کم درآمدها، صاحبخانه می‌شوند

طرح مسکن اجتماعی با آغاز ساخت 750 واحد مسکونی در یزد به طور رسمی کلید خورد. این طرح که یکی از نسخه‌های دولت یازدهم برای حل مشکل خانه دار شدن اقشار کم درآمد جامعه است، با برنامه‌ ریزی کاملاً متفاوت از طرح جنجالی مسکن مهر پس از طی مراحل کارشناسی و مطالعاتی اکنون به مرحله اجرا رسید.

 حاشیه نشینی ممنوع

علاوه بر تأمین مالی منحصربه فرد، طرح مسکن اجتماعی دولت یازدهم تفاوت‌های اساسی با مسکن مهر دارد. درحالی که مسکن مهر متقاضیان مسکن را به خارج از شهرها برد تا در اراضی عمومی خانه دار شوند، مسکن اجتماعی برای اقشار کم درآمد در دل بافت شهری خانه می‌سازد. درواقع در مسکن مهر که سایت‌های آن کیلومترها از شهرها فاصله داشت درکنار هزینه‌های ساخت، تأمین امکاناتی مانند آب، برق، گاز، مدرسه، درمانگاه و... نیزهزینه‌های مضاعفی به همراه دارد. اما در مسکن اجتماعی با تبدیل بافت‌های فرسوده و ناکارآمد درون شهرها که از قبل شناسایی شده است، متقاضیان مسکن در مناطقی ساکن خواهند شد که دارای تمام امکانات ضروری برای سکونت است. بنابراین می‌توان گفت که طرح مسکن اجتماعی با یک تیر دو نشان همزمان را هدف گرفته است. درابتدا بافت‌های فرسوده شهری که تبعات بسیاری به همراه دارد نوسازی خواهد شد و درهمین مناطق اقشار کم درآمدی که توانایی تأمین هزینه‌های خرید را ندارند صاحبخانه می‌شوند.

مسکن اجتماعی مخصوص کم درآمدهاست

دولت یازدهم از ابتدای فعالیت خود طرح‌های مختلفی برای تأمین مسکن نیازمندان و همچنین تسهیل دسترسی سایر اقشار به مسکن تدوین و اجرایی کرده است. دریکی از این گام‌ها با افزایش 4 برابری سقف تسهیلات خرید مسکن که در تهران تا 160 میلیون تومان افزایش یافت، زمینه خرید مسکن با وام برای کسانی که توانایی پرداخت اقساط بانکی البته با کمترین نرخ سود موجود درکشوردارند فراهم شد. اما برای اقشاری که این توانایی را ندارند و تنها با حمایت‌های ویژه قادر به این کار هستند نیز طرح‌های ویژه‌ای تدوین شد که یکی از آنها طرح مسکن استیجاری و به شرط تملیک برای کم درآمدها بود که در قالب مسکن اجتماعی کلید خورده است. البته طرح اصلی مسکن اجتماعی نیز که از ابتدای دولت یازدهم دردستور کار قرار داشت با عقد قرارداد اجرایی در یزد کلید خورده است.

جامعه هدف طرح مسکن اجتماعی، دهک‌های یک تا چهار جامعه بوده و دولت علاوه بر پرداخت یارانه، زمین ساخت واحدهای مسکن اجتماعی را نیز از طریق وزارت راه و شهرسازی تأمین می‌کند. بدین ترتیب این طرح ویژه تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد بویژه معلولان، مستمری‌بگیران، مددجویان تحت پوشش بهزیستی، کارگران و بازنشستگان است.طرح «مسکن اجتماعی» برای نخستین بار در 11 اسفند ماه 93 در جلسه شورای عالی رفاه به ریاست اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری مطرح و توسط وزیران راه و شهرسازی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت.

