مقصر کمبود منابع مالی برای مسکن مهر کیست؟

عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی چندی پیش در جلسه با شماری از اعضای کمیسیون عمران مجلس با اشاره به وضعیت ناگوار مسکن مهر و تاخیرهای متعدد این طرح و بلا تکلیفی مردم در تکمیل واحدهای نیمه تمام گفته بود: دولت قبل 50 هزار میلیارد تومان متعهد شده بود اما آقای روحانی می‌گفت حداکثر مبلغی که می‌تواند اختصاص یابد 45 هزار میلیارد تومان است. یعنی 5 هزار میلیارد تومان کسری داشتیم به اضافه ساخت فضاها و ساختمان‌های روبنایی و تأسیسات زیربنایی.

آخوندی و به تبع آن دولت تحت فشار سنگین افکار عمومی در خصوص مسکن قرار دارند که از یکسو بخش مسکن هنوز نتوانسته از رکود خارج شود و وعده مسکن اجتماعی سرابی بوده و از سوی دیگر وعده تکمیل مسکن مهر در سال 94 به سال 95 و اینک به سال 96 موکول شده است.

وزیر راه در حالی این سخنان را مطرح می‌کند و انگشت اتهام را متوجه عالی‌ترین مقام اجرایی کشور کرده است و در واقع رئیس‌جمهوری را به عنوان مقصر اصلی در خصوص تزریق منابع مالی به مسکن مهر و تطویل آن معرفی می کند، اما واقعیت امر به گونه دیگری است.

بر اساس مصوبه شورای پول اعتبار دولت قبل میزان سقف تسهیلات جمعی مسکن مهر 50 هزار میلیارد تومان شامل 45 هزار میلیارد تومان آن از محل منابع بانک مرکزی و 5 هزار میلیارد تومان از محل بازگشت اقساط مسکن مهرهای تحویل شده بوده است.

در دولت فعلی نیز با تصویب شورای پول و اعتبار سقف تسهیلات جمعی مسکن مهر 5 هزار میلیارد تومان دیگر از محل بازگشت اقساط افزایش یافت و به 55 هزار میلیارد تومان رسید.

بانک مرکزی هم با استمهال 10 ساله بازگشت منابع بانک مرکزی عملا  بستر لازم  را برای تخصیص منابع مالی به مسکن مهر فراهم کرده است. مصوبات شورای پول و اعتبار نیز به گونه‌ای بوده که منابع مورد نیاز تکمیل مسکن مهر از وابستگی به منابع بانک مرکزی خارج و از طریق اقساط بازگشتی مسکن مهر تأمین خواهد شد.

بنابراین این‌که گفته می‌شود نظر رئیس‌جمهوری مبنی بر عدم استفاده از منابع بانک مرکزی اجرا شده اما منابع جایگزین معرفی شده است، منابعی که از همان ابتدا در اختیار بانک مسکن و وزیر راه و شهرسازی بوده است اما باید پرسید که بانک مسکن با علم وزارت راه و شهرسازی منابع حاصل از بازگشت اقساط مسکن مهر را در چه محلی هزینه کرده است؟

طبق گزارش سال گذشته کمیسیون عمران مجلس از عملکرد وزارت راه و شهرسازی تا سال 94 بیش از 7 هزار میلیارد تومان منابع حاصل از بازگشت از اقساط مسکن مهر در اختیار بانک مسکن بوده که ریالی از آن به پروژه‌های این طرح اختصاص نیافته است.

این منابع بر خلاف منابع بانک مرکزی که همیشه از سوی دولت متهم به تورم در اقتصاد کشور می شد، هیچگونه آثار تورمی نخواهد داشت. اما علیرغم در اختیار بودن منابع لازم مالی در مسکن مهر وزارت راه و شهرسازی و بانک مسکن منابع تخصیص یافته به مسکن مهر را از 500 میلیارد تومان ماهانه در دولت گذشته به کمتر از 80 میلیارد تومان در دولت فعلی رسیده است، حقیقتی تلخ که در گزارش سال گذشته کمیسیون عمران به آن اشاره شده است.

در حقیقت منابع مالی فراوان خارج از منابع بانک مرکزی از ابتدای دولت در اختیار وزیر راه و شهرسازی و بانک مسکن بوده است که می توانسته اند به پروژه های مسکن مهر اختصاص دهند اما این امر صورت نگرفته است. سد شدن تزریق منابع به مسکن مهر از سوی بانک مسکن در حال انجام شده است که ماهانه به بیش از 300 میلیارد تومان بازگشت اقساط صورت می گرفته است.

حال باید دید که هدف وزیر از وارد کردن اتهام به رییس جمهور چه بوده است. رییس جمهوری نیز یکی از مقصران عدم اتمام مسکن مهر به‌شمار می‌آید چراکه می‌توانست با تشکیل شورای عالی مسکن نقش مهمی در حل مشکلات مسکن مهر داشته باشد.

طی سه سال اخیر وزارت راه و شهرسازی سعی داشته وزارت نیرو را مقصر اصلی عدم تحویل مسکن مهر قلمداد کند اما گزارش نشان از آن دارد که پروژه های مسکن مهر نیمه کاره رها شده است.