بحران آب در کشاورزی

با وجود آنکه بحران آب تنها بحرانی به شمار می‌رود که تا کنون کسی آن را جدی نگرفته است، اما این بحران می‌تواند مهاجرت میلیون‌ها نفر، جنگ داخلی و حتی بین المللی را به همراه داشته باشد و این درحالی است که زنگ خطر آن همچنان بی‌صداست.

مسئله بحران آب در سال‌های اخیر از خط قرمز عبور کرد و کار را به جایی رساند که فرونشست در مناطق کویری و نیمه‌کویری ایران روبه فزونی است، اما علی‌رغم شعارهای متعدد در همایش‌ها و سمینارهای مختلف نه تنها متولیان راهکاری برای جلوگیری از کشت محصولات آب‌بر و معرفی کشت جایگزین به کار نگرفته‌اند، بلکه با صادرات این محصولات ضربه مهلکی بر منابع آبی وارد می‌کنند.

براساس آمار گمرگ در 2 ماه نخست امسال، 459 هزار و 541 تن هندوانه از ایران صادر شد که با احتساب 300 تا 500 لیتر آب مصرفی برای تولید هر کیلو هندوانه، رقم قابل توجهی آب مجازی به دیگر کشورها صادر شده است که انتظار می رود مسئولان ذی‌ربط همانند سایر کشورها نیاز آبی محصولات کشاورزی را با استفاده از بذرهای مناسب و روش‌های نوین آبیاری تغییر دهند و همواره بر جلوگیری از کشت محصولات آب‌بر اهتمام ورزند.

حال برای اطلاع از آخرین وضعیت کشت محصولات آب‌بر و معرفی کشت‌های جایگزین به منظور جلوگیری از صادرات آب مجازی به سراغ مسئولان ذی‌ربط می‌رویم که در ادامه آن را می‌خوانید:

محمد شفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با بیان اینکه کشور با بحران آب دست و پنجه نرم می‌کند، اظهار کرد: با توجه به تشدید بحران آب،کشاورزان با مشکلات متعددی روبه‌رو هستند.

وی افزود: اگرچه بنا بر اقتضای طبیعت، آب فراوانی در بخش کشاورزی مصرف می‌شود اما ارائه برخی آمار از سوی کارشناسان مبنی بر استفاده 90 درصدی آب در این بخش واقعیت ندارد.

به گفته ملک زاده، سیاست دولت بر آن است که کشاورزان به سمت و سوی کشت‌های فشرده روند چرا که این موضوع به سبب تغییر روش‌های نوین آبیاری، صرفه جویی در مصرف آب را به همراه دارد.

رئیس نظام صنفی کشاورزی با اشاره به ضرورت حفظ و نگهداری منابع آبی بیان کرد: مسئولان نظام صنفی با مشارکت وزارت نیرو درصددند تا با کنترل و نظارت بر کشت کشاورزان، مصرف آب را کاهش دهند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای کنترل کشت محصولات آب بر از سوی دولتمردان وجود دارد یا خیر، بیان کرد: براین اساس انتظار می‌رود که اگر دولت برنامه و راهکار مشخصی در زمینه کنترل کشت محصولات آب‌بر و معرفی کشت‌های جایگزین دارد، هر چه سریع‌تر به کشاورزان معرفی کند و در غیر اینصورت راهکار مناسبی بیندیشد تا منابع آبی کشور بی‌حد و حصر هدر نرود.

ملک زاده ادامه داد: سیاست محدودیت صادرات محصولات کشاورزی آب‌بر به بحث بازرگانی و افرادی که در این زمینه فعال هستند، مربوط می‌شود و بنده اطلاع دقیقی از این موضوع ندارم.

به گفته این مقام مسئول سیاست دولت بر آن است که کشت محصولات آب‌بر از جمله هندوانه و صیفی‌جات را به حداقل برساند و به جای آن کشت دیگر محصولات همچون گیاهان دارویی را ترویج دهد.

معرفی کشت جایگزین محصولات آب‌بر از هدر رفت منابع آبی جلوگیری می‌کند

عنایت‌الله بیابانی قائم مقام خانه کشاورز با اشاره به ضرورت مدیریت تولید در بخش کشاورزی اظهار کرد: وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید، باید ساختار کشت محصولات را به گونه‌ای تنظیم کند تا با استفاده بی‌رویه از منابع آبی ، با چالش‌های جدی در مصرف روبه‌رو نشویم.

وی با اشاره به اینکه فقدان مدیریت خاک به معنای تضعیف منابع آبی است، افزود: استفاده بی‌رویه از منابع خاکی و آبی تهدید جدی برای کشور به شمار می رود و به همین دلیل توجه به آمایش سرزمین و تولید براساس توانمندی منابع داخل امری ضروری است.

به گفته بیابانی، آموزش کشاورزان از جمله بزرگترین مسائلی است که باید مورد توجه دولتمردان قرار گیرد تا کشاورزان توجیه شوند آب کمتری مصرف کنند چرا که تاکنون اقدامات وزارت جهاد کشاورزی هیچ دستاوردی در برنداشته است.

قائم مقام خانه کشاورز با انتقاد از این مسئله که دولت الگوی کشت مناسبی در اختیار کشاورزان قرار نداده است، بیان کرد: اگرچه کشت برخی محصولات نظیر هندوانه آب زیادی مصرف می‌کند، اما باید مسئولان وزارت جهاد برحسب شرایط هر منطقه الگوی کشت مناسبی در اختیار کشاورزان قرار دهند تا بهره وری مصرف آب و خاک افزایش یابد و درغیراین‌صورت کشاورزان برای ادامه امرار معاش خود چاره ای جز کشت ندارند.

وی ادامه داد: با توجه به هشدارهای متعدد مسئولان مبنی بر ممنوعیت کشت برنج در استان اصفهان، همچنان شاهد تولید این محصول هستیم چرا که کشت جایگزین متناسب با شرایط منطقه به کشاورز معرفی نشده است.

بیابانی در پایان تصریح کرد: با وجود بحران منابع آبی انتظار می رود به جای کشت محصولات آب نظیر هندوانه و صیفی جات در داخل، نیاز کشور از طریق کشت فراسرزمینی تامین شود چرا که عدم مدیریت در کشت محصولات زراعی و باغی مشکلات متعددی در بر خواهد داشت.