جایگاه آب مجازی را جدی بگیرید

اهمیت کشاورزی در امنیت غذایی برای هیچ کشوری پوشیده نیست از این رو کشورها به دنبال خود اتکایی در این بخش هستند.

ایران نیز پیرو این قانون نانوشته  در تلاش برای افزایش کشت محصولات کشاورزی است که این افزایش کشت علاوه بر افزایش میزان محصولات، استفاده از آب های سحطی و زیر زمینی را به دنبال داشته است.

 از همین رو بخش کشاورزی به عنوان اولین مصرف کننده آب در کشور حدود 90 درصد از مصرف آّب را به خود اختصاص داده است . در کنار این رقم باید به این مورد هم توجه داشت که بازده کل آبیاری در ایران 33 تا 37 درصد است که این رقم برای کشورهای  توسعه یافته 65 درصد و برای کشورهای در حال توسعه 45 درصد است به بیان دیگر در ایران مقدار کارآیی مصرف آب در بخش کشاورزی با توجه به تولید محصولات آن بسیار کم است.

محاسبات کارشناسان در این زمینه نشان داده است که حدود 20 درصد از آب مصرفی در بخش کشاورزی به صورت محصولات به کشورهای دیگر صادر می شود.

در میان محصولات کشاورزی گندم ، سویا ،برنج ، ذرت، چغندر قند،هندوانه از آّب بری بالایی برخودار هستند و به بیان دیگر کشت این محصولات در کشور با توجه به بحران کم آبی مقرون به صرفه نیست.

قرارگیری این موارد در کنار نداشتن آمار دقیق از میزان نیاز برای محصولات کشاورزی سبب آن شده است که در پاره ای از زمان شاهد مازاد عرضه محصولات کشاورزی نسبت به تقاضا باشیم، از این رو این محصولات بدون خریدار باقی و فاسد و دور ریز می شوند.

 این موارد در کنار این که کشورمان در جغرافیای گرم و خشک قرار دارد اهمیت موضوع را چندین برابر می کند.

بحران کم آبی در جهان که با افزایش دما و تغییر اقلیم همراه بوده جهانیان را بر آن داشت تا دقت و حساسیتشان بر روی آب مصرفی بالا ببرند از این رو دست به تعریف و محاسبه مقیاسی جدید به نام آب مجازی زدند.

 آب مجازی به عنوان مقدار آبی که برای تولید کالا یا محصول از لحظه شروع تا پایان، مصرف می شود ، مینامند.کارشناسان معتقدند با صادرات و واردات کالا و محصولات، حجم زیادی آب جابجا می شود که از آن به عنوان تجارت آب مجازی نام برده می شود. 

بر این اساس، به منظور کاهش فشار بر منابع آب، به کشورهای کم آب توصیه شده که به جای تولید مواد غذایی از منابع آب داخلی، به واردات مواد غذایی روی آوردند و منابع آب داخلی را برای فعالیت های تجاری پر سود اختصاص دهند.  

وزارت نیرو و وزارت جهادکشاورزی با همکاری هم در برنامه ای مشخص می توانند برای رسیدن به توسعه پایدار و اقتصاد سبز فعالیت داشته باشند، به گونه ای که برای کنترل مصرف آب با مدیریت یکپارچه در سطح کشور ضمن حفظ اشتغال کشاورز و سود آور بودن کشاورزی، محصولات کم آب بر تولید و در کنار آن منابع طبیعی را حفظ کنند.

همچنین راهکار هایی همچون تولید محصولات کم آب بر و دارای ارزش افزوده زیاد،اجاره زمین در کشورهایی با شرایط آبی مناسب برای تولید محصولات آب بر ، مدیریت صحیح براساس شرایط آب کشور در تولید و صادرات کالاها و تغییر الگوی کشت پیشنهاد می شود.