امن‌ترین بازارکار کشور کجاست؟

بررسی لایه های مختلف بازار کار کشور نشان می دهد که علاوه بر بیکاران مطلق، بخشی از بازار نیز در خطر بیکاری قرار دارد. به بیان دیگر، به دلیل رکود، فعالیت واحدهای تولیدی با حداقل ظرفیت، ورشکستگی و مشکلات مربوط به نقدینگی و ... باعث می شود تا همواره بخشی از بازار کار کشور به حالت نیمه فعال درآید.

هرچقدر شدت مشکلات اقتصادی و مسائل بنگاه ها بیشتر باشد، خطر ریزش نیروی کار نیز با تعداد بالاتر محتمل است. با وجود اینکه مرکز آمار ایران تعداد فعلی بیکاران کشور را ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر می داند، اما ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر نیز در شرایطی به کار اشتغال دارند که نه درآمد آنها برای گذران زندگی کافی است و نه می توان آنها را بیکار مطلق دانست.

نیمه تعطیل بودن بسیاری از واحدهای کوچک و بزرگ اقتصادی باعث شده تا هر لحظه بیم از دست رفتن هزاران شغل برود و حداقل درآمد بخشی از شاغلان نیمه بیکار کشور هم قطع شود. مرکز پژوهش های مجلس اخیرا در اینباره هشدار داده و به عقیده این مرکز، افراد دارای اشتغال ناقص در واقع نوع دیگری از بیکاران هستند که درآمد اندکی هم کسب می کنند.

خطر بیکاری ۲.۵ میلیون شاغل

نگاهی به جدیدترین تغییرات آماری در استان های مختلف کشور نشان می دهد که دستکم ۳.۴ تا ۲۱.۷ درصد اشتغال در استان های کشور در خطر نابودی قرار دارند. می توان گفت بالا بودن آمار اشتغال ناقص در استان ها باعث شده تا وزارت کار اعلام کند، دولت مهم ترین برنامه امسال خود در بخش اشتغال را تثبیت و حفظ موقعیت های شغلی فعلی قرار داده است.

کافی است اندکی بی توجهی و یا فشار مضاعف به واحدهای دچار بحران وارد شود تا ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر به تعداد بیکاران کشور افزوده شوند. در حال حاضر نیز اگر دولت نتواند از طریق اعمال سیاست هایی، شرایط بهبود وضعیت واحدهای دارای مشکل را فراهم کند، خطر ورشکستگی و افزایش آمار بیکاری وجود دارد.

آمارها نشان می دهند شرایط بازار کار کشور در تمام استان ها یکسان نیست و در حالی که برخی مناطق کشور از وضعیت مناسب تری در بازار کار برخوردار هستند، در نقاط دیگر اوضاع نامناسب تر بوده و مشاغل از پایداری کمتری برخوردارند.

ممکن است این وضعیت در نتیجه توزیع نامناسب امکانات و سرمایه گذاری ها در کشور، وضعیت برخورداری استان ها از مواهب طبیعی مانند معادن، نفت و گاز، موقعیت استراتژیک، دوری و نزدیکی به مرکز و مواردی مانند این مرتبط باشد. این مسائل باعث شده تا لرستان لرزانترین بازار کار و بوشهر محکم ترین وضعیت اشتغال را داشته باشد.

لرستان ضعیف‌ترین و بوشهر قوی‌ترین بازارکار کشور

هم اکنون شرایط به گونه ای است که احتمال ریزش ناگهانی اشتغال در ۸ استان کشور به مراتب نسبت به سایر مناطق محتمل تر است و در حالی که در استان لرستان یک پنجم کل بازار کار (۲۱.۷ درصد) در خطر ریزش و نابودی قرار دارد، استان بوشهر به لحاظ پایداری بازار کار ۶.۳ برابر از لرستان بهتر بوده و تنها ۳.۴ درصد مشاغل به صورت ناقص وجود دارد و مابقی از شرایط مناسبی برخوردار است.

کارشناسان طبق تعریف اشتغال ناقص که می گوید نوعی از اشتغال است که فرد امکان فعالیت به میزان ۴۴ ساعت در هفته (میزان استاندارد) را ندارد و به دلیل شرایط بنگاه و بازار و ...، این نوع اشتغال با درآمد کامل همراه نیست و شاغلان امکان تامین مخارج خود را در اشتغال ناقص نخواهند داشت. حال در شرایطی که افراد با ساعات کار کامل، دارای مشکلات و مسائل متعدد معیشتی هستند، افراد دارای اشتغال ناقص و درآمد پایین قطعا توان تامین مخارج خود را ندارند.

به صورت کلی تا پایان سال ۹۴ که آخرین گزارش رسمی مرکز آمار ایران از بازار کار بوده، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در کل کشور دارای اشتغال ناقص بوده اند که بیشترین تعداد آنها در استان های اصفهان با ۱۶.۵ درصد، ایلام ۱۵.۴ درصد، خراسان شمالی ۲۰.۵ درصد، فارس ۱۵.۸ درصد، کرمانشاه ۱۵.۲ درصد، کهگیلویه و بویراحمد ۱۴.۷ درصد، گلستان ۲۰.۶ درصد و لرستان نیز با ۲۱.۷ درصد بوده اند.

وضعیت پایداری اشتغال در استان‌ها

به بیان دیگر استان های یاد شده دارای ضعیف ترین بازار کار کشور بوده و بیشترین تعداد افراد دارای اشتغال در معرض نابودی در این مناطق ساکن هستند. در عین حال، استان البرز با ۴.۷ درصد، اشتغال ناقص در کنار بوشهر با ۳.۴ درصد، تهران ۴.۸ درصد، سمنان ۶.۵ درصد و هرمزگان با ۵.۵ درصد؛ پایدارترین مشاغل کل بازار کار کشور را در خود جای داده اند.

۸.۱ درصد مشاغل موجود در استان آذربایجان شرقی، ۷.۶ درصد آذربایجان غربی، ۱۳ درصد در اردبیل، ۱۲.۹ درصد در چهارمحال و بختیاری، ۱۲.۷ درصد خراسان جنوبی، ۱۹.۱ درصد در خراسان رضوی، ۷.۳ درصد در خوزستان، ۹ درصد زنجان، ۹.۶ درصد در سیستان و بلوچستان، ۱۳.۲ درصد در قزوین، ۱۲ درصد قم، ۱۰ درصد کردستان، ۱۳.۵ درصد کرمان، ۱۳.۲ درصد در گیلان، ۱۲ درصد مازندران، ۹.۵ درصد مرکزی، ۱۲.۴ درصد همدان و ۷.۷ درصد نیز در یزد ناقص بوده و افراد از طریق این نوع اشتغال امکان کسب درآمد کافی برای تامین مخارج زندگی را ندارند.