کشورهای نفتی اوپک و غیراوپک نمی توانند نفت ایران را جایگزین کنند

قیمت نفت امروز -پنج‌شنبه- پس از آن‌که ایران توانست موافقت سازمان کشورهای تولید کننده نفت (اوپک) برای افزایش اندک تولید نفت خام را جلب کند، کاهش یافت.

ایران که سومین صادرکننده بزرگ عضو اوپک است، اعلام کرد ممکن است با افزایش اندک تولید این گروه در نشستی که روز جمعه میان اعضای اوپک و تولیدکنندگان خارج از این سازمان شامل روسیه برگزار می شود، موافقت کند. تهران پیش از این در مقابل فشارهای عربستان برای بالا بردن سقف تولید اوپک، مخالفت ورزیده بود.

روسیه و عربستان سعودی تصمیم گرفته‌اند به میزان چشمگیری بر تولید نفت بیفزایند. علاوه بر این قصد دارند این افزایش تولید از اول ژوئیه، یعنی حدود 10 روز دیگر اجرایی شود تا پاسخگوی سطح بالای تقاضای جهانی باشد.

روسیه پیشنهاد داده است که کشورهای عضو و غیرعضو اوپک میزان تولید نفت خود را تا ۱،۵ میلیون بشکه در روز افزایش دهند تا کمبود ۱،۸ میلیون بشکه در روز 18 ماه گذشته جبران گردد.

در حالی این اجلاس فردا در وین برگزار می شود که مسائل سیاسی مهمی مانند تحریم های جدید نفتی آمریکا علیه ایران پس از خروج این کشور از برجام؛ جنگ روانی دولت و رئیس جمهور آمریکا علیه اوپک و همچنین آینده همکاری های کشورهای عضو اوپک و غیراوپک بر آن سایه انداخته است. این شرایط سبب گردیده، اجلاس 174 وزیران نفت عضو اوپک، عنوان سیاسی ترین و سخت ترین نشست این سازمان در سال های اخیر را با خود به همراه داشته باشد.

توافق کنونی اوپک در شرایط جدید تحریمی، ابزار مناسبی برای افزایش هزینه های تحریم ایران و بسته شدن دست آمریکا و متحدان نفتی آن مانند عربستان برای اعمال تحریم های نفتی علیه ایران از طریق جایگزینی نفت آن کشور در بازارهای جهانی است. در پرتو این قرارداد کشورهای نفتی اوپک و غیراوپک نمی توانند به راحتی نفت ایران را جایگزین کنند. از این لحاظ ایران به طور قاطع با همراهی کشورهایی مانند عراق، ونزوئلا، الجزایز، لیبی که اهداف خود را دنبال می کنند از تداوم توافق حمایت کرده و مانع از توقف آن می شوند.

 

وزیر نفت، روز گذشته در هفتمین سمینار بین‎المللی اوپک در نشستی با عنوان «همکاری انرژی»، عنوان کرد: موضوع این سمینار بسیار مهم است چراکه با تازه‌ترین چالش‌هایی ارتباط دارد که بازار نفت با آن مواجه است. ایران به عنوان یکی از اعضای بنیانگذار اوپک در طول تاریخ این سازمان، همواره به حفظ منافع کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده و همچنین ارتقای ثبات بازار نفت باور داشته و به آن پایبند بوده است.

بیژن زنگنه با بیان این‎که ثبات بازار نفت مستلزم همکاری میان طرف‌های ذی‌نفع بازار از جمله تولیدکنندگان و همچنین مصرف‌کنندگان است، افزود: لازم است توجه را به نقش کلیدی و سازنده همکاری میان تولیدکنندگان نفت عضو و غیر عضو اوپک در قالب «توافق جهانی کاهش تولید نفت» جلب کنم. این توافق ثبات را به بازار نفت آورد و به رشد اقتصاد جهانی کمک کرد.

زنگنه گفت: از دید من، قیمت نفت در جایی مطلوب است که یک توازن حساس میان سه عنصر بنیادین «تضمین سرمایه‌گذرای آینده در کشورهای تولیدکننده نفت»، «تضمین عرضه به‌موقع و کافی نفت برای تأمین تقاضا« و «تضمین رشد پایدار و مقبول برای اقتصاد جهانی» ایجاد شده باشد.

وی اظهار کرد: به‎طور علنی و در فرصت‎های گوناگون اعلام کرده‌ام که ایران مخالف قیمت بالای نفت است؛ اعتراض من به قیمت بالای نفت از این باور عمیق نشأت می‌گیرد که قیمت‌های بالا در میان‎مدت و بلندمدت، به تولیدکنندگان و مصرف‎کنندگان سودی نمی‌رساند.

زنگنه با تأکید بر این که رشد کنونی قیمت نفت ریشه در دلایل سیاسی دارد و آمارهای مربوط به عرضه و تقاضا در این وضع نقش مهمی ندارند، گفت: در روزهای اخیر، رئیس جمهوری آمریکا اوپک را به دلیل رشد قیمت نفت مؤاخذه کرد. اوپک در طول حیات خود و به ویژه در سال‌های اخیر، از قیمت‌های معقول نفت حمایت کرده و هیچ‎گاه برای دستیابی به قیمت‌های بالای نامعقول تلاش و حمایتی نکرده است.

