قاچاقچیان افغانی و چینی به سراغ زعفران رفتند/ دستاوردی دیگر از دولت یازدهم؛ قاچاق مرغوبترین کالای کشاورزی

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- قاچاق پیاز زعفران ایرانى در دستور برخی کشورهای شرق آسیا قرار گرفته است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «پارس»، از ابتداى سال جارى، قاچاقچیانی از چند کشور شرق آسیا با همدستى دلالان ایرانى، مبادرت به قاچاق پیاز زعفران نموده‌اند.

در میان این قاچاقچیان بیشتر از همه افرادی از کشور چین مشاهده شده است.

در سال‌هاى گذشته به‌دنبال خارج شدن مقادیر زیادى پیاز زعفران به افغانستان توسط اتباع افغانى، سطح وسیعى از اراضى افغانستان زیر کشت زعفران رفت که سبب شد کشور مذکور به‌عنوان رقیب ایران در بازارهاى جهانى مطرح شود.

بررسی وضعیت بغرنج تولید زعفران در کشور

زعفران عرضه شده در بازار تجارت در واقع کلاله‌های خشک‌شده همراه با نسبت کوچکی از خامه می‌باشد که به کلاله متصل است و در هر آب‌وهوائی امکان رویش ندارد و تنها در خاک کوپر و آب‌وهوای آن سازگار است. این گیاه بومی ایران که سرزمین اصلی آن در زمان مادها دامنه کوه‌های الوند همدان و حوالی آن بوده است، از دیرباز در مناطقی از ایران از جمله قم، اصفهان، فارس و خراسان کشت می‌شود.

در سطح جهان، ایران با تولید ۵/۱۸۴ تن به‌عنوان تولیدکننده اصلی این محصول محسوب می‌شود که حدود ۸۰ درصد تولید جهانی را به خود اختصاص داده است. بعد از ایران، کشور اسپانیا با تولید ۲۲ تن زعفران در جایگاه دوم قرار دارد و کشورهای یونان، هند، آذربایجان، مراکش، ایتالیا و ... به‌عنوان دیگر تولیدکنندگان این محصول محسوب می‌شوند که سهم اندکی از تولید را عهده‌دار هستند.

از آنجا که ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان است، هرگونه تغییر در مقدار تولید و قیمت جهانی به تغییرات تولید زعفران ایران وابسته است.

سیستم بازاریابی محصول زعفران به مانند بسیاری از محصولات دیگر با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است. در نظام بازاریابی زعفران، قسمت اعظم منافع نصیب تجار، دلالان، عمده‌فروشان و صادرکنندگان غیرمجاز می‌شود.

در واقع تولیدکنندگان زعفران تنها مرحله کاشت و تولید محصول را در اختیار دارند و در مرحله قیمت‌گذاری، تجار تعیین‌کنندگان نرخ زعفران هستند. نظام فعلی بازاررسانی زعفران انگیزه کافی برای کشت زعفران مرغوب را از زعفران‌کاران می‌گیرد چرا که به‌علت حرکت محصول از مجاری توزیع نامناسب، منافع تولیدکننده به حداقل می‌رسد. از آنجائی که زعفران‌کاران هنوز از تشکلی سازمان‌یافته در امر بازاریابی برخوردار نیستند و به‌صورت انفرادی در عملیات فروش شرکت می‌کنند، قادر نیستند بر قیمت این محصول اثر بگذارند و ناچار هستند قیمت‌های تعیین‌شده را که عمدتاً توسط دلال‌ها و عمده‌فروشان تعیین می‌شود، بپذیرند.

از دیگر مشکلات عمده زعفران‌کاران در سیستم بازاریابی، نداشتن سرمایه‌ کافی است که باعث شده است علی‌رغم اینکه زعفران محصولی است که در تمام طول سال برای آن تقاضا وجود دارد، به ناچار تمامی محصول را در هنگام برداشت به فروش برسانند.

از مشکلات دیگر، ورود انفرادی زعفران‌کاران به بازار، بالا رفتن هزینه بسته‌بندی، بازاررسانی و توزیع این محصول است. در بعد جهانی نیز بازاریابی محصول زعفران با مشکل روبه‌رو است. البته برخی از این کشورها خود صادرکننده زعفران هستند. به‌طور مثال امارات متحده عربی به‌عنوان کشور واسطه، زعفران وارداتی از ایران را به کشورهای دیگر صادر می‌کند و یا اسپانیا برای افزایش مرغوبیت محصول خود از زعفران ایران استفاده می‌کند.

به‌طور خلاصه به‌دلیل وضعیت نامناسب بسته‌بندی و نظام توزیع زعفران ایران در بازارهای جهانی، کشورهای دیگر به‌ویژه اسپانیا زعفران را به‌صورت فله‌ای از ایران وارد کرده و پس از بسته‌بندی‌ مناسب به سایر کشورها با قیمت بالاتر از زعفران ایران صادر می‌کنند.