اصرار دارند کار را به شرکت های فاسد نفتی خارجی بدهند/برجام در حوزه منابع مالی هیچ مشکلی از ما حل نکرد

به گزارش روابط عمومی برنامه چوب خط، در ابتدای این برنامه و در قسمت اخبار اعلام شد بیش از 150 اشکال متن قبلی که از سوی هیات وزیران در خصوص قراردادهای جدید نفتی موسوم به آی پی سی تصویب شده بود، بر طرف شده است و البته این سوال از سوی مجری برنامه مطرح شده که چگونه هیات وزیران متنی که 150 ایراد داشته را تصویب کرده اند، همچنین به نامه رهبر معظم انقلاب اشاره شد که 15 نکته در خصوص اصلاح این قراردادها مطرح کردند، نکاتی که تاکنون فقط سه مورد آنها از سوی دولت اصلاح شده است.

در بخش گفتگوی تلفنی محمد دهقان نماینده مجلس تاکید کرد: اگر ایرادات قراردادهای جدید نفتی برطرف نشوند با هدف حفظ منافع ملی اختیارات هیات وزیران در خصوص تصویب متن این قراردادها سلب شده و به مجلس شورای اسلامی سپرده خواهد شد.

و اما مهمانان حضوری استدیوی پخش زنده این هفته برنامه چوب خط احمد توکلی نماینده چند دوره مجلس شورای اسلامی به عنوان مخالف و سید حمید حسینی فعال اقتصادی حوزه نفت و پتروشیمی بودند.

زنگنه اطلاعات شرکت های حاضر به همکاری با ایران را مخفی کرده

توکلی در بخش ابتدایی صحبت های خویش گفت: وزارت نفت در خصوص علت روی آوردن به قراردادهای جدید نفتی می گوید باید قراردادهای نفتی جذاب شوند، ولی وزیر نفت پنهان کرده است که بسیاری از شرکت ها خارج از آی پی سی نیز علاقه مند به حضور و سرمایه گذاری در صنعت نفت کشور هستند.

وی افزود: وزارت نفت تاکید دارد که حتما شرکت های بزرگ و برند دار نفتی وارد پروژه های نفتی شوند برایش مهم هم نیست نتیجه کار ایجاد شغل برای جوان های فرانسوی و انگلیسی باشد در حالی که به دانشجویان دانشگاه صنعت نفت خودمان که بورسیه وزارت نفت هستند گفته هیچ مسئولیتی در قبال استخدام شما نداریم.

رئیس پیشین مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در حال نوشتن قراردادهایی هستند که مدت زمان آنها 20 تا 57 سال در نظر گرفته شده است، امشب که شب کودتای 28 مرداد است، از به خطر افتادن دوباره استقلال کشور جلوگیری کنیم.

توکلی ادامه داد: اگر هم قرار برای همکاری و واگذاری میادین است این عمل باید در دریای خزر و دریای عمان صورت گیرد که تجربه کمتری داریم و صرفه کمتر است نه اینکه میدان نفتی آزادگان که گوشت لخم صنعت نفت است و خودمان نیز تجربه موفقی در این میدان داشته ایم را به خارجی ها واگذار کنیم.

مسئول دیدبان پیشرفت و عدالت یادآور شد: شرکت توتال 20 سال قبل با رشوه وارد ایران شد بعد هم پروژه را رها کرد و رفت، چرا سراغ شرکت هایی نمی روید که پول برند خود را نمی گیرند.

مشکل جذابیت نیست انعطاف ناپذیری مدل های قبلی است

حسینی دیگر مهمان استودیوی پخش زنده برنامه به عنوان موافق قراردادهای جدید نفتی گفت: منافع ملی و حفظ حاکمیت که فقط برای ما نیست روسیه، مکزیک و عمان هم حاکمیت ملی دارند ولی بجای اینگونه قرار دادها مدل پروداکت شیرینگ قرار داد بسته اند، یعنی طرف خارجی منبع و برداشت آنرا در دست گرفته و سهم دولت را می دهد، البته قانون اساسی ما اجازه در اختیار گذاشتن منابع به بیگانگان را نمی دهد ولی عمان با همین روش بالاترین بهره وری را در منطقه خلیج فارس دارد، قطر همینگونه منابع و میادین خود را گسترش داده است.

