علاقه مکتب نیاوران به افزایش قیمت ارز

پایگاه تحلیلی خبری «پارس»اگر درباره خروجی های دانشگاه شریف پرس و جو کرده باشید متوجه می شوید که اکثر افرادی که از این دانشگاه بیرون می آیند کارآمد و متخصص بوده و حرف های زیادی برای گفتن دارند.

مسعود نیلی استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف است.مدرک اقصاد را در دوره کارشناسی در این دانشگاه گرفت. بعد از آن بود که به مانند رئیس دولت تدبیروامید برای تکمیل تحصیلات خود راهی انگلستان شد و در دانشگاه منچستر دکتری خود را گرفت و سال 74 به ایران بازگشت. او در دولت هاشمی رفسنجانی 3سال معاون برنامه و بودجه کشور بود. پس از آن در تهیه و تدوین اولین و سومین برنامه ۵ ساله توسعه کشور ایفای نقش کرد.

او مدتی نیز در رأس شورای اقتصاد کشور مشغول به کار بود. در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی مجدد به عنوان معاون سازمان برنامه و بودجه و سرپرست کمیته خصوصی‌سازی برگزیده شد.

نیلی دوست صمیمی نهاوندیان است. بسیاری از سیاسیون و اقتصاددان ها معتقداند که روحانی در عرصه اقتصادی کشور هیچ اقدامی نمی کند و تمام اطلاعات و برنامه های خود را از مسعود نیلی می گیرد و کشور را در بحث اقتصادی و داخلی جهانگیری اداره می کند.

نیلی جزء تیم اقتصادی حسن روحانی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ایران بوده‌است. وی همچنین دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی در دولت دوازدهم می‌باشد.

نیلی از جمله افرادی است که در سخنان خود بسیاری از مشکلات را بر گردن دولت نهم و دهم می اندازد. او در سال چهارم دولت روحانی و در آستانه تشکیل کابینه در یکی از همایش ها گفته بود:" اقتصاد ایران در سالهای فعالیت دولتهای نهم و دهم به چنان رکودی فرو رفته که برای خروج از آن باید 10 سال صبر کنیم. بنابراین، با توجه به این که از این 10 سال مورد نظر فقط سه سال گذشته است، بنابراین برای خروج از رکود باید 7 سال صبر کنیم!"

به نظر می‌رسد این نوع رفتار مشاور اقتصادی رئیس جمهور ناشی از یک نوع نگاه سیاسی یه اقتصاد و مقوله خروج از رکود است. با توجه به این که حسن روحانی خودش تخصصی در زمینه اقتصاد ندارد، تمام مشاوره‌های اقتصادی خود را از مسعود نیلی می‌گیرد.

نیلی هم ترجیح داد که در چهار سال اول دولت روحانی به خصوص در ایام منتهی به انتخابات96 به روحانی تاکید کند که اقتصاد ایران از رکود خارج شده، تا انتخابات تمام شود و آبها از آسیاب بیفتد و سپس جناب مشاور در آستانه تشکیل کابینه با خیال راحت در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های خود از پابرجا ماندن رکود اقتصاد کشور تا 7 سال دیگر سخن بگوید.

در واقع تناقص میان سخنان روحانی و مشاورش بیش از همیشه حاوی مشاوره های غلطی است که مسعود نیلی رفیق صمیمی مهم نهاوندیان به روحانی می‌دهد. حالا تعجبی ندارد که بعد از پنج سال وضعیت اقتصادی کشور به این شکل باشد و رکود به گواه اکثر کارشناسان و فعالان اقتصادی به اوج خود رسیده باشد.

مرد پر ادعا

دولت یازدهم در زمانی روی کار آمد که نرخ تورم بالای 35 درصد و نقطه اوج آن 41 درصد در شهریور ماه 92 بود، اما نرخ سود سپرده بلند مدت در دامنه 20 تا 21 درصد قرار داشت.

حضور این بار مسعود نیلی در دولت با دوره‌های قبلی تفاوت محسوسی  داشت. یکی از این تفاوت‌ها وجود همفکران جدی در حوزه رسانه بود. یک روزنامه پرتیراژ اقتصادی  که طی سال‌های اخیر خود را به عنوان روزنامه جدی اقتصادی در افکار عمومی و به ویژه در بین مسئولان کشور جا انداخته است، آرزوی دیرینه خود را همان پیاده شدن اقتصاد بازار آزاد در ایران بود را در حضور و وجود مسعود نیلی و تفکر و گرایش او می‌دید.

نیلی با همراهی اقتصاددانان مستقر در روزنامه مذکور در اولین گام واگذاری تعیین نرخ سود بانکی توسط بازار را در دولت یازدهم کلید زد. این سیاست در ابتدا چندان با مخالفت روبرو نشد چرا که جامعه در آن روزها از اتخاذ سیاست‌های معکوس استقبال می‌کرد. 

اما نتیجه اجرای این سیاست پس از چند ماه در اقتصاد کشور آشکار شد. نرخ‌های سود بانکی سر به فلک کشید تا جایی که نرخ سود سپرده‌های روزشمار به 27 تا 28 درصد افزایش یافت و نتیجه آن در صورت‌های مالی بانک‌ها زیان هنگفت اغلب بانک‌ها بود.

حال یکی دیگر از سیاست‌هایی که مسعود نیلی و همفکرانش و روزنامه و ارگان غیر رسمی‌شان به دنبال آن بود، افزایش نرخ ارز و حرکت آن به سمت قیمت‌های به اصطلاح واقعی است. 

حدودیت منابع ارزی و تغییر معاون ارزی بانک مرکزی فرصتی مغتنم را برای مدافعان افزایش نرخ ارز به وجود آورد و زمینه را برای پیاده شدن اهداف تیم اقتصاددانان همفکر نیلی که اصطلاح مکتب نیاوران را برای خود انتخاب کرده‌اند، به وجود آورد.  

تغییر رویکرد بانک مرکزی در دوره معاونت جدید ارزی در نرخ‌گذاری برای ارز رسمی به وضوح قابل مشاهده است. نرخ رسمی دلار در طول سال گذشته از 3024 تومان با 218 تومان رشد به 3242 تومان رسید.

همچنین از ابتدای سال تا قبل از انتصاب عراقچی به سمت معاونت ارزی در 17 مرداد ماه، نرخ رسمی دلار حدود 39 تومان رشد کرد. اما از آن زمان تاکنون بهای دلار 386 تومان افزایش یافته است. یعنی افزایشی که در شرایط عادی 1.5 سال زمان می‌برد، در مدت کمتر از 6 ماه انجام شد.

به تبع آن بهای ارز در بازار آزاد هم رشد قابل توجهی در این مدت داشته و فقط در 6 ماه گذشته از 3800 تومان به بیش دامنه 4500 و 4600 تومان رسیده است.

به هر حال در این اوضاع اسفناک مدیریتی دولتمردان تدبیروامید مشخص نیست که در حال چه اقداماتی هستند. از یک طرف با دادن وعده های بی پایه در ایام انتخابات در حوزه برجام مردم را به حل شدن تمامی مشکلات حتی مشکل آب و هوا امیدوار کردن. اما بعد از گذشت تنها 6ماه از رای مجدد مردم به این دولت رئیس جمهور در گفت وگوی تلوزیونی خود هیچ اشاره ای به برجام نکرد و بازهم با دادن وعده گفت که بزودی مشکل افزایش قیمت ارز حل خواهد شد.