پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- صرافخانه، امنیتی شدن فضای بازار ارز همزمان با نزدیک شدن به ایام سفرهای نوروزی، تاثیر عمیقی بر توان بازار در تامین تقاضاهای خرد مربوط به اسکناس‌ دلار، یورو و سایر ارزهای متفرقه گذاشته است.

یکی از مسافران که بلیت سفر امشب خود را نیز در دست داشت، گفت: به‌مدت دو روز است که کلیه صرافی‌های چهارراه استانبول و فردوسی را برای خرید فقط ۱۶۰۰ دلار آمریکا به نرخ آزاد جستجو کرده است اما دریغ از امکان خرید حتی یک دلار!

از این دست تقاضاهای تا ۱۰ هزار دلار یا یورو  در صف‌های شکل‌گرفته در مقابل صرافی‌های مجاز بانکی و تضامنی نیز دیده می‌شود تا به امید این‌که شاید حداقل بتوانند ارز خود را - با وجود اختصاص وقت طولانی- تامین نمایند.

این نوع از تقاضا قبلاً ارز خود را با نرخ بازار آزاد خریداری می نمود اما اکنون با مشکلات عدیده‌ای در تأمین نیاز ارزی خود پس از امنیتی شدن فضای بازار مواجه است.

از مهم‌ترین دلایل کمبود اسکناس عبارتند از:

1- واقعیت انکارناپذیر آن است که مبادی غیررسمی تأمین اسکناس آزاد و جریان عرضه و تقاضا مسدود و متوقف شده است. این در‌حالی است که بازارساز راه حل جایگزینی برای اعلام موجودی ارزهای قابل فروش و تقاضاهای خرید اسکناس در یک فضای مشترک ارائه ننموده است و یک صرافی از تقاضا یا عرضه اسکناس صرافی دیگر آگاهی ندارد؛ کارکردی که به طور غیر رسمی و پیش از این در پاساژ افشار یا سبزه میدان اتفاق می افتاد.

2- با این‌که صرافی‌ها خریدار دلار و یورو هستند(چون مبلغ خرید دیکته شده بانکی برای این دو ارز پایین تر از نرخ خرید بازار آزاد است) اما حاضر نیستند اسکناس‌هایی که به‌ صورت آزاد خریداری نموده اند را به نرخ مداخله‌ای بفروشند چون اختلاف محسوسی با نرخ بازار آزاد دارد.

3- عدم کشف شفاف نرخ واقعی اسکناس در بازار آزاد: حداقل عملکرد بازارهای غیررسمی افشار و سبزه میدان، تجمیع درخواست‌های عرضه و تقاضا در یک‌جا و کشف نرخ واقعی بازار آزاد بود؛ اما صراف نمی‌تواند ریسک کند و اسکناس‌ها - به‌ویژه دو ارز حساس دلار و یورو را که به نرخ آزاد خریده است - را با نرخی که شاید واقعی نباشد بفروشد.

 4- دلیل دیگر عدم فروش اسکناس ها توسط صرافی‌ها، عدم امکان خرید مجدد همان اسکناس و جایگزینی مجدد آنهاست چون اساساً معلوم نیست تا چه زمانی وضعیت مبهم خرید و فروش در این بازار ادامه پیدا خواهد کرد! فلذا ریسک نکرده و سعی می‌کنند حداقل موجودی اسکناس در سبد ارزهای مختلف خود را حفظ نمایند.

5- انتظارات افزایشی بودن نرخ واقعی دلار و یورو در آینده نیز مزید بر علت شده تا اسکناس‌های موجود نزد صرافی‌ها فروخته نشود.

6- عرضه ناکافی اسکناس دلار و یورو و فقدان عرضه اسکناس ارزهای مختلف از سوی بازارساز نیز به این چالش افزوده است.

7- امنیتی شدن فضا که منجر به افزایش ریسکِ ارزِ همراهِ اسکناس‌بَرهایِ بازار غیررسمی نیز شده است و آن ها را مشمول جریمه دوبرابری و ضبط ارز ایشان می نماید.

اما راهکار چیست؟

پیشنهاد به بازارساز در کوتاه مدت، راه اندازی سامانه اعلام منابع و مصارف اسکناس ارزهای مختلف توسط صرافی های مجاز است تا در این بستر، تقاضا و عرضه تجمیع و کشف نرخ واقعی به‌صورت شفاف صورت پذیرد؛ یعنی سامانه ای مشابه عملکرد «نیما» که ویژه حوالجات ارزی شرکت هاست، اما در حوزه معاملات نقدی خرید و فروش اسکناس اسعار مختلف.

نیما صرافی امنیتی اسکناس دلار حوالجات ارزی