«این دومین تجمع ما در یک سال اخیر است. اگر در اینترنت، 12 مرداد همین امسال را سرچ کنید، می‌بینید که در آن روز هم تجمعی برگزار کردیم تا به وضعیت واگذاری مسکن اعتراض کنیم و امروز هم آمدیم روبه‌روی شهرداری تا از شهردار بخواهیم به ما که زیرمجموعه شهرداری هستیم، توجه کند اما دریغ از یک پاسخ قانع‌کننده. فقط نیروی انتظامی، کارگران تجمع کننده را متفرق کرد و درنهایت، تجمع، بی‌نتیجه پایان یافت.» اینها گفته‌های یکی از کارگران شرکت‌واحد اتوبوسرانی تهران است. می‌گوید، ما در این شهر با هزارویک‌ سختی کار می‌کنیم و وظیفه سخت حمل‌و‌نقل عمومی را با این وضعیت اسفبار ناوگان فرسوده شهری برعهده گرفته‌ایم اما هیچ صدایی از ما شنیده نمی‌شود و رسانه‌ای هم نداریم تا صدای ما را به گوش مسئولان برساند... .

 

وعده‌هایی که بر باد رفت

روز یکشنبه، 14 آذر، چندصد نفر از کارگران شرکت‌واحد اتوبوسرانی در اعتراض به نحوه واگذاری مسکن به کارگران شرکت‌واحد اتوبوسرانی از سوی شهرداری تهران در مقابل ساختمان شهرداری تهران تجمع کردند. در این تجمع که از ساعت 10 صبح در خیابان هشت‌بهشت برگزار شد، کارگران و رانندگان شرکت‌واحد اتوبوسرانی، خواستار این شدند تا شهرداری به وعده‌های خود درباره واگذاری مسکن از سوی تعاونی شرکت‌واحد عمل کند.

 

یکی از فعالان کارگری درباره دلایل برگزاری این تجمع به «وقایع‌اتفاقیه» می‌گوید: حدود 6 هزار کارگر شرکت‌واحد از هیچ‌گونه تسهیلات مسکنی در سال‌های گذشته استفاده نکرده‌اند. شهرداری چندی پیش ادعا کرد که با 50 درصد تخفیف به کارگران کم‌درآمد، مسکن واگذار کرده است اما به شما می‌گویم که یک نفر از کارگران تاکنون از این تسهیلات استفاده نکرده‌اند. حال سؤال اینجاست که مگر کارگران شرکت‌واحد، جزء کارگرانی که شهرداری ادعا می‌کند نیستند؟ پس چرا از این تسهیلات بی‌بهره مانده‌اند؟

این کارگر شرکت‌واحد در ادامه می‌گوید: ما اینجا جمع شدیم که بگوییم خبری از این تسهیلات نیست و تسهیلاتی که قرار بود طبق پروژه‌های قبلی به کارگران تعلق بگیرد، همچنان معلق باقی مانده است و بخش بزرگی از پروژه‌های مختلفی که تعاونی شرکت واحد برای تخصیص مسکن به کارگران استارت زد، به دلایل مختلفی در سال‌های گذشته نیمه‌کاره ماند اما حالا می‌شنویم که برای ادامه کار می‌خواهند اقساط وام کارگران که چهار سال دیرکرد خورده را به زور از راننده بگیرند. شما تصور کنید برای خانه‌ای که هنوز تحویل نگرفته‌اید، جریمه دیرکرد اقساط پرداخت کنید. آیا این انصاف است که کارگر را در چنین شرایطی قرار می‌دهند؟!

 

