تجارت ایران در حال گردش به غرب

تجارت خارجی ایران در سال‌های گذشته از دو عامل تحریم‌های بین‌المللی و تغییرت نرخ ارز تأثیر گرفت و به سمت کشورهایی مانند چین و هند رفت که نفت ما به آنها صادر می‌شود.

این در حالی است که این روند در ماه‌های گذشته تغییراتی داشته به‌طوری که از میزان تجارت با کشورهایی مانند چین کم شده  و در عوض تجارت با کشور های غربی به ویژه  آلمان افزایش‌ یافته است.

گمرک چین اعلام کرد که  صادرات این کشور  به ایران در 7 ماه نخست سال جاری میلادی و در شرایط بعد از اجرای برجام  با کاهش 18 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شد و به 8.74 میلیارد دلار رسید.

این در حالی است که اداره فدرال آمار آلمان خبر داد، صادرات کالاهای آلمانی به ایران در 6 ماهه نخست پس از اجرای برجام 15 درصد افزایش یافته و به 1.3 میلیارد یورو رسیده است.

بر اساس آمار گمرک کشورمان نیز تجارت خارجی ایران در پنج ماهه ابتدایی سال‌جاری از افزایش واردات کالاهای ساخت کشور آلمان حکایت دارد.

با این وجود گمرک ایران آمار متفاوت تری در خصوص افزایش صادرات  آلمان به ایران ارائه کرده و اعلام می‌کند، صادرات این کشور  به ایران در این مدت با 29 و 23 صدم درصد افزایش به 938 میلیون دلار رسیده است.

بر این اساس،  آلمان پنجمین صادرکننده بزرگ کالا به ایران به‌شمار می‌رود و رتبه‌های اول تا چهارم به ترتیب به کشورهای چین با 3 میلیارد و 863 میلیون دلار، امارات متحده عربی با 2 میلیارد و 862 میلیون دلار، جمهوری کره با یک میلیارد و 263 میلیون دلار و ترکیه با یک میلیارد و 77 میلیون دلار اختصاص دارد.

ادامه استفاده از روش های غیر معمول برای تجارت

بنابراین گزارش، مشکلات تحریم اکنون نیز خود را در قالب مسائل بانکی و نقل و انتقال پول نشان می‌دهد.  ابزارهای معمول مبادلات تجاری نظیر گشایش اعتبارات اسنادی (LC) را دچار مشکل نموده است و هنوز  بسیاری از بانک‌های معتبر جهانی از آنچه ترس جریمه شدن از طرف آمریکا می‌دانند از همکاری با ایران خودداری می‌کنند و  تجار از روش‌های غیرمعمول و غیر ایمن برای نقل‌وانتقال پول استفاده می‌کنند.

بر اساس گزارش گمرک، میزان صادرات با احتساب میعانات گازی و واردات در شش ماه نخست سال  92 به ترتیب بالغ بر 19.4 میلیارد دلار و 20 میلیارد دلار بوده است.

صادرات غیرنفتی با احتساب میعانت گازی در سال 93 حدود 50 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال 92 حدود 20% رشد داشته است و  در سال 94 صادرات غیرنفتی با احتساب میعانات گازی به حدود 42.4 میلیارد دلار رسید که نسبت به 93 حدود 16 درصد کاهش داشته است.

بنابراین گزارش از آنجا که کماکان بخش عمده صادرات کشور نفت و گاز و فرآورده‌های آن تشکیل می‌دهد،  کاهش قیمت نفت خام و به تبع آن کاهش قیمت میعانات گازی و محصولات پتروشیمی در سطح جهانی و نیز رکود بازار جهانی آهن و فولاد، عمده‌ترین دلیل کاهش ارزش صادرات بوده است.

بر اساس آمار گمرک صادرات غیرنفتی با احتساب میعانات گازی در سه ماهه اول سال 95 حدود 10.5 میلیارد دلار بوده که آن نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل 5.3 درصد کاهش دارد اما صادرات غیرنفتی بدون احتساب میعانات گازی در سه ماهه اول سال جاری حدود 8.8 میلیارد دلار بوده که از  4 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد دارد.

ارزش واردات کالا در سال 94 واردات کالا به حدود 41.4 میلیارد دلار رسید که نسبت به 93 حدود 22.5 درصد کاهش داشته است. از مهم‌ترین دلایل این امر می‌توان به کاهش درآمدهای نفتی کشور و کاهش قیمت کالاهای وارداتی به‌ویژه قیمت غلات و مواد غذایی اشاره کرد.