به گفته زنگنه، دلیل قیمت‌های بالای کنونی نفت به طور عمده نبود تعادل میان عرضه و تقاضای نفت نیست.

وی معتقد است برعکس، تنش سیاسی ایجاد شده از سوی دولت آمریکا موجب تشدید بی‌ثباتی و ابهام در بازار شده، مصرف‎کنندگان را نگران کرده و قیمت‎ها را بالا برده است.

زنگنه با اشاره به این‎که پس از سخنرانی رئیس جمهوری آمریکا و اعلام خروج این کشور از برجام، قیمت نفت حدود 6 دلار افزایش یافت، ادامه داد: از آنجا که دلیل اصلی افزایش قیمت نفت سیاسی است، بنابراین چاره کاهش قیمت نفت نیز تنها می‌تواند سیاسی باشد. علی‌الاصول، ما با استفاده از نفت به عنوان یک ابزار سیاسی و تحمیل محدودیت بر تولیدکنندگان به دلایل سیاسی، مخالف هستیم.

وزیر نفت گفت: آمریکا نمی‌تواند از اوپک انتظار داشته باشد که علیه 2 عضو بنیانگذار خود اقدام کند؛ برعکس، اوپک یک سازمان مستقل، جاافتاده و مسئولیت‌پذیر است که از آن انتظار می‌رود انسجام و اقتدار خود را طبق اساسنامه تقویت، از سیاست‌زدایی در بازار حمایت و چنین اقدامات یکجانبه را که روند طبیعی بازار نفت را مختل می‌کند، محکوم کند.

زنگنه همچنین تلاش آمریکا برای تعمیم مقررات ضدانحصار و مجازات اعضای اوپک در قالب قانونی موسوم به نوپک را نمونه‌ای دیگر از تهدید این کشور ضد حاکمیت اعضای اوپک توصیف کرد.

وی گفت: تحلیلگران بازار نفت پرسشی مهم دارند و آن این است که «اقدام اوپک را برای جایگزینی تولید از دست رفته اعضای این سازمان که تولید آنها به دلیل تحریم‌ها کاهش یافته است، چگونه می‌توان تفسیر کرد؟»

زنگنه افزود: دشوار است به چیزی غیر از این فکر کنیم که این اقدام به منزله دادن مجوز به آمریکا برای ادامه این تحریم‌های غیرقانونی، اعمال فشار به اوپک و استفاده از نفت به عنوان ابزاری سیاسی در روابط بین‌المللی است. این اقدام‌های یکجانبه به روشنی به معنای تهدید شرکت‌ها و بانک‌های فعال در بازار نفت و اعمال فشار بر آنهاست.

وزیر نفت گفت: از دید ما سیاست‌زدایی از بازار نفت برای ثبات بازار و طرف‌های ذی‌نفع در آن، حیاتی است. افزون بر آن، باور دارم همان‎طور که در «توافق جهانی کاهش تولید نفت» نشان داده شده است، اوپک نمونه‎ای عالی از نمایش قدرت همکاری برد-برد ایجاد کرده که به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان سود رسانده و ثبات بازار، امنیت انرژی و رشد اقتصاد جهانی را ارتقا داده است. ما باور داریم که همه بازیگران بازار نفت باید اذعان کنند مولفه‌های بنیادین بازار باید بر آن حاکم باشند و نقشی تعیین کننده در بازار ایفا کنند.

*توافق اوپک صنعت نفت را از بدترین دوران رکود نجات داد

دبیرکل اوپک نیز در این سمینار، گفت: تأثیر همکاری تاریخی (میان تولیدکنندگان نفت عضو و غیر عضو اوپک) حتی از خوشبینانه‌ترین پیش‌بینی‌ها نیز فراتر بوده است.

محمد بارکیندو گفت: گردآوردن 24 کشور تولیدکننده نفت در کنار هم، در تاریخ صنعت نفت بی‎سابقه بوده است.

دبیرکل اوپک تأکید کرد: توافق جهانی کاهش تولید نفت، صنعت نفت را از بدترین دوران افت قیمت نجات داد و اکنون آینده‌ای بنیادین و ضروری را برای جهانی تازه از انرژی بنیان می‌نهد.

به گفته بارکیندو، توافق اوپک اعتبار این سازمان را در سطح صنعت نفت و افکار عمومی ارتقا داد.

وی گفت: اوپک با قدرت اعتبار خود را به عنوان نهادی متعهد به همکاری بین‌المللی و کار با دیگر تولیدکنندگان نفت، پایبند به تعهدات و احترام متقابل به همه کشورها نشان داد.

دبیرکل اوپک همچنین اعلام کرد: ما در ماه‌های آینده، نهادینه کردن این چارچوب بلندمدت را بررسی می‌کنیم.