ترفند بانک‌ها برای فرار از اجرای نرخ سود

برخی بانکداران می‌گویند که آخرین مصوبه شورای پول و اعتبار درباره کاهش نرخ سود بانکی در بانک ها به اجرا درآمده است و اگر در چند بانک اجرایی نشده، آنهم دلایلی دارد. بررسی های میدانی حاکی از این است که برخی بانکها همچنان با نرخ های مد نظر خود کار می کنند و با روش ها و فرمول هایی که بکار می گیرند، سودهای آنچنانی خود را دریافت می نمایند و به ظاهر مصوبه نرخ سود ابلاغی بانک مرکزی را به اجرا درآورده اند.

کاهش نرخ تورم و وعده های مسئولان و پیش بینی های صورت گرفته حاکی است که به زودی و طی چند ماه آینده نرخ تورم تک رقمی می شود. از سوی دیگر این روزها بحث داغ عدم رعایت قوانین بانکداری اسلامی و بدون ربا نیز در هر محفل بانکی مطرح است، این در حالی است که نرخ سود بانکی به عنوان بارزترین نمونه تخطی برخی بانک ها از قوانین شرعی بانکداری مطرح می شود و کماکان برخی بانک ها متهم به این هستند که نرخ های مصوب را اجرایی نمی کنند.

نکته مهم این است که بانک ها همواره برای تخطی از یک قانون یا مصوبه بهانه هایی دارند، این بار در نرخ سود بهانه بانکدارانی که نرخ را اجرایی نکرده اند، عدم رعایت این نرخ ها از سوی موسسات مالی و اعتباری بدون مجوز از سوی بانک مرکزی است. موسساتی که قرار بود چند سال پیش و در زمان دولت دهم و ریاست کلی محمود بهمنی در بانک مرکزی پرونده ساماندهی شان بسته شود، اما با گذشت نزدیک به سه سال از عمر دولت یازدهم این پرونده همچنان در بانک مرکزی باز است.

موسسات غیرمجاز اثرگذاری ندارند!

بانکداران می گویند این موسسات معمولا هم نرخ سود بالاتری نسبت به شبکه بانکی کشور به سپرده ها می پردازند و هم اینکه نرخ سود کمتری بابت تسهیلات از مشتریان می گیرند و بانک ها مجبورند که با آنها رقابت کنند و این شرایط را برای آنها نابرابر می کند. در نقطه مقابل آنها، برخی از مسئولان بانک مرکزی می گویند که این موسسه ها پیش از این در اقتصاد ما اثرگذاری داشتند اما با اقدامات انجام شده از سوی بانک مرکزی، این اثرگذاری از بین رفته است.

هفته گذشته نیز اعضای شورای پول و اعتبار دور هم گرد آمدند و این بار هم موضوع ساماندهی همین موسسات مورد بررسی قرار گرفت، اعضا به این نتیجه رسیدند که همچنان بانک مرکزی تا دو سال دیگر درگیر ساماندهی این موسسات بی نام و نشان خواهد بود. برخی از اعضای شورا می گویند که موسسات اعتباری که در حال حاضر در نظام اقتصادی و مالی کشور فعالیت می کنند، آنچنان بزرگ نیستند که بتوانند بر بازار پولی رسمی کشور و نرخ سود بانک ها تاثیرگذار باشند.

با این وجود بر اساس آمارها هم اکنون ۵ تا ۶ هزار مؤسسه غیرمجاز کوچک در کشور به فعالیت مالی و اعتباری مشغولند که در صورت ادامه فعالیت و بزرگ شدن شان به عنوان یک معضل اقتصادی عمل کنند و صورت بمب ساعتی ظاهر شوند و اقتصاد کشور را همانند برخی از موسسات بزرگ به مخاطره بیاندازند.  

این موسسات معمولا ابتدا از طریق ایجاد یه موسسه تک شعبه ای در شهرستان ها آغاز به کار کرده و سپس به صورت قارچ گونه ای گسترش یافته و صدها شعبه در سراسر کشور تشکیل می دهند و در نهایت به یک معضل بزرگ برای نظام اقتصادی کشور تبدیل می شوند.

