یک ماه از فاجعه برخورد 2 قطار در سمنان و کشته شدن بیش از 40 نفر از هموطنان ما می‌گذرد اما هنوز ابهام‌های زیادی درباره این حادثه باقی مانده و تلاش‌های فراقانونی برای استیضاح نشدن وزیر راه‌وشهرسازی در حال انجام است. با وجود متخصصان بسیار در کمیته بررسی سوانح راه‌آهن هنوز گزارش نهایی حادثه برخورد 2 قطار در سمنان رسانه‌ای نشده است و مسؤولان تنها اعلام می‌کنند خطای انسانی در این فاجعه نقش اساسی داشته است. این در حالی است که کارشناسان و کمیسیون عمران مجلس اعتقاد دارند انتصاب‌های عجیب و غریب و سیستم هوشمند کنترل قطار در این فاجعه تاثیری بسیار بیشتر از یک خطای انسانی داشته است.

 

در این میان یکی از اعضای کمیسیون قضایی مجلس خبر داده تحرکات و لابی‌بازی‌هایی برای مرور زمان کردن استیضاح آخوندی در حال انجام است تا 100 امضای استیضاح وزیر راه را کاهش دهند. عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با اشاره به اینکه دست‌هایی در کار است تا استیضاح وزیر راه‌وشهرسازی مشمول مرور زمان شود، گفت: سخت پیگیر استیضاح آقای آخوندی هستیم هر چند برخی در جلسات پنهان در حال رایزنی با تعدادی نماینده برای پس گرفتن امضاها هستند.

 

روح‌الله حضرت‌پور درباره وقفه پیش آمده در طرح استیضاح وزیر راه‌وشهرسازی اظهار کرد: یکی از دلایل این تاخیر، برنامه ششم توسعه است که نمایندگان در حال بررسی آن هستند. وی در عین حال با اشاره به اینکه کارهایی صورت گرفته تا استیضاح وزیر راه‌وشهرسازی به تاخیر بیفتد، تصریح کرد: عده‌ای در حال رایزنی و لابی با برخی نمایندگان هستند تا آنها را از استیضاح وزیر راه منصرف کنند. وی با اشاره به سنگ‌اندازی‌هایی که در این رابطه انجام می‌شود، افزود: با وجود تلاش عده‌ای اما اجازه نمی‌دهیم طرح استیضاح وزیر راه‌وشهرسازی مشمول مرور زمان شود.

عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با اشاره به اینکه مگر می‌توان براحتی از گرفتار شدن زائران امام رضا(ع) در قطار و زنده سوختن آنها گذشت، اظهار کرد: تاسف می‌خورم بابت اینکه وزیر راه‌وشهرسازی با خونسردی تمام پس از برخورد قطارها گفت مردم نگران نباشند همه مسافران بیمه بودند. حضرت‌پور با بیان اینکه وزیر راه‌وشهرسازی خیلی ساده از برخورد قطارها و سوختن زائران امام هشتم عبور کرد، گفت: وی بعد از یک هفته بابت اظهارات نسنجیده خود عذرخواهی کرد که این قابل قبول نیست. آیا اگر خانواده وزیر هم در قطار بود وی چنین واکنشی را نشان می‌داد؟ عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با بیان اینکه بسیاری از قربانیان این سانحه در قطار گرفتار شده و زنده زنده سوختند، افزود: متاسفم برای مسؤولانی که بسادگی از خون مردم می‌گذرند. با وجود سنگ‌اندازی‌هایی که در مسیر استیضاح وزیر راه صورت می‌گیرد با جدیت پیگیر این موضوع هستیم و آن را به سرانجام می‌رسانیم.

