وضعیت مناسب مدیریت منابع آبی

چیت‌چیان با اشاره به اینکه هنوز نیمی از جمعیت جهان تحت پوشش آب شرب سالم و سامانه دفع بهداشتی فاضلاب قرار ندارند، بیان داشت: به‌نظرم بهتر است جامعه بشری در پاسخ به سؤالات زیر خود را در معرض یک ارزیابی واقع‌بینانه قرار دهد تا فاصله بین حرف و عمل (Vision to Action) به‌خوبی و با زبان ارقام و اعداد آشکار شود.

وی ادامه داد: باید این سوال‌ها را مطرح کرد کشورهای مختلف به ویژه کشورهای اسلامی تا چه اندازه توانسته‌اند برنامه‌های مربوط به مدیریت آب خود را با اصول و مبانی مدیریت یکپارجه منابع آب که در واقع یکی از ملزومات مهم و اساسی در رسیدن به توسعه پایدار و ملزومات تحقق اهداف بیانیه توسعه هزاره (SDG) بوده تطبیق دهند؟ آیا عزم و اراده و ابزارهای مناسب را برای پیاده‌سازی چنین اصولی تدارک دیده‌اند؟

چیت‌چیان ادامه داد: بهره‌وری از منابع آبی تأمین شده که از طریق سرمایه‌گذاری‌های عظیم و ایجاد زیرساخت‌ها فراهم شده تا چه اندازه و از طریق اجرای چه نوع برنامه‌های عملیاتی ارتقا پیدا نموده است؟ اقدامات انجام شده در این زمینه تا چه اندازه توانسته در تأمین امنیت غذایی در نقاط مختلف جهان، به‌ویژه در کشورهای اسلامی موفق عمل نماید؟ با عنایت به تخریب گسترده اکوسیستم‌های آبی ناشی از بلایای طبیعی و یا فعالیت‌های انسانی، پایداری آن‌ها را به عنوان منابع طبیعی ارزشمند مورد تهدید جدی قرار داده است، چه نوع برنامه‌ها و اقدامات سازه‌ای و غیر سازه‌ای به مورد اجرا گذاشته شده و دامنه عمل آن‌ها برای تخفیف و کاهش آثار منفی تا چه میزان بوده است؟

وزیر نیرو تصریح کرد: سؤالات مذکور یا مشابه آن‌ها سال‌ها است که به نوعی در تمامی محافل و گردهمایی‌های بین‌المللی مطرح شده و جامعه جهانی نگرانی‌های خود را برای مقابله با آن‌ها و حل و فصل مسائل ذی‌ربط، چه از طریق گردهمایی‌های مربوط به سازمان ملل، سازمان کشورهای اسلامی و نهادهای ذی‌ربط آن و چه در نشست‌های نهادها و سازمان‌های غیردولتی بارها اعلام کرده و راهکارهایی را نیز به صورت سیاست‌ها و توصیه‌های عمومی پیشنهاد نموده است، لکن در عمل و دنیای واقعی فاصله و شکاف عظیمی بین توصیه‌ها و تعهدات به عمل آمده با آنچه که عملیاتی شده مشاهده می‌شود.

وزیر نیرو آنگاه با بیان اینکه، به نظر می‌رسد صرفاً و تنها با تکیه بر روندهای گذشته، مدیریت جهانی آب به صورت پایدار با مشکلات و موانع زیادی مواجه باشد، گفت: ضروری است ضمن ارزیابی صحیح و منطقی نقاط قوت و ضعف و پندآموزی از شکست‌ها و موفقیت‌ها، جامعه جهانی و به ویژه جامعه کشورهای اسلامی با تجدیدنظر در سیاست‌ها و به ویژه روش‌ها و انجام اصلاحات ضروری در روندهای گذشته، جستجوگر سازوکارهای نوین باشد تا فرصت‌ها از دست نرفته نسبت به ترمیم خلاءها، اقدامات شایسته‌ای را تدارک دیده و به مورد اجرا گذارد.