مطرح می کنید که چرا توتال ما را رها کرد و رفت زیرا آنسوی میادین مشترک با قطرهای پروژه های مشترک زیادی دارد که منافع بیشتر برای وی دارند.

توکلی در پاسخ گفت: البته که منافع و حاکمیت ملی کشورها با یکدیگر تفاوت دارند، یکی از خطرات این قراردادها طولانی مدت بودن زمان آنهاست که خطرات سیاسی ایجاد می کند.

وی افزود: قراردادهای جدید در حوزه تصمیم گیری برای مخازن اختیارات خطرناکی به طرف بیگانه داده است، این اطلاعات را به زنگنه وزیر نفت نیز دادم و مطرح کردم که قراردادهای آی پی سی که شرایط بدتری از پروداکت شیرینگ دارند ضرر بیشتر و منافع کمتری هم برای کشور دارند، وی پاسخ داد من هم قبول دارم ولی قانون اساسی آن مدل قرار داد را منع کرده است.

حسینی اما دیدگاه دیگری داشت و اینگونه یادآور شد: آیا معادن انفال هست یا نیست در دولت قبل معادن طلا و آهن به بیگانگان داده شد هیپکس هم ایراد نگرفت، ما از سال 84 به این سمت قرار دادهای بیع متقابل داشته ایم همان قرار دادها را زمان احمدی نژاد برای حضور چینی ها در صنعت نفت بصورت اساسی دستکاری کردند و سقف را برداشتند یا میدان فرزاد بی را بصورت پرودکات شیرینگ به هندی ها دادند صدای هیچکس هم در نیامد. 

مردم به اینها رای دادند که اشتباهات احمدی نژاد را تکرار نکنند

توکلی تصریح کرد: خوب کار احمدی نژاد اشتباه بوده چرا باید تکرارش کنیم، شما از اول بحث چند بار گفته اید مدافع دولت و طرف خارجی نیستید ولی از آنها دفاع کرده اید بنده هیچگاه مدافع احمدی نژاد نبوده ام در این مورد هم از وی دفاع نمی کنم، مردم به اینها رای دادند که اشتباهات او را تکرار نکنند، با این استدلال که زمان وی کار اشتباهی رخ داده که نمی شود عمل غلطی را دوباره انجام داد.

حسینی در بخش دیگری از صحبت های خویش گفت: در قراردادهای بیع متقابل از حق محصول پول طرف خارجی داده می شد، ما اکتشاف و مطالعه می کردیم و طرح میدان را آماده می کردیم تا آنها برداشت کنند.

وی با یادآوری این مطلب افزود: در میدان دارخوین طرح اولیه 500 میلیون دلار هزینه داشت، بعد معلوم شد نفت شیرین نیست نفت ترش است در نتیجه کلیه نقشه ها، تجهیزات حفاری و استخراج، فناوری های مورد استفاده، روش انتقال و هرچه که بود از اساس تغییر کرد لذا هزینه طرح نیز از نیم مالیارد دلار به یک و نیم میلیارد دلار تغییر کرد، تا سال ها بعد شرکت نفت انی ایتالیا و وزارت نفت با یکدیگر درگیر بودند که این اختلاف هزینه را چه باید کرد، زیرا این قرارداد سقف داشت و مهمتر اینکه هیچ انعطافی نداشت.

این فعال بخش خصوصی تصریح کرد: هنوز تحریم ها به این صورت جدی نشده بود که شرکت های بزرگ نفتی خود را عقب کشیدند، نه بخاطر اینکه قرارداد های نفتی جذابیت نداشت، بلکه بخاطر اینکه انعطاف پذیر نبودند.

