ردپای نفت در رشد ۴.۴ درصدی اقتصاد

اعداد و ارقام رشد اقتصادی که دو روز قبل از سوی رئیس‌جمهور اعلام شد، بسیاری را به شگفتی واداشت. برخی از رقم رشد ۴.۴ درصدی اقتصاد ایران متحیر شدند و برخی دیگر چرتکه به دست، به دنبال روشی بودند که بتوانند اعداد و ارقام را آنالیز کرده و به عددی که رئیس دولت اعلام کرده، برسند. در این میان بازار بحث و جدل‌ها نسبت به اعداد اعلام شده برای رشد اقتصادی و صنعتی کشور، داغ بود. برخی می‌گویند که این اعداد و ارقام چیزی شبیه معجزه است و برخی دیگر، ردپای رونق فروش نفت ایران در بازارهای جهانی را علت اصلی می‌دانند. البته برخی دیگر هم، اصل این عدد و رقم را زیر سوال می‌برند و اعتقادی به آن ندارند.

کشیده شدن پای نفت به آمار رشد اقتصادی در شرایطی است که به نظر می‌رسد باز هم اقتصاد تنیده به نفت، علیرغم تمام تاکیداتی که بر اجرای سیاست‌های اقتصاد غیرنفتی و حتی ابلاغیه اقتصاد مقاومتی مبنی بر کاهش وابستگی به طلای سیاه شده است، مانور خود را آغاز کرده و به زودی همه را مسحور خود خواهد کرد. حتی ردپای فرآورده‌های نفتی و گازی خام را در رونق صادرات ایران در تیرماه هم می‌توان دید. همان جایی که صادرات گاز طبیعی وارد آمار صادرات غیرنفتی شده و رشد را به جای ۱۱ درصدمنفی، ۳۸.۵ درصد مثبت نشان می‌دهد؛ موضوعی که فقط یک نهاد غیردولتی یعنی مرکز بررسی‌های اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران به آن پرداخت و البته با انتقاد دولت همراه شد.

اکنون اقتصاد ایران، خواسته یا ناخواسته، رشدی ۴.۴ درصدی را یدک می‌کشد. رشدی که بسیاری از فعالان این حوزه معتقدند که منجر به خروج اقتصاد از رکود نشده و اگر هم به صحت این عدد اعتماد کنیم، قطعا ناشی از رشدی نامتوازن بوده است. فعالان اقتصادی به تشریح ابعاد رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی و رشد صنعتی ۸.۸ درصدی اعلام شده از سوی دولت پرداخته‌اند.

نظر فعالان اقتصادی در مورد رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی

