نفوذ دوباره قطر به بازار گاز ایران

برای نخستین بار از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون قیمت نفت خام در طول چند روز گذشته در محدوده ۴۹ تا ۵۰ دلار تثبیت شده و عملا تب کاهش قیمت و سقوط آزاد قیمت طلای سیاه در بازار متوقف شده است.

به اعتقاد تحلیلگران بازار، یکی از مهمترین دلایل بازگشت آرامش نسبی به بازار نفت، عقب نشینی عربستان سعودی و به تبع آن چند کشور عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس از مسابقه افزایش تولید و عرضه نفت بوده و با وجود آنکه عملا تغییری در روند عرضه و تقاضا در بازار نفت اتفاق نیافتاده اما آثار روانی عقب نشینی اعراب زمینه ساز تثبیت قیمت نفت خام شده است.

در این بین صادرات نفت عربستان سعودی در چهارمین ماه سال جاری میلادی به حدود هفت میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسیده تا عملا پایین ترین نرخ تولید نفت خام در بزرگترین کشور تولیدکننده اوپک در طول ۶ ماه گذشته تاکنون اتفاق افتد.

از سوی دیگر برخی از رسانه‌‌های خارجی، یکی از دلایل کاهش صادرات نفت خام عربستان را تعمیرات اساسی پالایشگاه و بالا رفتن تقاضا در بازار داخلی این کشور به دلیل استفاده از کولر و دستگاه‌های سرمایشی عنوان می کنند اما واقعیت پس پرده آن است که شکست طرح فریز و برکناری «علی النعیمی» وزیر کهنه کار عربستان، مهمترین ماموریت «خالد الفلاح» وزیر جدید این کشور تثبیت قیمت طلای سیاه است.

همزمان با کاهش تولید و عرضه نفت خام توسط عربستان، سونامی کاهش تولید در بین کشورهای حاشیه خلیج فارس به وقوع پیوسته و تولید نفت کویت، قطر و عراق هم در آوریل سال ۲۰۱۶ میلادی با کاهش همراه شده است.

بر این اساس درحالی که ایران هفته جاری با شکست شدن رکورد صادرات نفت ایران با صدور ۷.۱ میلیون بشکه نفت در یک روز، ایران به دنبال افزایش بیشتر تولید و صادرات نفت خام خود است اما کشورهای عربی که با عدم اجرای طرح فریز عملا در رقابت با ایران شکسته خورده‌اند، این روزها با کاهش تولید نفت به نوعی پرچم سفید را بالا برده‌اند.

ایران دوئل جدید گازی با قطر را آغاز کرد

با فروکش کردن تب رقابت نفتی ایران و عربستان، این روزها دوئل جدید با یکی دیگر از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس آغاز شده با این تفاوت که این رقابت جدید به جای نفت در بازار میعانات گازی شکل گرفته است.

در شرایط فعلی با بهره برداری از فازهای جدید پارس جنوبی، ظرفیت تولید میعانات گازی ایران به بیش از ۶۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته که با توجه ثابت ماندن مصارف داخلی عملا بیش از نیمی از این ظرفیت صادر می شود.

هم اکنون ایران از ظرفیت صادرات روزانه ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه میعانات گازی برخوردار بوده و صادرات این محصول برای صنعت نفت ایران یک الزام عملیاتی به شمار می رود.

به عبارت دیگر، هم اکنون با افزایش ظرفیت مازاد تولید میعانات گازی و محدودیت های ذخیره سازی این محصول در پایانه‌ها و پالایشگاه‌ها، عملا بخشی از میعانات گازی ایران بر روی کشتی‌های نفتکش ذخیره سازی شده است.

بر این اساس شرکت ملی نفت ایران به منظور پرداخت هزینه‌های کمتر برای ذخیره سازی میعانات گازی در کشتی‌های نفتکش به دنبال صادرات این محصول حتی با قیمت‌های کمتر از بازار رسمی است.

در این بین چین، در کنار کره جنوبی و برخی از کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا از مهمترین مشتریان سنتی میعانات گازی ایران به شمار می رود و حتی اخیرا قراردادهایی بین شرکت نفت ایران و برخی از پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های کره جنوبی برای افزایش صادرات میعانات گازی امضا شده است.

از این رو حتی هفته‌جاری ایران یک محموله ۳۰۰ هزار بشکه ای میعانات گازی فاز ۱۹ پارس جنوبی به کره جنوبی صادر کرد و پیش بینی می‌شود صادرات تا سقف ۱۰۰ هزار بشکه میعانات گازی ایران به مشتریان کره‌ای استمرار داشته باشد.

همزمان با امضای قراردادهای جدید فروش میعانات گازی ایران به کره جنوبی، قطر به عنوان مهمترین شریک کشور در میدان پارس جنوبی هم به دنبال افزایش صادرات میعانات گازی به کره جنوبی است.

رویترز روز گذشته به نقل از منابع تجاری گزارش داد: قطر یک محموله یک میلیون بشکه‌ای میعانات گازی به شرکت «هیوندای کمیکال» کره جنوبی برای تحویل در ماه اوت فروخته است.

قطر درحالی صادرات میعانات گازی خود به کره جنوبی به عنوان بازار سنتی ایران را افزایش داده که این کشور برای فروش گازهای ترش پارس جنوبی به ویژه به شرکت «پترونت هند» امتیازات بزرگ قراردادی و قیمتی ارائه کرده که مشکلات متعددی در بازار گاز به وجود آورده است.

در حال حاضر قطر با دامپینگ و حذف برخی از بندهای التزام آور در قراردادهای فروش گاز طبیعی به مشتریان عملا یکی از عوامل روانی پایین ماندن قیمت گاز در بازار به شمار می رود که حتی صادرات محموله‌های LNG توسط سایر صادرکنندگان همچون استرالیا را با مشکلات متعددی در بازار روبرو کرده است.

البته قطر در ادامه رقابت‌های گازی خود با ایران سال گذشته قراردادی هم با پاکستان به منظور صادرات LNG امضا کرده بود که امضای این قراردادها باعث شده که پاکستان فعلا قرارداد خرید گاز طبیعی از ایران را از دستور کار خارج کند.