حسینی ادامه داد: به طرف خارجی میدان را سپردیم دو سه سال بعد که خارج شد مورد اعتراض قرار گرفت که چرا اکنون برداشت میدان کم شده است، آنها می گویند ما نمی توانیم در خصوص وضعیتی میدانی که از آن خارج شده ایم پاسخگو باشیم، اگر در بهره برداری شریک بودیم میزان برداشت را تا 30 -40 سال تضمین می کنیم.

توکلی اما در پاسخ به این صحبت ها گفت: میدان نفتی همچون موجود زنده است و همانطور که میدان تغییر رفتار می دهد باید تدبیر ما نیز عوض شود، در قراردادهای آی پی سی آمده که اگر میدانی هزینه های طرف خارجی را جبران نکرد، از میدان دیگری به وی می دهند.

وی با بیان این مطلب ادامه داد: چرا به صنعت داخلی اعتقاد نداریم، توتال با رشوه آمد ایران بعد هم رها کرد و رفت، ژاپن آمد پنج سال وقت هدر داد بعد هم رفت، در نهایت شرکت نفت جنوب خودمان برداشت 50 هزار بشکه را در 15 ماه انجام داد، طرح فاز بعدی را هم داد ولی باز پروژه را به چینی ها دادند، آنها هم ما را تا 93 بازی دادند و رفتند، تا دوباره کمیسیون توسعه نفت کشور خودمان آمد روی برداشت 50 هزار بشکه ای 60 هزار بشکه دیگر افزود .

بنیان گذار دیدبان پیشرفت و عدالت بیان کرد: شرکت پرشیا شرکت ایرانی فعال در صنعت نفت است که در میدان مشترک یاران در مرز ایران و عراق فعالیت دارد و آخرین چاه هایش چسبیده به پاسگاه مرزی عراق است، تحت همین قرار دادهای بیع متقابل پروژه 650 میلیون دلاری را با 580 میلیون دلار انجام داد منابع مالی را هم خودش تامین کرد.

توکلی با بیان این مطلب ادامه داد: با این وجود دوباره اصرار داریم به توتالی پروژه بدهیم که چاه های میادین مشترک را بجای نقطه مرزی در ساحل ایران احداث می کرد و برای آمدن به ایران میلیون ها دلار بنابر بیانیه وزارت دادگستری آمریکا رشوه داد به همین خاطر هم بیش از 300 میلیون دلار جریمه شد و این جریمه را قبول کرد و پرداخت زیرا برایش سود دهی داشت.

وی تصریح کرد: زنگنه مجددا رفته با این شرکت بدون سر وصدا و با تصویب نامه هیات وزیران پیش قرارداد بسته، یعنی توافق نامه ای خارج از اصول کلی قرارداد ها که بدون مناقصه صورت گرفته است. آنهم برای شرکتی که برای اجرای پروژه بجای 2/2 میلیارد دلار 7/4 میلیارد گرفت و طرح را عوض 5 سال در 10 سال اجرا کرد، بجای مرز قطر هم در ساحل ایران چاه زد و همزمان آن طرف با قطری ها هم پروژه داشت، پروژه هایی که سبب می شد آنان را به طرف ایرانی ترجیه دهد.

مدیران توتال به نام ایران برای خودشان رشوه برداشتند

حسینی دیگر مهمان برنامه اما پیرامون چرایی بکارگیری شرکت هایی همچون توتال و شل که در ایران بد سابقه هستند، گفت: باید از شرکت هایی استفاده کنیم که رنکینگ بین المللی دارند، هم اکنون نیز 23 شرکت دارای این شرایط اعلام آمادگی کرده اند.

