چابهار ایران را به قطب تجارت منطقه‌ای تبدیل می‌کند

ایران این هفته با متعهد کردن هند به توسعه بندر چابهار، یک گام دیگر به محقق کردن بلندپروازی های خود در جهت تبدیل شدن به قطب تجاری منطقه ای نزدیک تر شد.

ایران، هند و افغانستان، موافقتنامه ای را به منظور احیای پروژه سال 2003 و ایجاد یک کوریدور تجاری که افغانستان را از طریق ایران به اقیانوس هند متصل می کند، امضا کردند. هند متعهد شده که 500 میلیون دلار برای توسعه بندر چابهار در ساحل دریای عمان هزینه کند و ارتباطات ریلی را به منظور دسترسی افغانستان به دریا بدون استفاده از بنادر پاکستان فراهم نماید.

این موافقتنامه، در راستای مجموعه موافقتنامه های منعقده بین ایران و کشورهای منطقه برای توسعه کوریدورهای ترانزیتی شمال- جنوب است که کشورهای استقلال یافته بعد از فروپاشی شوروی سابق را از طریق ایران به اقیانوس هند مرتبط می سازد.

هنری اسمیت، مدیر موسسه کنترل ریسکس در این باره گفت، ایران «بلندپروازی های بزرگی برای تبدیل شدن به یک قطب تجاری نه فقط برای خاورمیانه بلکه در حوزه خزر و آسیای میانه دارد.»

بندر چابهار که در جنوب شرقی ایران واقع شده، تنها بندر ایرانی واقع در خارج از خلیج فارس و دریای خزر است که دسترسی مستقیم و نزدیکی به اقیانوس دارد. سرمایه گذاری هندی ها برای توسعه زیرساخت های این بندر، چابهار را قادر خواهد ساخت تا پذیرای کشتی های کانتینری بزرگ باشد.

ریچارد دالتون، سفیر سابق انگلیس در تهران گفت، این موافقتنامه «به معنای تصدیق سیاست ایران برای تثبیت موقعیت خود به عنوان یک قطب تجاری در زمینه تولید، توزیع و صادرات کالاست.»

چابهار در خارج از تنگه هرمز قرار دارد. تنگه هرمز یک آبراه بین المللی است که ایران را از شبه جزیره عربستان جدا می کند و تقریبا یک پنجم نفت روزانه جهان از طریق آن ترانزیت می شود.

اسمیت افزود، سرمایه گذاری هندی ها در چابهار، یک تسهیلات بندری مهم در اختیار ایران قرار خواهد داد که به این کشور اجازه می دهد بخشی از مشکلات احتمالی ای که ممکن است در خلیج فارس رخ دهد را دور بزند.

بندر چابهار ممکن است تضمین های بیشتری برای صادرات و واردات کالا به ایران بدهد، اما این بندر بعد از توسعه نیز بعید است بتواند رقیب پایانه های بزرگ منطقه نظیر بندر جبل علی امارات شود.

پیتر سند، تحلیلگر صنعت کشتیرانی در موسسه بیمکو نیز معتقد است: «این بندر قرار نیست رقیب بنادر موجود منطقه شود. این بندر عمدتا در خدمت اهداف هند خواهد بود، و در عین حال ایران نیز از نظر سرمایه گذاری و توسعه مزایایی دریافت می کند.»

اسمیت گفت: «نه (بندر چابهار و نه بندر گوادر)... قرار نیست در آینده ای نزدیک به حد و اندازه ای برسند که نقش بندر جبل علی امارات در تجارت بین آسیا، خاورمیانه و آفریقا را تهدید کنند.»

ایران همچنین در طول مسیر تجاری «یک کمربند، یک جاده» قرار دارد. موافقتنامه چابهار 4 ماه پس از لغو تحریم های غرب علیه ایران امضا شده است. در این مدت ژی جین پینگ، رئیس جمهوری چین و پارک کئون هی، رئیس جمهور کره جنوبی نیز به تهران سفر کرده اند. شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن نیز دیگر رهبر مهم آسیایی است که قرار است این هفته به تهران سفر کند.

اسمیت گفت: «همه این اقتصادهای بزرگ آسیا... خریداران مهم نفت و گاز ایران هستند و خواهند ماند... ایران نمی خواهد کاری کند که موجب تیره شدن روابط با این کشورها شود.»