چرا احیای اوپک به نفع ایران است؟

قبل از برگزاری پانزدهمین مجمع بین‌المللی انرژی در الجزایر، مطرح کردن دوباره پیشنهاد فریز نفتی توسط عربستان عکس‌العمل‌های زیادی را در پی داشت. برخی کشورها از جمله ایران همواره تاکید می کردند که این نشست تنها یک نشست مشورتی بوده در حالی که عربستان سعی داشت با انداختن توپ انتظارات بازار نفت به زمین ایران، فشار روانی زیادی را به رقیب دیرین خود وارد کند.

سرانجام در روز آخر این مجمع، نشست مشورتی بین اعضای اوپک برگزار شد. نشستی که برخی کارشناسان بازار نفت معتقدند منجر به احیا شدن نقش اوپک در بازار بین المللی می‌شود، طوری که بیژن زنگنه، ئ وزیر نفت کشورمان درمورد این نشست اظهار کرد "اوپک در نشست الجزایر یک تصمیم استثنایی گرفت. "

مدیریت بازار توسط اوپک، نتیجه نشست مشورتی اوپک بود که در روز چهارشنبه، ۷ مهرماه برگزار شد و  بیش از چهار ساعت به طول انجامید. بر اساس این گزارش، مدیریت عرضه نفت خام توسط سازمان اوپک در دوره پنج ساله ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵، که در پی افت شدید قیمت های جهانی نفت خام در سال های ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ تنظیم گردید، از دوره های موفقیت آمیز هماهنگی اعضای اوپک بود. با وجود تجربه این دوره موفقیت آمیز، در اجلاس ماه دسامبر ۲۰۱۱ (آذرماه۱۳۹۰)  اعضای اوپک با طرح عربستان برای کنار گذاشتن سیستم سهمیه بندی تولید اعضا و تعیین یک سقف کلی ۳۰ میلیون بشکه ای تولید موافقت کردند و دولت وقت ایران نیز آن را پذیرفت. حذف نظام سهمیه بندی در اوپک، دست عربستان و متحدانش را باز گذاشت تا با افزایش تولید، سهم بازار نفت ایران را که گرفتار تحریم شده بود، اشغال کنند.

البته وزیر نفت وقت ایران در تیرماه ۱۳۹۱ و ۶ ماه بعد از تصمیم اشتباه ایران در کنفرانس اوپک در دسامبر ۲۰۱۱ با صدور بخشنامه ای خواستار بسیج همگانی تمام مدیران و کارکنان وزارت نفت برای مقابله با تحریمهای نفتی اتحادیه اروپا شد. اما دیگر دیر بود چون وزارت نفت دولت دهم، طرح عربستان را در اوپک برای کنار گذاشتن سیستم سهمیه بندی تولید اعضا و تعیین یک سقف کلی ۳۰ میلیون بشکه ای برای تولید کل اوپک تایید کرده بود. در واقع ایران با پذیرش طرح عربستان به طور ضمنی اجازه داد که کاهش تولید هر یک از اعضای اوپک بتواند با افزایش تولید دیگر اعضا برای رسیدن به سقف ۳۰ میلیون بشکه در روز جبران شود.

هر ۱۰۰ هزار بشکه کاهش در تولید نفت ایران می توانست با ۱۰۰ هزار بشکه افزایش در تولید نفت عربستان یا دیگر اعضا جبران شود و در عین حال اعضایی که از تحریم ایران سود می بردند می‌توانستند بازارهای سنتی ایران را بدون کوچکترین هزینه ای مصادره کنند.

اکنون بعد از گذشت ۵ سال، با تنفس دوباره اوپک در فضای مدیریت بازار، عربستان در نهایت پذیرفت که ایران خارج از طرح فریز نفتی قرار بگیرد و سطح تولید خود را تا حد قابل قبولی افزایش دهد. به گفته زنگنه اوپک تصمیم گرفت یک کمیته تخصصی سطح بالایی متشکل از اعضای این سازمان تشکیل شود و این کمیته پیشنهاد خود را درباره سطح تولید کشورهای عضو، برای نشست بعدی اعضای این سازمان ارائه دهد.

وزیر نفت همچنین درمورد تصمیم اوپک در نشست مشورتی الجزایر گفت: به نظر من این تصمیم خوشحال کننده و بسیار مهمی بود که اوپک پس از دو سال و نیم برای مدیریت بازار گرفت، پیش از این اوپک آماده نبود که تصمیمی بگیرد، با وجود همه تنش‌ هایی که القا می شد یا گاه میان اعضا وجود داشت، این تصمیم مقدمه خوبی برای ایفای نقش این نهاد بین المللی به شمار می رود.