وی افزود: توتال سالی وارد صنعت نفت ایران شد که بر مبنای تحریم قانون داماتو سرمایه گذاری بیش از 20 میلیون دلار در ایران از سوی آمریکایی ها ممنوع شده بود، زمانی که خواستند توتال را تحریم کنند فرانسه تهدید به قطع رابطه کرد، توتال که خط شکنی کرد شل، انی و شرکت های دیگر هم آمدند.

این فعال اقتصادی بیان کرد: میان شرکت های خارجی مرسوم است که مدیران به اسم لزوم رشوه دادن برای جلو رفتن قراردادها پولی را در واقع برای خودشان از شرکت خارج می کنند، در جریان رشوه های توتال نیز عمده پول به خود آنها بازگشت داده شد به همین خاطر هم دادگاه تشکیل شد، اکنون مدیر عامل توتال گفته است اگر تحریم ها برداشته شود هم با قراردادهای قبلی وارد نمی شویم.

حسینی تصریح کرد: اصلا که گفته قراردادهای نفتی باید جذاب تر شوند مشکل نبود انعطاف در آنها است، کدام شرکت ایرانی با سود 15 درصد حاضر است کار کند، صنعت نفت ما 60 میلیارد دلار بدهی دارد، پارس جنوبی را هم با پول مردم ساخته است.

آدرس می دهم دوربین صدا و سیما برود فیلم برداری کند

توکلی در پاسخ بیان کرد: شخص زنگنه این تعبیر جذابیت را به کار برده است، بانک های ایرانی تسهیلات 30 درصد می دهند ولی شرکت ها از بیرون وام 6-7 درصد خواهند گرفت، اینگونه به صرفه خواهد بود، اگر هم می گویید نمی شود آدرس می دهم دوربین شبکه افق برود تاسیسات شرکت پرشین در مرز ایران و عراق را که با همین روش و با توان ایرانی ساخته شده است را فیلم برداری کنند.

این نماینده چند دوره مجلس گفت: شرکت ها باید 50 درصد از تولیدات داخلی ما برای پروژها استفاده کنند این عدد در پروژه های انی ایتالیا 30 درصد، چینی ها 30 درصد و توتال تنها 2 درصد بوده است، همان ها را هم در کیش شرکت تاسیس می کنند و از چین می آورند.

همچون برجام اینجا هم باید امتیاز رد و بدل کنیم

حسینی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: اگر خودمان سرمایه داشتیم که مشکلی نبود، اما آنها با ورود به این عرصه ریسک می کنند، ما که نمی توانیم شرایطی ایجاد کنیم که هیچکس نیاید، برجام هر مشکلی هم از ما حل کرده باشد مشکل سرمایه گذاری را به هیچ عنوان حل نکرده، جذاب ترین حوزه سرمایه گذاری کشور ما نیز نفت و گاز و پتروشیمی است.

وی افزود: آیا نمی خواهیم در آینده همین شرکت های داخلی کار داشته باشند، یک شرکت ملی نفت داریم با 60 میلیارد دلار بدهی، همانطور که در برجام امتیاز دادیم و گرفتیم، اینجا هم باید مذاکره کنیم.

توکلی نیز گفت: اسامی دو مورد از شرکت های داخلی که توان اجرای پروژه های نفتی را دارند در اختیار ما قرار گرفته است، ولی زنگنه بقیه اطلاعات را نمی دهد، از همین جا پیام خودم را به مهندسان شرکت نفت می رسانم و می گویم این اخبار را کتمان نکنید و اطلاعات سایر شرکت های داخلی و خارجی که حاضر هستند خارج از قراردادهای آی پی سی فعالیت کنند را به دست ما برسانید تا کار به شرکت های فاسدی همچون بی پی انگلیس و توتال فرانسه داده نشود.

وی تصریح کرد: حضور این شرکت های عظیم وابسته به ابرقدرت ها در کشور نتیجه اش می شود، خانه سدان، وابسته سفارت خانه خارجی که مقاله علیه منافع ملی ما می نوشت و به روزنامه های داخلی می داد که چاپ کنند و مصدق اسناد به دست آمده از خانه وی را به عنوان مصادیق دخالت در حاکمیت ملی ایران به دادگاه بین المللی ارائه کرد.