 

دروغ بزرگ حمایت از تولید داخل در حادثه برخورد قطارها

بررسی‌ها نشان می‌دهد وزارت راه‌وشهرسازی در اموری که بخش خصوصی داخلی از توان لازم و کیفیت مناسب برای تولیدات حوزه حمل‌ونقل ریلی برخوردار بوده است دست نیاز به سوی تولیدکننده خارجی دراز کرده است. مطابق گزارشات منابع رسمی از جمله کمیته بررسی سانحه و کمیسیون عمران مجلس، ریشه اصلی حادثه هفت خوان ناکارآمدی سیستم ATC  و CTC بوده است که به کرات در گذشته دچار خطا شده و موجب سردرگمی نیروی انسانی در تصمیم‌گیری شده است. سوال این است که چرا پروژه سیگنالینگ راه‌آهن مشهد- تهران به شرکتی واگذار شده است که هیچ‌گونه گواهی و استاندارد و تجربه و تخصص لازم را در این زمینه نداشته و در این شرایط برخی مسؤولان ذی‌ربط اعلام می‌کنند  برای حمایت از بخش خصوصی داخلی این پروژه به یک شرکت داخلی واگذار شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد وزارت راه‌وشهرسازی در اموری که بخش خصوصی داخلی از توان لازم و کیفیت مناسب برای تولیدات حوزه حمل‌ونقل ریلی برخوردار بوده دست نیاز به سوی تولیدکننده خارجی دراز کرده است.

نامه آخوندی به رئیس‌جمهور برای باز کردن مسیر واردات واگن‌های فرسوده و دست دوم خارجی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، در حالی که صنایع واگن‌سازی کشور در حال تعطیلی هستند به معنای لگد آخر بر بدنه نیمه جان صنایع واگن‌سازی کشور بوده است که شاهدی بر این مدعاست که وزارتخانه هیچ‌گونه دغدغه‌ای مبنی بر حمایت از تولید داخل نداشته است. فراتر از صنایع واگن‌سازی، افراط در واگذاری امور به خارجی‌ها تا آنجا پیش رفت که تهیه غذای مسافران راه‌آهن و کترینگ این مجموعه به یک شرکت اتریشی واگذار شده آن هم با استدلال افزایش کیفیت خدمات به مشتریان؛ آیا کیفیت خدمات درباره ایمنی و سلامت مسافران مهم‌تر است یا کیفیت غذا؟

 

تضادی که در این میان برای آن پاسخ مناسبی ارائه نشده این است که چرا در جاهایی که تولیدکننده داخلی وجود داشته کارها به طرف‌های خارجی واگذار شده است اما در امر خطیر سلامت و ایمنی مسافران کار به شرکتی واگذار شده که در این زمینه فاقد تخصص لازم و فاقد گواهینامه‌های بین‌المللی بوده است. عموما پروژه‌های سیگنالیگ در حوزه حمل‌ونقل ریلی به شرکت‌هایی واگذار می‌شود که دارای گواهی و استاندارد CIL4 باشند که توسط اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC) صادر می‌شود و حداقل اعتبار برای یک شرکت فعال در این زمینه است اما شرکت «م» فاقد هرگونه گواهینامه بین‌المللی در این زمینه بوده و از مراجع ذی‌صلاح داخلی نیز گواهی دریافت نکرده است. این مساله سبب شده سیستم پیاده شده با بروز خطاهای مکرر زمینه بروز حوادث را فراهم آورد. از سوی دیگر ترک تشریفات و واگذاری کار به این شرکت و حذف شرکت‌های خارجی صلاحیت‌دار در این حوزه مانند شرکت روسی- که مناقصه این طرح را برنده شده بود- با ادعای حمایت از تولید داخل و شرکت‌های داخلی انجام شده است در حالی که رویکرد واقعی وزارت راه‌وشهرسازی و راه‌آهن حمایت از تولید داخل نبوده است.

اگر درباره مورد فوق وزارت راه‌وشهرسازی واقعا دغدغه حمایت از تولید داخل را داشته است عقلانی‌تر آن بود که کار در مسیر قانونی و تشریفات قانونی به شرکت‌های صاحب صلاحیت داخلی با همکاری شرکت‌های دارای دانش فنی خارجی واگذار شود. مدل فعلی که شرکت داخلی بدون داشتن دانش فنی لازم اقدام به طراحی سیستمی کرده است که با خطاهای فراوان ایمنی حمل‌ونقل در راه‌آهن را زیر سوال ببرد، رویکردی فراقانونی و غیرعقلانی است که سبب شده مفاهیمی مانند تولید داخل و شرکت‌های دانش‌بنیان در افکار عمومی خدشه‌دار شود.