نام	سمت	نظر
اسداله عسگراولادی	رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین	اعتقادی به تحقق رشد ۴.۴درصدی در بهار امسال ندارم. البته باید صبر کرد تا آمارهای رسمی منتشر شود، اما به نظر می‌رسد اعلام عدد رشد از سوی رئیس‌جمهور تنها یک آمار هدایت شده برای سخنرانی است. اعتقاد دارم که رشد اقتصادی تا پایان سال به مرز ۲ درصد می‌رسد و این اعداد واقعیت ندارد.
محمدرضا انصاری	نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران	رشد اعلام شده اقتصادی، بیشتر شبیه به یک معجزه است که از ابعاد رخ دادن آن خبر نداریم. اما باید پذیرفت که رشد پایدار اقتصادی تنها از طریق سرمایه‌گذاری و بهره‌وری حاصل خواهد شد، در حالیکه هنوز روی این دو فاکتور، مشکلات زیادی در کشور وجود دارد. به هرحال، ظواهر امر در بخش صنعت، رکود را نشان می‌دهد. اما به نظر می‌رسد دولت باید جزئیات بیشتری از تحقق این عدد و رقم رشد اقتصادی اعلام کند تا فعالان اقتصادی نیز بتوانند با تبعیت از آن، همان خط رشد اقتصادی را پیش گیرند. اکنون این عدد باورکردنی نیست.
محمد لاهوتی	رئیس کنفدراسیون صادرات ایران	رشد اقتصادی اعلام شده، بر اساس آمارهای موجود با واقعیت روبرو است؛ گرچه ممکن است این عدد در حوزه های اقتصادی لمس نشود. البته این رشد را می‌توان به افزایش ۲۱ درصدی صادرات ربط داد که بیانگر افزایش تولید و صادرات است و می‌تواند در رشد اقتصادی تاثیر مستقیم داشته باشد. این رشد مثبت و یکباره با توجه به افزایش صادرات معدن و پتروشیمی رخ داده است. اما ابهامی هم بین آمار سازمان توسعه تجارت و لیستی که گمرک روی سایت خود دارد، مشاهده می‌شود؛ به این معنا که چند ردیف کالایی از جمله صادرات گاز طبیعی، در فهرست کالای صادرات غیرنفتی قرار گرفته که در چهارماهه سال گذشته، در لیست نبوده و هم اکنون حدود ۱۴.۴ درصد رشد صادرات را ناشی از این ردیف است. لازم است این ابهام برطرف شود.
بهادر احرامیان	عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران	عدد اعلام شده برای رشد اقتصادی درست است؛ اگرچه شاید بیش از ۵۰ درصد نرخ رشد اعلامی، ناشی از صادرات نفت بوده است. در ماههای گذشته، صادرات نفت ایران تقریبا معادل سال ۲۰۱۲ و قبل از تشدید تحریم‌ها شده است که طبیعتا رشد اقتصادی نیز از این رشد نفت ناشی شده و این اعداد در آن انعکاس یافته است. اما طبق محاسبات، زمان بیشتری نیاز هست که رشد تولید و فروش نفت، اثر خود را بر تولید ناخالص ملی نشان دهد؛ صنعت هنوز مشکلات خاص خود را دارد. اعداد رشد اقتصادی صحیح است، اما ناشی از یک رشد متوازن در بخش‌های اقتصادی است. برخی بخش‌ها رشد بیشتر و برخی رشد کمتری داشته‌اند. بنابراین باید بهبود فضای کسب و کار را با دقت بیشتر پیگیری کرده و به صادرات غیرنفتی و سرمایه‌گذاری خارجی تکیه کرد، نه اینکه بر افزایش درآمدهای نفتی تکیه کرده و شاخص ها را بر مبنای نفت سنجید. دولت باید رقابت را بوجود آورده و خصوصی‌سازی واقعی را در دستور کار خود قرار دهد تا رشد اقتصادی، متوازن و ناشی از بخش مولد اقتصاد باشد.
محمدرضا لطفی	عضو کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران	به نظر می‌رسد که رشد واقعی اقتصاد ایران حدود ۳ درصد باشد و هم اکنون بر رشد ۴.۴ درصدی تردیدهایی وجود دارد؛ اما باید توجه داشت که برخی عناصر بوجود آورنده رشد در ماههای اخیر تحرک داشته‌اند، اما رشد حداکثر ۳ درصدی را رقم می‌زند. در عین حال، باید به این نکته توجه داشت که رشد اقتصادی تابعی از عرضه و تقاضا است که متاسفانه توازن آن در ماههای گذشته در اقتصاد ایران کاملا بر هم خورده است. در عین حال، فاکتور دیگری که این رشد را از نظر فعالان اقتصادی با تردیدهایی مواجه می‌کند، عدم به نتیجه رسیدن سرمایه‌گذاری‌ها است که می‌تواند محرکی برای رشد اقتصادی باشد. اما این اتفاق رخ نداده است.
حمیدرضا صالحی	نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران	تا دو ماه پیش، رشد بخش صنعت منفی بوده است و بنابراین رسیدن به رقم رشد ۴.۴ درصدی در اقتصاد و ۸.۸ درصدی در صنعت، مقداری مشکوک است. البته فعالان اقتصادی آمارها را از دولت می‌پذیرند و بر این باورند که باید حتما این آمار، بر مبنای اطلاعاتی مطمئن باشد که رئیس‌جمهور آن را اعلام می‌کند. اما واقعیت این است که فضای کسب و کار چنین رشدی را نشان نمی‌دهد و رکود همچنان پابرجا است. بنابراین بهتر است دولت جزئیات دستیابی به این رشد را اعلام کند تا بتوان با تکیه بر اطلاعات و آمار، قضاوت کرد. نکته دیگر مقیاس اقتصاد ایران است که در مقایسه با یک اقتصاد بزرگ دنیا، وقتی کوچکترین حرکت مثبتی در آن انجام شود، به یکباره رشد جهشی اقتصادی را می‌توان شاهد بود. البته بخش معدن امسال نسبت به سال قبل بهتر بوده و همین امر می‌تواند یکی از دلایل رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی باشد.