت ارزی برای واردات بود که این موضوع سبب شد واردکنندگان به دلیل اینکه واردات آنها دیگر صرفه اقتصادی نداشت، از ترخیص کالاهای خود از گمرک خودداری کنند. خودداری کردن واردکنندگان از ترخیص مواد اولیه باعث کمبود مواد اولیه در بسیاری از صنایع و از جمله صنعت پوشاک شد و همین موضوع باعث مشکلاتی برای تولید‌کنندگان صنعت نساجی شد. 

از طرفی هم افرادی که مواد اولیه صنعت پوشاک را پیش از ابلاغ بخشنامه‌های متعدد وارد کرده بودند و در انبارها کالا داشتند، ترجیح دادند، به دلیل نوسانات ارزی، کالای خود را به بازار عرضه نکنند و بنابراین 4 ماه تاخیر در تامین مواد اولیه صنعت پوشاک منجر به مشکلات عدیده‌ای برای بخش تولید شد. 

* اکنون وضعیت چگونه است؟ 

شهریاری:  وضعیت به سمت تثبیت  است، مخصوصا از زمانی که مسئولان پذیرفتند مواد اولیه‌ای که قبلا ثبت سفارش شده است، با همان ارزی که قبلا خریداری شده باید وارد شود و نیازی به پرداخت مابه‌التفاوت ارزی ندارد، روند ترخیص مواد اولیه از گمرکات سرعت گرفت و اکنون با ثبت قیمت دلار و تخصیص‌هایی که در سیستم نیما اتفاق می‌افتد، مشکلات به مرور در حال حل شدن است. 

* افزایش قیمت ارز،  فرصتی برای توسعه صادرات است از این فرصت در بخش صادرات پوشاک استفاده شد؟ 

اگرچه قیمت ارز برای صادرات جذاب است اما صادرکنندگان بلاتکلیف‌اند

شهریاری: اصلا فکر صادرات را نکنید، زیرا خود من صادرکننده پوشاک به روسیه بودم، ولی در ماه‌های اخیر برای صادرات بلاتکلیف بودم. دقیقا در 4 ماه گذشته  صادرکنندگان صنعت پوشاک و بخش‌های دیگر بلاتکلیف بودند.

* چرا؟ 

شهریاری: مگر می‌شود یک صادر کننده پوشاک را صادر کننده و بعد از 3 یا 6 ماه ارز حاصل از صادرات را بازگرداند.

من و هیچ صادرکننده‌ای حاضر به چنین ریسکی نیستم. 

اگرچه صادرات با افزایش قیمت ارز جذاب شده، ولی این ریسک خطرناک را انجام نمی‌دهیم، چون ممکن است طی مدت معین شده برای بازگشت ارز حاصل از صادرات نتوانیم ارز را تامین و به کشور برگردانیم. 

صادرات این گونه نیست که آقایان فکر می‌کنند. یک صادرکننده برای صادرات پیچ و خم های فراوانی دارد و این طور نیست که یک جنسی را صادر کند و بلافاصله در کشور دیگر فروخته شود و پول آن را تند تند تامین کند و به کشور وارد کند. 

 با وجود تعدد تصمیمات و بخشنامه‌ها نمی‌توانیم به بازارهای صادراتی برگردیم

شهریاری: تا موقعه‌ای که تصمیمات و بخشنامه‌های دولت ثبیت نشود ما نمی‌توانیم به بازارهای صادراتی برگردیم. تصمیم برای صادرات بسیار سخت است، زیرا آقایان مرتب تصمیمات را عوض می‌کنند و صادرکننده نمی‌داند فردا چه بخشنامه‌ و قانونی قرار است صادر و وضع شود.   

در حال حاضر در صنعت پوشاک کسی به صادرات فکر نمی‌کند، البته ما تولید‌کنندگان همیشه به دنبال توسعه تولید و صادرات هستیم، اما وقتی با قوانین و بخشنامه‌های متعدد مواجه می‌شویم و وقتی فرصت برای بازگشت ارز حاصل از صادرات را 3 یا 6 ماه تعیین می‌کنند، نمی‌توانیم صادرات انجام دهیم. 

فرآیند صادرات فرآیندی زمان بر است و البته به نوع عملکرد صادرکننده و قرارداد هم بستگی دارد. 

* فارس: در  4 ماه اخیر بازارهایمان را دست داده‌ایم؟ 

شهریاری: بازار جهانی پوشاک اشباع شده است و اگر یک صادرکننده موفق به صادرات پوشاک به کشوری شده است، برای آن جنگیده است و بخشی از بازار اشباع شده را از آن خود کرده است. بازارهای جهانی پوشاک جای خالی ندارد که آن را پر کنید، حتی بازار پوشاک عراق و افغانستان هم اشباع شده است و یک صادرکننده باید بجنگد تا بخشی از بازار را به دست آورد. 

* فارس: وضعیت بازار داخلی چگونه است؟ 

شهریاری: به بازار داخلی خوشبین هستم و اگر مسئولان برخوردهایی که باید در مقابله با واردات انجام دهند را به درستی انجام دهند، می‌توان به بازار داخلی امیدوار بود. 

* فارس: چه برخوردهایی؟ 

شهریاری: یعنی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز پای کار بیاید و بحث شناسه کالا را عملیاتی کند.کد شناسه کالا مصوب شده، اما اجرایی نشده است. مسئولان می‌گویند واردات پوشاک ممنوع است، پس نیازی نیست که کد شناسه کالا پیگیری شود، در حالی من می‌گویم اتفاقا دقیقا الان وقت آن است، زیرا ما در بخش پوشاک فقط 60 میلیون دلار واردات قانونی داشتیم و بقیه غیرقانونی بود. بنابراین اگر اکنون کد شناسه کالا اجرایی شود هر کالایی در این بخش فاقد این کد باشد، از طریق واردات بوده و به این ترتیب می‌توان واردات قاچاق را شناسایی کرد. 

همچنین اگر مشکلات مواد اولیه در چند ماه آینده حل شود، بازار داخلی ما بازار خوبی خواهد بود و ما به عنوان تولید کننده پوشاک حتما به فکر توسعه خواهیم بود. 

* چقدر از ظرفیت این صنعت استفاده می‌شود؟ 

شهریاری: آمار دقیقی وجود ندارد، ولی ما با نصف ظرفیت تولید کار در بخش صنعت پوشاک کار می‌کنیم، همه کارخانه‌های ما بدون اینکه دولت سرمایه‌گذاری خاص در این بخش انجام دهد، می‌توانند تا دو برابر و حتی بیش از دو برابر کار کنند. البته در حال حاضر با توجه به افزایش قیمت ارز مشکل جدید سرمایه در گردش به وجود آمده است که به نظر می‌رسد دولت باید با کمک بانک‌ها این مسئله را برای تولید کنندگان حل کند. 

* چین و ترکیه چقدر از بازار پوشاک ما را اشغال کرده‌اند؟ 

براساس آمار‌های قبلی 60 درصد پوشاک را تولیدات داخلی و 40 درصد را واردات تامین می‌کرد، اما با توجه به افزایش قیمت ارز ممکن است این نسبت تغییر کرده باشد.