جزئیات جدیدترین آمار به دست آمده از مرکز آمار ایران در خصوص جمعیت شاغل و بیکار کشور به تفکیک وضع سواد و دوره تحصیلی نشان می‌دهد، از مجموع 22 میلیون و 550 هزار نفر فرد شاغل در کشور، بالغ بر 20 میلیون و 650 هزار نفر جزو «شاغلان باسواد» و یک میلیون و 933 هزار نفر نیز جزو شاغلان بی‌سواد محسوب می‌شوند.

بر اساس تعاریف مرکز آمار ایران، کسانی که بتوانند به زبان فارسی یا هر زیان دیگری متن ساده‌ای را بخوانند و بنویسند، باسواد تلقی می شوند که از از دوره ابتدایی تا دکتری تخصصی را شامل می‌شود. همچنین کسانیکه نمی‌توانند بخوانند و بنویسند و فقط می‌توانند بخوانند، در بین جمعیت بی سواد قرار دارند.

بر همین اساس، بیشترین جمعیت «شاغل» کشور، دارای مدرک دیپلم و پیش دانشگاهی هستند به طوریکه بالغ بر 5 میلیون و 38 هزار نفر از شاغلان را تشکیل می‌دهند. سپس شاغلانِ با تحصیلات دوره راهنمایی با بیش از 4 میلیون و 944 هزار نفر و دوره ابتدایی با 4 میلیون و 882 هزار نفر بیشترین جمعیت شاغل کشور را شامل می‌شوند.

همچنین در بین جمعیت شاغل کشور، فارغ التحصیلان مقطع لیسانس بیش از 3 میلیون و 123 هزار و 900 نفر از شاغلان کشور را به خود اختصاص دادند. در عین حال یک میلیون و 114 هزار نفر از جمعیت شاغل دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم و یک میلیون و 7 هزار و 900 نفر نیز دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس یا دکتری حرفه‌ای هستند.

علاوه بر این 333 هزار و 693 نفر از جمعیت شاغل کشور در سطح سواد آموزش‌های غیر رسمی و سوادآموزی‌ها و 108 هزار و 523 نفر در سطح سواد متوسطه قرار دارند.اما کمترین جمعیت شاغل کشور را افراد دارای مدرک دکتری تخصصی تشکیل می‌دهند که 100 هزار و 704 نفر از جمعت شاغل کشور را در بر می‌گیرند.

جمعیت شاغلان به تفکیک وضع تحصیلی

شاغلان باسواد

ردیف

سطح سواد

جمعیت شاغل

1

دیپلم و پیش دانشگاهی

5038439

2

راهنمایی

4944369

3

ابتدایی

4882748

4

لیسانس

3123963

5

فوق دیپلم

1114358

6

فوق لیسانس و دکتری حرفه‌ای

1007952

7

سواد آموزی و آموزش‌های غیررسمی

333693

8

متوسطه

108523

9

دکتری تخصصی

100704

شاغلان بی سواد

1

شاغلان بی‌سواد

1933300

اما در مقابل، جمعیت بیکار کشور به استناد مرکز آمار ایران، تا پایان سال 95 معادل 3 میلیون و 203 هزار و 398 نفر است که بالغ بر 3 میلیون و 110 هزار و 900 نفر دارای سطح سواد ابتدایی تا دکتری حرفه‌ای و 9 هزار و 246 نفر نیز جمعیت بیکار بی‌سواد هستند.

اما از بین جمعیت بیکاران دارای سطح سواد ابتدایی و بالاتر که طبق تعاریف مرکز آمار تحت عنوان «بیکاران با سواد» شناخته می‌شوند، بیشترین بیکاران کشور از فارغ التحصیلان دانشگاهی در مقطع لیسانس با جمعیت 914 هزار و 301 بیکار هستند. پس از آن، بیکارانِ دارای دیپلم و مدرک پیش دانشگاهی 773 هزار و 855 نفر از جمعیت بیکار کشور را تشکیل می‌دهند.

همچنین بیکاران با سطح سواد راهنمایی بالغ بر 557 هزار و 200 نفر و ابتدایی نیز بیش از408 هزار و 164 نفر را شامل می‌شوند.

علاوه بر این، در مقطع تحصیلی فوق دیپلم 216 هزار و 970 بیکار، در مقطع فوق لیسانس و دکتری حرفه‌ای 204 هزار بیکار، در مقطع متوسطه 168 هزار و 811 بیکار و در مقطع سوادآموزی و آموزش‌های غیر رسمی 14 هزار و 700 بیکار وجود دارند.

علاوه بر این، سهم فارغ التحصیلان دکتری تخصصی از جمعیت بیکار کشور، 4 هزار و 848 نفر است.

جمعیت بیکاران به تفکیک وضع تحصیلی

بیکاران باسواد

ردیف

سطح سواد

جمعیت بیکار

1

لیسانس

914301

2

دیپلم و پیش دانشگاهی

773855

3

راهنمایی

557231

4

ابتدایی

408164

5

فوق دیپلم

216972

6

فوق لیسانس و دکتری حرفه‌ای

204049

7

متوسطه

16811

8

سواد آموزی و آموزش‌های غیررسمی

14704

9

دکتری تخصصی

4848

بیکاران بی سواد

1

بیکاران بی سواد

9246

بیشترین جمعیت شاغل کشور، شاغلان دارای دیپلم و پیش دانشگاهی هستند که حدود یک چهارم جمعیت شاغل کشور را به خود اختصاص دادند، پس از آن شاغلان دارای سطح سواد راهنمایی و ابتدایی بیشترین جمعیت شاغل را تشکیل می‌دهند.

همچنین در بین جمعیت بیکار کشور نیز، فارغ التحصیلان مقطع لیسانس در صدر جدول بیکاران قرار دارند به طوریکه با جمعیت 914 هزار نفری حدود یک سوم از جمعیت بیکار کشور را به خود اختصاص می‌دهند.

یکی از دلایل اینکه بیشترین جمعیت شاغل کشور را دیپلمه‌ها و شاغلان دارای مدرک پیش دانشگاهی تشکیل می ‌دهند و در مقابل بیشترین جمعیت بیکار را، لیسانسه‌ها به خود اختصاص دادند، انتظار بیشتر جامعه تحصیل کرده برای دست یابی به شغل است و غالب فارغ التحصیلان به دنبال شغلی متناسب با سطح سواد خود هستند.