طرح موضوع مسکن اجتماعی در جلسه شورای عالی رفاه را می‌توان آغازی بر قرارگیری این ایده در مسیر تحقق قلمداد کرد. براساس گفته‌های معاون اول رئیس جمهوری این طرح به‌دلیل آنکه وابستگی اندکی به منابع دولتی دارد و بیشتر متکی به منابع نهادهای حمایتی است، می‌تواند آثار مثبتی به همراه داشته و طرح موفقی در حوزه مسکن باشد.این طرح دولت یازدهم در حوزه تأمین مسکن برای اقشار کم‌ درآمد، از مرحله ایده تا اجرا، فرآیند مطالعاتی زمان‌بری را طی کرده است تا به صحن مراجع تصمیم‌گیر دردولت برسد. طرح «مسکن اجتماعی» آذر ماه 1395 توسط کمیسیون زیربنایی دولت متشکل از وزیران راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، نیرو، جهاد کشاورزی و... تصویب شد.

طرح مسکن اجتماعی با نگاه به بافت‌های فرسوده درون شهرها و تأمین زمین مورد نیاز ساماندهی بافت‌های فرسوده شهری در دستور کار قرار گرفته است که با ساخت مجتمع‌های مسکونی علاوه بر سکونت مالکان این خانه‌های قدیمی، بخشی از متقاضیان کم‌درآمد مسکن نیز در واحدهای ساخته شده اسکان پیدا می‌کنند.

 مسکن اجتماعی از یزد شروع شد

درنخستین گام اجرایی شدن طرح مسکن اجتماعی، در روز 16 دی ماه جاری و همزمان با سفر وزیر راه و شهرسازی به استان یزد، تفاهمنامه پنج جانبه‌ای در زمینه ساخت مسکن اجتماعی بین سازمان ملی زمین و مسکن کشور، شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، استانداری یزد، اداره ‌کل راه و شهرسازی استان یزد و انجمن خیرین مسکن‌ساز کشور دراین استان منعقد شد. طبق این تفاهمنامه مقرر شده که ۷۵۰ واحد مسکونی در استان یزد و حدود ۲۵ هزار واحد مسکونی در کل کشور با این روش ساخته شود.

براساس این تفاهمنامه، سازمان ملی زمین و مسکن متعهد شده که اراضی در اختیار را که در بافت هدف بازآفرینی شهری (بافت ناکارآمد شهری) قرار دارد جهت ساخت مسکن اجتماعی از طریق اداره کل راه و شهرسازی استان یزد در اختیار انجمن خیرین مسکن‌ساز قرار دهد.همچنین سازمان ملی زمین و مسکن موافقت کرده که اراضی موسوم به «خلف باغ» به مساحت 7105 مترمربع که در اختیار سازمان ملی زمین و مسکن قرار دارد جهت ساخت مسکن اجتماعی در قالب مشارکت در اختیار انجمن خیرین مسکن‌ ساز استان یزد قرار دهد. بر اساس این تفاهمنامه، انجام اقدامات لازم در خصوص تملک این اراضی برعهده سازمان ملی زمین و مسکن و شرکت عمران و بهسازی شهری ایران و اداره کل راه و شهرسازی استان یزد قرار گرفته است.

شرکت عمران و بهسازی شهری ایران نیز متعهد شده که اقدام لازم در خصوص معرفی متقاضیان واجد شرایط این واحدهای مسکونی را جهت اعطای تسهیلات ارزان قیمت و مناسب بانکی صورت دهد و در اجرای طرح‌‎های خدماتی و زیرساختی در این نواحی، با سایر دستگاه‌های خدمات‌رسان نیز مشارکت داشته باشد. انجمن خیرین مسکن‌ساز استان یزد نیز متعهد شد ظرف مدت 5 سال در اراضی مورد نظر نسبت به ساخت حداقل 750 واحد مسکونی اقدام و به واجدان شرایط واگذار کند. همچنین با حمایت خیرین مسکن‌ساز کشور زمینه لازم برای جلب مشارکت افراد خیر به منظور تأمین بخشی از هزینه‌های ساخت واحدهای مسکونی جامعه هدف را فراهم آورد.