علت روند کاهشی قیمت نفت چیست؟

قیمت نفت طی 2 سال گذشته بیش از 70 درصد کاهش داشته و تنها طی سال گذشته شاهد افت بیش از 40 دلاری قیمت نفت بودیم. قیمت این طلای سیاه از اوج قیمت خود  و حتی به 30 دلار هم رسید اما چه مسائلی باعث افت قیمت نفت شده است؟

طی دو سال گذشته مسائل زیادی تناسب عرضه و تقاضای طلای سیاه را در بازارهای جهانی به هم زد. مهمترین مسأله افزایش تکنولوژی‌های تولید نفت در جهان بود که توانستند نفت‌ معروف به شیل را از اعماق زمین و  از بین صخره‌ها بیرون بکشند.

اگر چه در ابتدا تولید این نفت گران تمام می‌شد اما بعدها با استفاده از تکنولوژی‌های مناسب قیمت تمام شده آن را پایین آوردند. طی چند سال گذشته تولید این نوع نفت در آمریکا به شدت افزایش یافته و میزان تولید نفت این کشور را از حدود 6 میلیون بشکه در روز به 9 میلیون بشکه رسانده است.

مسئله دیگر تلاش عربستان برای کاهش قیمت بود، سعودی‌های که افزایش روز افزون نفت شیل را تهدیدی برای بازرا نفت می‌دانستند می‌خواستند با پمپاژ نفت زیاد به بازار و کاهش قیمت، تولید کنندگان نفت شیل را ورشکسته کنند و سهم آینده در دست این تولید کننده بزرگ خاورمیانه باشد.

تولید نفت ش شیل بیش از 40 دلار در هر بشکه هزینه داشت و از نظر عربستان تولید کنندگان این نوع نفت نمی‌توانستند با قیمت پایین تولید خود را ادامه دهند.

مسأله دیگر ناآرامی‌ها در برخی کشورها بود که باعث شد تولید آنها تا حدودی کاهش یابد کشورهایی مانند لیبی و نیجریه درگیر شورش‌های محلی و ناآرامی‌های داخلی بود که باعث شد تولید نفت آنها نسبت به گذشته کاهش یابد در این میان عراق نیز که درگیر جنگ با داعش بود در مدتی تولید نفتش کاهش یافت اما بعد از بهبود اوضاع دوباره وضعیت تولیدش بهتر شد.

ایران هم طی دو سال گذشته تحت تحریم‌های بین‌المللی بود که باعث شد میزان صادرات نفتش تنها به یک میلیون بشکه در روز محدود شود.

اما در این میان کشورهایی مانند عربستان و روسیه با پمپاژ نفت، خلاء کاهش تولید کشورهای گفته شده را نه تنها پر کردند بلکه بسیار بیشتر از معمول تولید کردند تا بازار با افزایش عرضه در بازار مواجه شد.

در آخرین اجلاس اوپک قرار شد عرضه نفت این کشورها روزانه 30 ملیون بشکه در روز باشد اما میزان تولید نفت اوپک 33 میلیون بشکه در روز را نیز رد کرده است.

میزان عرضه جهانی باعث شده مصرف جهان نیز افزایش یابد و به این دلیل تانکرهای ذخیره فراوانی ساخته شده و به این دلیل قیمت نفت در بازارهای جهانی کاهش یافت.

اما برخی معتقدند بعد از اینکه عرضه و مصرف به تعادل رسید و میزان ذخایر جهانی کاهش یافت دوباره شاهد افزایش تولید خواهیم بود. طی دو سال گذشته کاهش قیمت  نفت به شرکت‌هایی که نفت شیل تولید می‌کردند صدمات بسیاری وارد کرد و تولید آنها را پرهزینه و کم‌بازده نمود.

خانم برول از اداره اطلاعات انرژی آمریکا معتقد است افزایش قیمت تولید را برای تولیدکنندگان نفت شیل کم‌هزینه می‌کند و آنها به افزایش دکل‌های نفتی اقدام می‌کنند. او می‌گوید در طولانی‌مدت تقاضا برای نفت در جهان افزایش خواهد یافت.

مسأله دیگری که بر افزایش قیمت نفت در جهان کمک می‌کند اعضای اوپک و بعضی اعضای تولیدکنندگان غیراوپک مانند روسیه است که ظاهراً برای کاهش تولید توافق کرده‌اند.

الکساندر نواک وزیر نفت روسیه می‌گوید که با اوپکی‌ها برای رسیدن به توافق تلاش می‌‌کنیم. خبر توافق روسیه با اوپکی‌ها کمک کرد تا قیمت نفت در جهان موقتاً به 50 دلار در هر بشکه برسد که البته قیمت نفت در سال گذشته کمتر از 40 دلار بود. در حال حاضر اعضای کارتل نفتی اوپک تلاش می‌کنند تا قیمت نفت را در جهان افزایش دهند تا از این طریق سودشان بیشتر شود.

یک روش برای این کار این است که آنها تولیدشان را محدود کنند. کشورهای اوپک در 30 نوامبر برای نهایی کردن جزئیات توافق تولید گرد هم می‌آیند. حدود یک ماه گذشته در حاشیه کنفرانس انرژی الجزایر اعضای اوپک و غیراوپک توافق کردند تا میزان تولید روزانه 800 هزار بشکه کاهش یابد و عرضه روزانه به 32.5 تا 33 میلیون بشکه در روز برسد.

در این نشست توافق شد کمیته تخصصی سهم کشورها را از این کاهش تعیین و ابلاغ کنند. کشورهای اوپک و غیراوپک اخیراً در 27 و 28 اکتبر نیز نشستی را برگزار کردند اما اگر چه گفته شد این نشست بی‌نتیجه به پایان رسید اما دبیر کل اوپک محمد باکیندو معتقد بود که این نشست دو روزه مقدمه‌ای برای تصویب نهایی در 30 نوامبر خواهد بود.

قرار است در 30 نوامبر کشورهای اوپک و غیراوپک این بار با اعداد و ارقام حضور یابند و سهم کشورها از کاهش 800 هزار بشکه‌ای مشخص شود. در این میان برخی اعضا مانند عراق درخواست معاف شدن از این کاهش را مطرح کردند.

در این میان استفاده از انرژی‌های نو می‌تواند در آینده قیمت نفت هم موثر باشد

حدود دو سوم برق آمریکا از زغال‌سنگ و گاز طبیعی به دست می‌آید،اداره اطلاعات انرژی آمریکا می‌گوید: نفت تأثیر مستقیم کمی در هزینه انرژی این کشور دارد.

وی می‌گوید تنها یک درصد از برق این کشور مربوط به نفت می‌شود. هزینه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در حال کاهش است. آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید انرژی‌های تجدیدپذیر بزرگترین منبع انرژی جدید برای جهان تبدیل شده است. هزینه تولید انرژی از منابعی مانند خورشید و باد مرتب در حال کاهش است.