صندوق‌های بازنشستگی تبدیل به مؤسسات مالی شده‌اند

حسین عبده تبریزی ظهر امروز در همایش چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال 95 در مورد الزامات راهبردی صندوق‌های بازنشستگی در شرایط جدید کشور، خاطرنشان کرد: صندوق‌های بازنشستگی باید در چند بخش خود را اصلاح کنند که اصلاح نظام مالکیت، پوست‌اندازی نیروی انسانی و ورود مالی‌ها به صنعت بازنشستگی از جمله آنهاست و اکنون صندوق‌های بازنشستگی ابزاری برای تأمین مالی شده‌اند که نقش عمده‌ای را در تأمین سرمایه دارند.

وی با اشاره به اینکه صندوق‌های بازنشستگی در کشور در سه شاخه کشوری، بیمه‌ای و عمومی فعالیت می‌کنند، افزود: هر کدام از این صندوق‌ها سهم متفاوتی دارند که خود محل سؤال است و باید پرسید چقدر در جهت رفاه تشکیل شده‌اند و چقدر در جهت آنکه منابع در اختیار افرادی قرار گیرد که این منابع را مدیریت کنند.

عضو شورای عالی بورس کشور تغییر ساختار در صندوق‌های بازنشستگی را ضروری دانست و گفت: روند افزایش پرداختی‌ها به بازنشستگان به دلایلی همچون سن پایین بازنشستگی، افزایش تعداد بازنشستگان و بازنشسته پیش از موعد که برخی در ابتدای انقلاب به دلایل سیاسی بوده است سبب شده که پرداختی‌های جدید به مستمری‌بگیران قدیمی داده شود و رسماً صندوق ذخیره‌ای نداشته باشد.

وی اصلاح سن بازنشستگی، نحوه تعیین حقوق و اصلاح مقررات وراث را از دیگر مواردی عنوان کرد که باید برای ساماندهی وضعیت صندوق‌های بازنشستگی کشور در دستور کار قرار گیرد.

عبده تبریزی تصریح کرد: از طرف دیگر صندوق‌های بازنشستگی کشور محلی برای تأمین کسری‌های نظام تأمین اجتماعی کشور شده‌اند و اگر در یک صندوق بازنشستگی اهداف دیگری را دنبال کنیم تمام محاسبات بیمه‌سنجی نادیده گرفته می‌شود و در عین حال مداخلات غیرحرفه‌ای دولت و مجلس نیز در این زمینه بی‌تأثیر نیست.

به اعتقاد این  استاد دانشگاه در حوزه اقتصاد ما در ایران اصلاً مفهوم صندوق را نداریم که منابع در آن جمع شود و سالهای بعد به مصرف برسد و در عین حال فشاری که در 10 سال اخیر به دلیل مشکلات دارایی‌های نقدشونده روی صندوق‌ها وارد شد به آنجا رسید که اکنون برخی صندوق‌های بازنشستگی تبدیل به مؤسسات مالی شده‌اند.

وی اضافه کرد: مثل بانک‌ها که پول‌های خود را به سود سپرده و سود سهام تبدیل کنند به هر قیمتی سعی در جمع‌آوری پول دارند تا مسائل روزانه‌شان را سپری کنند.

عبده تبریزی نبود مقام ناظر قدرتمند و عدم شفافیت در گزارش‌دهی صندوق‌های بازنشستگی را یکی دیگر از مشکلات این صندوق‌ها برشمرد و گفت: در 30 سال گذشته باید مدیران صندوق‌های بازنشستگی روزانه اعلام می‌کردند که چقدر این صندوق‌ها ارزش دارند و اکنون هم که بیش از یک سال است که مدیران صندوق‌ها ملزم به گزارش‌دهی به بورس هستند حتی یک ورق گزارش هم از این صندوق‌ها ندیده‌ایم.

وی به روش‌هایی که در دنیا برای اصلاح صندوق بازنشستگی به کار گرفته شده اشاره کرد و گفت: نمونه آن اصلاح چند لایه‌ای است که در کشور آلمان اجرا شده و سن بازنشستگی 66 تا 67 سال در نظر گرفته شده است.

عبده تبریزی بهترین راهکار برای نجات صندوق‌ها از وضعیت موجود را پرداخت بدهی‌های دولت به این صندوق‌ها حتی در قالب اوراق بدهی دانست و گفت: تزریق وجوه جدید بدون اصلاح نظام مدیریت دارایی‌های صندوق‌ها ممکن نیست و حتی وضع را از این هم بدتر خواهد کرد.

عضو شورای عالی بورس کشور بهترین دارایی صندوق‌ها را طلب آنها از دولت برشمرد و گفت: حتی اشکال ندارد که دولت اوراق 40 ساله به صندوق‌ها بدهد به شرط آنکه سود مشارکت آن را پرداخت کند.

وی در پایان استقرار نظام ضمانت یا بیمه‌ای صندوق‌های بازنشستگی را مکملی برای حل و فصل صندوق‌های ورشکسته دانست و افزود: خروج کامل دولت از مدیریت صندوق‌های بازنشستگی نیز یکی دیگر از الزاماتی است که باید اجرایی شود.