غیرمجازها شناسایی شدند

به هر حال این موسسات فاقد مجوز همچنان در بازار پول کشور فعالند و با وجود اقداماتی که بانک مرکزی برای ساماندهی موسسات انجام داده اما هنوز به این نحو به فعالیت ادامه می دهند و به گفته مسئولان بانک مرکزی مخل نظام اقتصادی کشور و بر هم زننده تعادل های بازار پول هستند. در عین حالی که این موسسات شناسایی شده اند اما هنوز در فرآیند اجرای قوانین و مقررات هم قرار نگرفته اند.

محمدرضا پورابراهیمی بر اجرای مقررات و قوانین توسط موسساتی که مورد شناسایی قرار گرفته اند، تاکید کرد و گفت: برخی از موسسات در صورتی که به فعالیتشان ادامه دهند، امکان دارد که برای اقتصاد مشکل آفرین باشند.  

عضو شورای پول و اعتبار بر ساماندهی موسسات بدون مجوز تاکید کرد و افزود: ساماندهی این موسسات همچنان باید جزو اولویت های بانک مرکزی باشد. ساماندهی موسسات غیرمجاز در صورتی که به درستی اجرایی و عملیاتی نشود، ممکن است که تعادل اقتصاد را دچار اشکال کند.

وی، یکی از دلایل عدم اجرایی شدن نرخ سود در نظام بانکی را وجود همین موسسات و عدم رعایت نرخ های مصوب و عدم اجرای چنین قوانینی ذکر و تصریح کرد: این موسسات و صندوق های فعال به دلیل اینکه تعدادشان زیاد است بر بازار پولی و عملیات بانک ها تاثیرگذارند، حتی اگر اندازه شان کوچک باشد.  

چندی پیش هم رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده بود که به‌زودی صداهایی درباره موسسات پولی غیرمجاز خواهید شنید، از پلیس خواسته ایم تا برای ساماندهی موسسات غیرمجاز و حذف آنها از بازار پولی همکاری جدی‌تری داشته باشد.

تعدادی از موسسات از بانک مرکزی مهلت خواستند تا خودشان را با ضوابط بانک مرکزی تطبیق دهند و برخی دیگر هم هیچ اقدامی برای دریافت مجوز انجام نداده‌اند. چند موسسه غیرمجاز در حال اخذ مجوز هستند و بانک مرکزی درصدد است آنها را از فیلترهای مناسبی عبور دهد تا اگر بعدها مجوز دریافت کردند، به طور سالم خدمات ارائه دهند.

رئیس کل بانک مرکزی می گوید، قضیه جدی تر از این حرف ها است و دیگر اجازه فعالیت غیرمجاز در بازار پولی کشور داده نخواهد شد. وی گفت: ما در سایت رسمی بانک مرکزی اسامی موسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی را منتشر می‌کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی خطاب به روسای پلیس آگاهی استان‌های کشور تاکید کرد: نباید اجازه دهیم، چنین موسساتی از ابتدا نطفه شان در نقطه ای از کشور بسته شود و اگر از همان اول با این قبیل موسسات برخورد شود، دیگر کشور و شهروندان در آینده دچار چنین مشکلاتی نخواهند شد و نیروی انتظامی باید با این پدیده برخورد قاطع کند.

سیف به تبلیغات این قبیل موسسات در اماکن عمومی، برخی رسانه ها و ورزشگاه های کشور هم اشاره و از آن انتقاد کرد و افزود: این قبیل تبلیغات موجب انحراف اذهان شهروندان و مشروعیت بخشیدن به فعالیت بدون مجوز این موسسات و ارائه اطلاعات غلط در این زمینه می‌شود. بانک مرکزی آمادگی دارد در این زمینه ضمن اطلاع رسانی شفاف و به هنگام با نیروهای انتظامی در سطح کشور همکاری بیشتری داشته باشد.

وی تاکید کرد: این قبیل موسسات مُخل اقتصاد است و بانک مرکزی با همکاری ناجا باید هرچه سریع تر فعالیت این قبیل موسسات را ساماندهی کند؛ چرا که روز به روز هزینه های کشور در این زمینه چند برابر می شود و اکنون بهترین فرصت برای پایان بخشیدن به فعالیت های غیرمجاز در بازارهای پول و ارز است.

مسئولان بانک مرکزی می گویند که در حال حاضر این بانک تسلط خوبی بر این موسسه‌ها دارد و موسسه های غیرمجاز با فشار حاکمیت برای بهبود رفتارها اقدام کرده اند. بر این اساس از آنها خواسته و هشدار داده است که هرچه سریع تر به بانک مرکزی مراجعه کنند و پول مردم را به خطر نیندازند.