تمام تالاب‌های مهم ایران خشک شدند

عیسی کلانتری  در نشست مشترک ستاد احیای دریاچه ارومیه  و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) با منتخبین سفرا و سازمان‌های بین‌المللی اظهارداشت: سه دانشگاه صنعتی‌شریف، ارومیه و تبریز با همکاری متخصصین دانشگاهی، دستگاه‌های اجرایی و مراکز تحقیقات بین‌المللی از جمله دانشگاه‌های زوریخ سوئیس، یوتا آمریکا، واخنینگن هلند و بن آلمان، این ستاد را در تدوین برنامه‌های احیای این میراث مشترک جهانی یاری می‌کنند.

مشاور معاون اول رئیس جمهور، برداشت ۴ برابر استاندارد ایرانیان از منابع آب را مورد اشاره قرار داد و  اضافه کرد: ایران به لحاظ جغرافیایی در یک منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و در سال‌های اخیر بحث خشکی تالاب‌ها، دریاچه ها و گرد و غبارهای حاصل از آنها مورد توجه دانشمندان محیط زیست قرار گرفته است.

دبیر کل ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به خشکی دریاچه آرال و گرد و غبارهای برخاسته از مناطق خشک عراق و سوریه، تاکید کرد: ایران در معرض بیشترین خطر از این گرد و غبار است.

کلانتری به مشکلات کمبود آب ایران در چند سال اخیر که ملموس‌تر شده نیز اشاره کرد و گفت: تقریباً تمام تالاب‌های مهم ایران یا خشک شده‌اند و یا در حال خشک شدن هستند.

 به گفته او براساس شاخص کمسیون توسعه پایدار سازمان ملل، در صورتی که میزان مصرف آب هر کشور حداکثر تا ۲۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر آن باشد، به لحاظ پایداری منابع آب و محیط زیست در محدوده ایمن خواهد بود.

دبیر کل ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: اگر این میزان بین ۲۰ تا ۴۰ درصد باشد، با فرض اینکه برنامه‌ریزی مناسبی شده باشد، می‌توان خطرات احتمالی آن را مدیریت کرد

وزیر اسبق کشاورزی افزود: اگر این مصرف بالای ۴۰ درصد باشد، خطرات ناشی از آن جبران ناپذیر خواهد بود و کشور به بحران آبی وارد خواهد شد.

کلانتری با اشاره به اینکه میزان مصرف سالیانه آب در ایران، بیش از ۸۵ درصد منابع تجدیدپذیر را به خود اختصاص می‌دهد، تاکید کرد: افزایش بیش از اندازه مصرف منابع آب تجدیدپذیر، دلیل اصلی کاهش ذخیره آبی دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور ما و دریاچه ارومیه است.

دبیر کل ستاد احیای دریاچه ارومیه، در این نشست به دلایل متعددی که کارشناسان برای خشک شدن دریاچه ارومیه مطرح کرده بودند نیز پرداخت و اظهار داشت: از دید کارشناسان تغییرات محسوس در پارامترهای اقلیمی از جمله کاهش بارش‌ها در طی ۲۰ سال اخیر و تغییر در الگوی بارش، افزایش تقاضای آب در بخش کشاورزی به دلیل توسعه اراضی کشاورزی، تغییر در الگوی کشت و استفاده از گونه‌های پرآب‌بر ازعوامل موثر بر این خشکی است.

کلانتری ادامه داد: از نگاه این کارشناسان، عدم‌مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی شامل؛ برداشت غیرمجاز آب‌های سطحی، برداشت بیش از حد مجاز از چاه‌های قانونی، احداث چاه‌های غیر مجاز وغیره از  دیگر مسائلی است که باعث کاهش ورودی حقابه دریاچه ارومیه و عدم‌تامین نیاز اکولوژیکی آن شده است.

وی افزود: این مشکلات در حال جهانی شدن و خشکی دریاچه ارومیه یک نماد عینی برای درک منطقی از خشکی در ایران است.

کلانتری با بیان اینکه دولت یازدهم در برنامه ۱۰ ساله احیای دریاچه  هفت میلیارد دلار و به طور متوسط سالانه ۷۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد کرد و گفت:  نگاه دولت در احیاء دریاچه ارومیه فراتر از اصلاح ساختار مدیریت منابع و مصارف آب و توجه عمیق به مشارکت مردم، توانمندکردن آنها و تفویض اختیار به آنهاست.

وی ادامه داد: اجرای این برنامه‌ها چنین طراحی شده است که از توانایی علمی دانشگاه‌های داخلی مثل دانشگاه ارومیه، تبریز، صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، تربیت مدرس و خارجی شامل زوریخ سوئیس، یوتا آمریکا، واخنینگن هلند و بن آلمان بیشترین بهره‌برداری صورت گیرد.

کلانتری با اشاره به اینکه ما حاضریم تجربه‌های با ارزش خود را با سایر کشورها به اشتراک بگذاریم؛ گفت: بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی و شرکت‌های خصوصی ملی و بین‌المللی از دیگر برنامه‌‌های ستاد احیا است.

وی سپس از کشورها، سازمان‌های بین‌المللی و دانشگاه‌های ملی و بین‌المللی خواست تا تجارب موفق و آموخته‌های با ارزش خود در زمینه مدیریت منابع و مصارف آب، کنترل و کاهش تقاضای آب، تکنولوژی‌های بروز کشاورزی، مقابله با پدیده گرد وغبار، سازگاری با تغییرات آب و هوا، جلب مشارکت‌های مردمی و در نهایت احیای تالاب‌ها و دریاچه‌های خشک شده و یا در حال خشک را به طرح ملی نجات دریاچه  ارومیه منتقل کنند.