سهم کارگران داده نشد

درهمین‌باره رحیم میرعبدالله، عضو هیأت‌مدیره کانون هماهنگی شورای اسلامی کار استان تهران و رئیس شورای اداره مرکزی شرکت‌واحد اتوبوسرانی، به شرح جزئیات نحوه واگذاری مسکن به کارگران شرکت‌واحد می‌پردازد و به «وقایع‌اتفاقیه» می‌گوید: زمینی در اختیار شرکت واحد اتوبوسرانی بود که سال 89 فروخته شد. قرار بود این زمین به‌منظور ساخت مسکن برای مدیران شرکت‌واحد استفاده شود اما بعد به دستور شهردار تهران، قرار شد این زمین فروخته شود و پول آن را در اختیار تعاونی مسکن قرار دهند تا همه کارگران شرکت‌واحد از مسکن برخوردار شوند. او تصریح می‌کند: در آن زمان، تعداد پرسنل شرکت‌واحد، 13هزار نفر بودند و شرایط واگذاری مسکن هم این بود که کارگران شاغل در شرکت‌واحد باید حداقل پنج سال سابقه کار در این شرکت را داشته باشند. سه طرح در راستای واگذاری مسکن به کارگران در دستور کار قرار گرفت؛ در یکی از این طرح‌ها که به خرید انفرادی مسکن معروف بود، فرد به ازای پنج سال سابقه کاری‌ای که داشت، پنج میلیون تومان بلاعوض گرفته و در ازای هر سال سابقه هم یک میلیون تومان دریافت می‌کرد. رئیس شورای اسلامی کار شرکت‌واحد با اشاره به طرح دیگری که اکنون محل اعتراض کارگران شده است، می‌گوید: در طرح دیگری، برخی پروژه‌ها را که نیمه‌ساز یا در حال اتمام بودند، برای افرادی که به صورت انفرادی، توانایی خرید نداشتند در نظر گرفتند. این پروژه‌ها شامل پروژه سهیل، سپیدار 1، 2 و 3، شقایق ورامین و مسکن مهر پرند بود و افرادی که توانایی خرید نداشتند، می‌رفتند و عضو این پروژه‌ها می‌شدند تا مسکن به آنها هم تعلق بگیرد. این پروژه‌ها قرار بود 18 ماهه به صورت مرحله‌به‌مرحله با انجام یک پروسه تحویل مشتریان بدهند و پروسه هم این بود که بخشی باید از سوی پرسنل پرداخت می‌شد و بخشی از هزینه مسکن هم به‌وسیله تعاونی نسبت به سابقه افراد پرداخت می‌شد اما هنوز تعداد زیادی از کارگران از این سهم بی‌نصیب مانده‌اند.

 

 

افزایش هزینه واگذاری مسکن برای کارگران

اما همان‌طور که میرعبدالله می‌گوید، این پروژه‌ها به موضوع هدفمندی یارانه‌ها در سال 90 برخورد کرد و قیمت ساخت‌وساز به یکباره چندبرابر شد و پیمانکاران نتوانستند به تعهداتشان درباره ساخت‌وساز و تحویل به موقع مسکن عمل کنند و از طرفی هم کارگران شرکت واحد، توان پرداخت مواردی را که افزایش پیدا کرده بود، نداشتند. کارگر ضعیف بود و نمی‌توانست این هزینه‌ها را پرداخت کند. او اضافه می‌کند: از‌سوی‌دیگر، باوجود اینکه بعضی از این واحدها تکمیل شده اما همچنان تعداد زیادی از ثبت‌نام‌شدگان در انتظار گرفتن مسکن هستند؛ به‌عنوان مثال، ظرفیت پروژه سهیل از سال 89، هزار و 26 نفر بوده که تاکنون در حدود 92 درصد پیشرفت داشته و فقط به 686 نفر تحویل داده شده است و بقیه باقی مانده‌اند و پروژه‌ها متأسفانه تکمیل نشده‌اند. پروژه سپیدار یک، 170 نفر عضو داشته که پیمانکار آن اصلا نتوانست خانه‌ها را بسازد؛ این مسئله باعث شد کار به شکایت بکشد و الان قیمت ساخت‌وساز افزایش پیدا کرده است و پیمانکار چیزی در حدود 70 تا 80 میلیون تومان از بچه‌های ما خواسته که اصلا توانایی پرداختش را ندارند. به‌هرحال، تعاونی مسکن شکایت کرد و پیمانکار محکوم شد و قرار شد ادامه این کار به شرکت واحد سپرده شود اما این شرکت هم برای ادامه کار باید از افراد پول بگیرد.

 

 

بیش از 5 هزار پرسنل شرکت واحد، بی‌خانه‌اند

این درحالی است که به گفته این فعال کارگری، پرسنل و کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی برای پرداخت چنین هزینه‌های تحمیل‌شده‌ای با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند.