وی سپس با بیان این نکته که در این راستا، بایستی تعامل و ارتباط بین نقش‌آفرینان اصلی یعنی دولت‌های اسلامی، سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی تأمین کننده منابع مالی و همچنین نهادهای علمی، فنی و مدیریتی بین‌المللی دولتی و غیردولتی باز تعریف شود اظهار داشت: بایستی مناسبات جدیدی به منظور ایجاد ظرفیت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و مدیریت پایدار منابع آب به نحوی که عدالت اجتماعی، به همراه توسعه اقتصادی محقق شده و در عین حال نیازهای اکوسیستم‌های آبی نیز رعایت و لحاظ شود، برقرار شود.

چیت‌چیان تاکید کرد: در عرصه بین‌المللی، همکاری‌های بین کشورهای اسلامی صرف‌نظر از سطح توسعه یافتگی با لحاظ اصل مساوات و عدالت اسلامی با حضور و مشارکت سازمان‌های بین‌المللی دولتی و غیر دولتی با ملحوظ نمودن پارادایم حفظ صلح و تأمین امنیت جهانی، به نفع تمامی ساکنان کره زمین از نکات قابل ذکر است.

وی با بیان اینکه ایران در طول بیش از سه دهه گذشته، به رغم بروز برخی مشکلات بر سر راه توسعه پایدار کشور با درک اهمیت و حساسیت نقش محوری آب در توسعه پایدار، توانسته با تخصیص منابع مالی و ایجاد ظرفیت‌های نیروی انسانی، قانونی، ساختاری، نهادی، مشاوره‌ای، پیمانکاری و ساخت داخل به شاخص‌های قابل قبولی از نظر عرضه و تقاضای آب، تأمین نیازهای پایه و همچنین توسعه آبیاری و تأمین امنیت غذایی در یکی از مناطق خشک و نیمه خشک دنیا که به‌طور طبیعی از کمبود منابع آب قابل تجدید نیز در مضیقه می‌باشد، نائل شود، خطاب به حضار گفت: هم‌اکنون شاخص برخورداری جمعیت شهر نشین و روستاهای ایران، از آب شرب سالم و بهداشتی به ترتیب به بیش از 97.7 و 92.1 درصد بالغ شده و جمعیت تحت پوشش سامانه دفع بهداشتی فاضلاب به سطح 92.8 درصد در شهرها و 82.3 درصد در روستاها می‌رسد.

وزیرنیرو ظرفیت برق‌آبی ایجاد شده در کشور را، 11 هزار و 350 مگاوات یعنی بیش از 30 درصد پتانسیل قابل استحصال ذکر کرد و در ادامه اضافه کرد: در حال حاضر  ایران با وجود دست و پنجه نرم کردن با بسیاری از مشکلات و چالش‌های آبی و زیست محیطی، از منظر مقایسه، در سطح خوبی از مدیریت منابع آبی قرار داشته و سعی می‌کند تا از خطاهای گذشته، درس آموخته و به فضل پروردگار به درجات عالی‌تری از توسعه پایدار و امنیت و رفاه برسد.

وی آنگاه پیشنهادهایی را در قالب موضوعاتی همچون، تقویت پیوند و اطلاع رسانی بین کشورهای اسلامی فعال در حوزه آب و تعریف پروژه‌های مشترک؛ آموزش ژورنالیست‌های فعال در حوزه آب در کشورهای اسلامی؛ همکاری کشورهای اسلامی در تشکیل و راهبری شبکه پایش خشکسالی با همکاری برنامه بین المللی خشکسالی راهبری شده توسط  ایران؛ اختصاص جایزه ویژه سازمان کشورهای اسلامی با موضوع بهترین ابتکار در زمینه مدیریت آب کشورهای اسلامی؛ ایجاد کمک هزینه مالی برای تدوین یا تقویت فرآیند همکاری در حوزه‌های آبریز مشترک کشورهای اسلامی مطرح کرد.