رئیس پیشین مرکز پژوهش های مجلس یادآور شد: پس از اعلام استقلال اندونزی شرکت های بزرگ نفتی از این کشور رفتند، آنان نیز کارها را به شرکت های کوچکتری که پول برند نمی گرفتند سپردند، در نتیجه یک سال بعد همان شرکت های بزرگ با شرمساری برگشتند و اعلام آمادگی کردند.

توکلی تصریح کرد: دعوای این قراردادها دعوای واردات کالا و خدمات است، چه واردات پورشه باشد چه توتال باعث می شود ما زیر دست او کار کنیم، جوان هایی که در دانشگاه صنعت نفت خودمان تحصیل کرده اند بیکار شده اند می آیند جلوی مجلس التماس کنند تا جوان های انگلیسی، فرانسوی و هلندی سر کار بروند.

وی افزود: آنها اگر می خواهند بیایند هم باید در دریای عمان و دریای خرز بکارگیری شوند، همچنان 12 اشکال از 15 اشکال رهبر انقلاب در این قراردادها موجود است، سرمایه را که از آنها می گیرید، تکنولوژی را که آنها می آوردند، مدیریت را نیز که به آنها می سپارید پس شرکت ایرانی به زیر دست و کارچاق کن آنها تبدیل می شود. باید آقای خودمان باشیم و هرچه توانستیم از داخل بیاوریم هرچه را نتوانستیم وارد کنیم، می گویید به نام ایران رشوه گرفته اند و خودشان خورده اند، مگر می شود پدرشان را در می آورند.

حسینی در پاسخ به این سوال مجری برنامه که گفته می شود زمان طولانی این قراردادها زیرساخت های صنعت نفت ما را از بین می برد، گفت: مهم تر از زیر ساخت، صیانت از مخزن است وقتی قرارداد سه ساله باشد شرکت خارجی به فکر صیانت از مخزن نیست ولی وقتی 20 تا 25 ساله باشد صیانت از مخزن را هم مد نظر قرار خواهد داد.

توکلی نیز در این خصوص عنوان کرد: شرکت ایرانی قطعا بیشتر به فکر صیانت از مخازن کشور خواهد بود، اشتباه در تشخیص برای خارجی ها هم رخ می دهد ولی بدون آنکه جریمه شوند خسارت می گیرند، پاداش هم می گیرند.

حسینی پاسخ داد: خوب پول می گذارد چرا باید ریسک کند.

توکلی اما پاسخ داد: ما هم زمان از دست می دهیم، تازه از جای دیگر ضرر وی را هم باید جبران کنیم، در قراردادهای جدید این امتیاز به طرف بیگانه داده شده که اگر محصول مخزن پاسخگوی هزینه های وی نبود از مخزن مشابه ای به وی داده شود.

وی در پایان عنوان کرد: مطرح شدن همین موارد معدود از ایرادات قراردادهای جدید نفتی اصلاح برخی از آنها نیز به سبب تلاش های منتقدان بوده است.

پایان بخش گفتگو و در واقع مناظره زنده این قسمت از چوب خط سخنان سید محمد حسینی فعال اقتصادی موافق قراردادهای جدید نفتی بود که گفت: قرارداد اکتشاف با طرف خارجی می بندیم زیرا کسی پول مردم را صرف اکتشاف که ریسک دارد، نمی کند. 

چوب خط برنامه ای ترکیبی با موضوع اقتصاد ایران از شبکه افق است که در هر قسمت به موضوعات مختلفی پیرامون فرصت ها، آسیب ها و موانع پیش روی اقتصاد ایران با حضور کارشناسان، نمایندگان مجلس و مسئولان سابق و فعلی می پردازد.