عربستان بزرگ‌ترین راز نفتی جهان را می‌فروشد

با روی کار آمدن خاندان تازه سلطنتی، موجی از تغییرات در تمامی نظام‌های عربستان آغاز شد که برکناری علی‌النعیمی، وزیر نفت استخوان‌دار این کشور، نیز جزوی از آنها بود. در ابتدا تصور می‌شد که این تغییر ناشی از اختلاف نظر او با سلاطین تازه بر سر استراتژی قیمت نفت در بازارهای جهانی‌ است، اما اکنون ابعاد تازه‌ای از برنامه‌های نفتی ریاض آشکار می‌شود و آن عرضه سهام آرامکو به بخش خصوصی‌ است.

آرامکو، شرکت ملی نفت عربستان، بدون شک بزرگترین و پرارزش‌ترین شرکت نفتی در سراسر کره زمین است و قلب تپنده بزرگترین صادرکننده نفت جهان محسوب می‌شود. دولت سعودی ارزش این شرکت را بین 2 تا 3 تریلیون دلار برآورد می‌کند، اما هیچ ایده خارجی‌ای برای ارزش آن وجود ندارد. علت بدون قیمت ماندن بزرگترین شرکت نفت جهان، سر به مهر ماندن بزرگترین راز نفتی جهان است. از سال 1980 به این سو عربستان سعودی میزان ذخایر شناخته شده نفتی خود را اعلام نکرده و طی این سال‌ها این راز مهم، به بزرگ‌ترین و گرانبهاترین راز نفتی جهان تبدیل شده است.

در 1980 آرامکو صاحب 260 میلیارد بشکه نفت خامی بود که زیر پایش شناسایی شده بود، اما از آن روز تاکنون، این شرکت روزانه 9 تا 10 میلیون بشکه از این ذخیره را مکیده و به بازارهای جهانی ریخته و مشخص نیست که برای جایگزین‌کردن آن، چه اکتشافاتی انجام شده است.

براساس برآوردی که فایننشیال‌تایمز انجام داده است، میزان ذخایر عربستان با همین روند تولیدی می‌تواند تا 75 سال ادامه یابد اما اطلاعات موجود در گاوصندوق اسرارآمیز سعودی‌ها، ممکن است این معادله ریاضی را به سوی مثبت یا منفی برهم زند.

به گزارش OilPrice، براساس برنامه اعلام شده، ریاض در سال 2018 برای جبران نیازهای مالی روزافزون خود، 5 درصد از بزرگترین شرکت جهان را عرضه عمومی می‌کند که به معنی فروش سهام به مبلغی بالغ بر 100 میلیارد دلار خواهد بود. این بزرگترین عرضه اولیه و بزرگترین خصوصی‌سازی تاریخ بشر تا به امروز است، اما برای انجام آن، مقامات آرامکو باید رازهای مگوی خود را با جهانیان به اشتراک بگذارند. در میان این رازها اعداد و ارقام بسیار جالبی مانند قیمت تمام شده تولید نفت عربستان و میزان سوددهی آرامکو طی 5 سال اخیر نهفته است.

آنچه عربستان را از روسیه و آمریکا در بازار نفت خام اثرگذارتر می‌کند، میزان صادرات نفت، انعطاف‌پذیری میزان تولید و قیمت تمام شده است. روسیه و آمریکا هر دو بین سه کشور بزرگ تولیدکننده نفت هستند، اما مصرف داخلی آنها به قدری‌ است که اجازه صادرات چندانی را نمی‌دهد. در همین حال عربستان بارها نشان داده که نفتش آنقدر در دسترس است که می‌تواند در یک چشم بهم زدن چندین هزار بشکه به تولید روزانه خود بیافزاید. مانند آنچه در زمان جنگ‌های خلیج فارس، تحریم‌های هسته‌ای و بحران خاورمیانه اتفاق افتاد و عربستان یک تنه جای خالی نفت عراق، ایران، سوریه و لیبی را پر کرد. از سوی دیگر، قیمت تمام شده بیرون کشیدن خون سیاه از رگ‌های شبه‌جزیره عرب آنقدر نازل است که در طول 7 دهه، دولت ریاض بارها از نفت خام به‌عنوان سلاح و ابزاری سیاسی علیه دوست و دشمن بهره گرفته است.

باوجودی‌که آرامکو بی‌شک ارزشمند و یک ابرقدرت نفتی‌ است، نگاه شرکت‌های خصوصی به عربستان با تردیدهای جدی همراه است. به عنوان نمونه، میدان نفتی «الغوار» از دهه 1950 به‌عنوان بزرگترین میدان نفتی شناخته شده جهان به طول 280 و عرض 30 کیلومتر، مشغول تولید نفت است. این میدان به‌تنهایی روزانه 5 میلیون بشکه نفت تولید می‌کند، اما چه مقدار از ذخایر آن باقی مانده است و تا چه مدت می‌تواند به این رویه ادامه دهد؟

برآوردها نشان می‌دهند حتی در صورتی که راز مخفی سعودی‌ها حکایت از کاهش ذخایر نفتی این کشور داشته باشد و حتی اگر عرضه اولیه سهام آرامکو بدون خریدار بماند، قیمت نفت با خبر کاهش ذخایر آنقدر بالا خواهد رفت که نیاز 100 میلیارد دلاری شاهزادگان عرب را برای مدتی تامین کند، اما ظاهرا ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان، در تصمیم خود مبنی بر خصوصی‌سازی و تغییر منبع درآمد کشور از نفت به مسیرهای دیگر مصمم است و برنامه چند دهه‌ای او برای شبه جزیره از هم‌اکنون آغاز شده است.