«پروژه‌های شرکت واحد، یک زمان مشخصی داشت؛ بنابراین وقتی آن زمان تمام شد، دیگر کسی نمی‌توانست ثبت نام کند و عضو شود؛ در نتیجه افرادی که سابقه کمی داشتند یا جامانده بودند رفتند در مسکن مهر پرند ثبت‌نام کردند. امروز ما بیش از پنج هزار نفر پرسنل داریم که اصلا عضو این پروژه‌ها نبودند و الان مسکن ندارند که باید مورد رسیدگی قرار بگیرد.»

او اضافه می‌کند: بسیاری از افرادی که این پروژه‌ها را تحویل گرفته‌اند با نواقص زیادی در واحدهای تحویل داده‌شده مواجه‌ هستند. گرفتن وام‌هایی که در ابتدای شروع این طرح‌ها قرار نبود گرفته شود و افزایش این وام‌ها، از دیگر دلایل اعتراض کارگران شرکت واحد به وضعیت واگذاری مسکن است.

میرعبدالله می‌گوید: نزدیک به 300 تا 400 نفر هنوز درگیر جریان واگذاری پروژه‌هایی هستند که در آن ثبت‌نام کرده‌اند. از طرفی، همان‌طور که اشاره کردم، بیش از پنج هزار نفر در آن زمان شرایط گرفتن تسهیلات مسکن را نداشتند و امروز حائز شرایط دریافت مسکن هستند. طبق ماده «149» قانون کار، شرکت‌های بزرگی مثل شرکت واحد، مکلف هستند یا خانه سازمانی در اختیار کارکنانشان قرار دهند یا در قالب تعاونی مسکن، همکاری و مساعدت صورت گیرد. کارگران شرکت واحد مانند سایر کارگران، بر مبنای قانون شورای‌عالی کار حقوق می‌گیرند. شاید بتوان آنها را آسیب‌پذیرترین قشر کارکنان شهرداری نامید؛ به این دلیل که از قوانین حقوق و دستمزد شورای‌عالی کار تبعیت می‌کنند. این درحالی بوده که میانگین پرداخت در کارکنان دیگر شهرداری، سه‌برابر کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی است؛ به این دلیل که آنها از نظام هماهنگ مدیریت خدمات کشوری تبعیت می‌کنند و مثل کارکنان شهرداری از دریافتی مناسبی برخوردارند.

 

سنگرداران بی‌سنگر

میرعبدالله می‌گوید: «کارگران شرکت واحد، سنگرداران بی‌سنگرند. دولت و شهرداری توجهی به شرکت واحد و کارگرانش ندارند و کارگران این شرکت از یک سو با بار سنگین تأمین هزینه‌های زندگی مواجه ‌بوده و از‌سوی‌دیگر، با مشکلاتی همچون کار در شرایط سخت، آلودگی هوا، نداشتن مسکن و نبود امنیت شغلی دست به گریبان هستند. نبود امنیت شغلی، یکی از مسائلی است که هر‌روزه این کارگران را تهدید می‌کند. ‌گاهی خبرهای بدی در ارتباط با خصوصی‌سازی شنیده می‌شود که استرس و فشار زیادی به کارگران وارد می‌کند. این کارگران، جزء قشر ضعیف جامعه محسوب می‌شوند. این‌طور بگویم که رانندگان شرکت واحد از افرادی هستند که خط آخر را دیده‌اند و به شرکت واحد اتوبوسرانی آمده‌اند.» کارگران می‌گویند: با همه این دردسرهایی که می‌کشند، بازهم دولت و شهرداری نسبت به آنها بی‌مهرند. از یک‌سو، دولت برای حمل‌و‌نقل پولی پرداخت نکرده و موضوع نوسازی ناوگان حمل ونقل کشور و جایگزینی اتوبوس‌های نو به جای اتوبوس‌های فرسوده معلق است و کارگران مجبورند دردسرهای این سیستم حمل‌و‌نقل فرسوده را تحمل کنند و از طرف دیگر، شهرداری که متولی حمل‌و‌نقل عمومی است، نسبت به رفع موانع برای واگذاری حداقل‌ترین تسهیلات مانند مسکن با آنها برخورد درستی انجام نمی‌دهد.