عبدالملکی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق در گفتگو با پارس؛
پیوستن ایران به WTO در شرایط کنونی به زیان اقتصاد کشور/ طبق قواعد WTO حمایت از تولید ملی منتفی است
در وضعیت کنونی اقتصاد ایران که پایه های تولید ضعیف است، ساختار تولید قوام‌یافته نیست، زیرنظام های اقتصادی مانند نظام بانکی، مالیاتی، گمرک، قاچاق، تأمین اجتماعی، حمایت از تولید و برخی از قسمت های دیگر دچار اندکی آشفتگی است، پذیرفتن WTO برای ایران مزیت زیادی نخواهد داشت. حتی احتمال می رود که این موضوع خسارت سنگینی نیز داشته باشد.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس» - «دکتر حجت‌‌الله عبدالملکی» اقتصاددان، استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در گفتگوی اختصاصی با «پارس» در واکاوی آثار پیوستن ایران به WTO و لوازم این موضوع گفت:
پارس: آیا پیوستن ایران به WTO در شرایط کنونی اقتصاد اقدام صحیحی به شمار می رود؟ آثار مخرب این موضوع بر تولید ملی چیست؟
الحاق به WTO مثل یک تیغ دو لبه است که می تواند منافع یا هزینه های جدی داشته باشد. ایران در حال حاضر در فهرست انتظار بررسی برای پیوستن به این سازمان قرار دارد. اگر مسئولان تصمیم قطعی در این زمینه داشته باشند، باید هم‌زمان هزینه ها و منافع را در نظر گیرند. ازجمله منافع این الحاق، امکان تجارت آزادتر با جهان و کاهش هزینه های مبادلاتی است. کشورهای دیگر عضو بر اساس قواعد WTO باید هزینه های وارداتی خود را به نفع ما تنظیم کنند.
ازجمله نقاط منفی بسیار مهم پیوستن به این سازمان، این است که باید مرزهای گمرکی کشور را تا حد قابل‌توجهی کمرنگ کرد و تعرفه های وارداتی را تا حد زیادی کاهش داد. بر اساس یکی از قواعد این سازمان نباید از تولیدکننده داخلی حمایت کرد یا اینکه سطح حمایت ها طی یک دوره کوتاه کاهش پیدا می کند و سپس این حمایت در یک برنامه زمان‌بندی‌شده به‌طور کامل قطع می-شود. این مسئله به‌طور طبیعی و با توجه به اینکه بسیاری از بخش های اقتصادی و تولیدی ایران نوپا و ضعیف هستند و قدرت رقابت در عرصه بین‌الملل را ندارند، به زیان اقتصاد کشور تمام خواهد شد.
از جنبه دیگر، باید توجه داشت که WTO اقتضائات و الزاماتی در زمینه سیاسی دارد، به‌عنوان نمونه هیچ کشوری نمی تواند تجارت با کشورهای دیگر را منع کند. در این صورت باید در نظر داشت که مثلاً ایران با رژیمی چون رژیم صهیونیستی مشکل جدی دارد و آن را به رسمیت نمی شناسد؛ لذا تجارت با این رژیم منع شده است؛ اما قواعد WTO اجازه منع تجارت نمی دهد. حال باید توجه داشت که چه برخوردی با این موضوعات صورت پذیرد؛ بنابراین ضروری است که طی یک ارزیابی جدی مشخص شود که منافع عضویت در این سازمان چه ارجحیتی بر خسارات آن دارد.
به نظر می رسد در وضعیت کنونی اقتصاد ایران که پایه های تولید ضعیف است، ساختار تولید قوام‌یافته نیست، زیرنظام های اقتصادی مانند نظام بانکی، مالیاتی، گمرک، قاچاق، تأمین اجتماعی، حمایت از تولید و برخی از قسمت های دیگر دچار اندکی آشفتگی است، پذیرفتن WTO برای ایران مزیت زیادی نخواهد داشت. حتی احتمال می رود که این موضوع خسارت سنگینی نیز داشته باشد.
اقتصاد ایران در حال حاضر در شرایطی قرار دارد که در صورت نیاز، هم از تولیدکننده داخلی حمایتی هرچند ناکارآمد به عمل می آید، هم با محدود کردن واردات، تعرفه ها بر اساس سیاست های اقتصادی تعیین می شود؛ اما در صورت پیوستن به WTO باید دستورالعمل ها را اجرا کرد و بخشی از ابزارهای سیاست گذاری خود را از دست داد. به عقیده من، در شرایط کنونی تمرکز بر ابعاد داخلی اقتصاد، تقویت پایه های اقتصاد از درون، اصلاح نظام های دولتی و حاکمیتی و تقویت بخش خصوصی اهمیت بسیار زیادی دارد و در این صورت می توان در میان‌مدت، به آمادگی لازم برای حضور در اقتصاد جهانی از طریق عضویت در WTO دست پیدا کرد.
پارس: تولید ملی کشور توانایی رقابت با اقتصاد جهانی ندارد. بر این اساس آسیب هایی چون بیکاری و تعطیلی کارخانه های تولیدی به دنبال عضویت در WTO به چه میزان محتمل است؟
ورود بی‌رویه کالا به داخل کشور بخشی از زیان های عضویت در WTO است. از یک‌سو، زیرساخت تولیدی قوی در کشور و توان رقابت در سطح جهانی وجود ندارد. به همین دلیل، بعضی از واحدهای اقتصادی ورشکسته و از چرخه اقتصاد خارج خواهند شد. از سوی دیگر، بر اساس قواعد WTO کشور اجازه نخواهد داشت با روش هایی مثل کاهش و بخشش مالیات و پرداخت یارانه تولیدکننده داخلی را تقویت کند. در چنین وضعیتی ممکن است ورشکستگی ها در سطح گسترده اتفاق بیفتد و بیکاری نسبتاً شدیدتری حاصل شود. در نهایت، هزینه عضویت در WTO در شرایط کنونی بسیار بیشتر از منافع آن است.
ارسال نظر