نگرانی بانک‌های خارجی برای همکاری با ایران

دولت از 3 ماه پیش و همزمان با اعلام لغو تحریم‌ها و در روز اجرایی شدن برجام، در جمع فعالان اقتصادی اعلام کرد که یک هزار ال‌سی (اعتبار اسنادی) گشایش یافته است، اما انتقادات زیادی به برقرار نشدن ارتباطات بانکی و برقراری شبکه سوئیفت و ال‌سی از طرف برخی فعالان اقتصادی مطرح شد.

این مسئله به آنجا رسید که روز گذشته بانک مرکزی در اقدامی با حضور خبرنگاران رسانه‌های مختلف، روند برقراری سوئیفت را با کشورهای مختلف در معرض دید همگان قرار داد، اما به صراحت اعلام شد که معاملات دلاری همچنان از سوی آمریکا برقرار نخواهد شد خبری که پیش از این در توافقات 1+5 قرار بود تا محقق شود.

محمد مهدی رئیس‌زاده مشاور مالی اتاق بازرگانی ایران در مورد برقرار نشدن معاملات دلاری، این گونه توضیح داد که این مسئله از زمان دولت هشتم شروع شده و در زمان مدیریت آقای بهمنی در بانک مرکزی به اوج خود رسید که وی سبد ارزی را تغییر داده و تبدیل به یورو کرد. بر همین اساس نیز در یک برهه‌ای قیمت یورو از دلار پیشی گرفت و به نفع کشور شد، ولی در ادامه آن قضیه برعکس شد.

وی به این نکته اشاره کرد که در بحث معاملات ارزی بین‌المللی یکی از بازارهای موازی سیستم بانکی «فارکس» است که فوق‌العاده تخصصی و ریسک‌پذیر است، حتی چند شرکت خارجی هم در این قضیه در کشور ما ورود کردند که بانک مرکزی جلوی آن را گرفت و هیچ‌وقت این مسئله در کشور ما رایج نشد.

رئیس سابق کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه اکنون برای تمام معاملات ارزی در کشورها از اتاق تسویه ارزی (Clearing House) استفاده می‌شود، افزود: در این سیستم با توجه به سیستم‌های نوین شبکه‌ای مشخص می‌شود که چه فردی با چه حجمی از معاملات ارزی را انجام داده است.

رئیس‌زاده تصریح کرد: در مورد معاملات دلاری نیز این مسئله از اتاق تسویه ارزی نیویورک عبور می‌کند و از زمانی که دچار تحریم دلار شدیم، به ویژه از سال 89 این مسئله تشدید شده و محدودیت‌هایی به وجود آمد.

به گفته مشاور مالی اتاق بازرگانی ایران پس از تشدید تحریم‌ها طی 5 سال اخیر مبادله ارزهایی مانند لیر ترکیه، ین ژاپن، یوان چین و روپیه هند که کشورشان از ما نفت می‌خرید به میان آمد.

وی بر این نکته تاکید کرد که پس از توافقات برجام قرار بود تحریم‌های دلاری برداشته شود، همان‌طور که ال‌سی و سوئیفت برقرار شد؛ چرا که استفاده از سوئیفت و ال‌سی بدون استفاده از معاملات دلاری به تنهایی مشکل را حل نمی‌کند.

رئیس‌زاده اضافه کرد: یک بانک کارگزار به عنوان عامل ما در کشور خارجی باید بتواند پول انتقال یافته را به طرف دیگر بدهد، اما اکنون به دلایل سیاسی اخیر و مسائل موشکی، آمریکا این طرح را متوقف کرده و به همین دلیل بانک‌های بزرگ دنیا برای معامله با ایران احتیاط می‌کنند.

مشاور مالی اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه پیش از تشدید تحریم‌ها بانک‌های ما بیش از 200 کارگزار خارجی داشته‌اند، خاطرنشان کرد: اما در زمان تحریم کارگزاری‌ها به تعداد انگشتان دست رسید و زمان لازم است تا دوباره تعداد کارگزاری‌ها افزایش یابد، مضاف بر آنکه اکنون بانک‌های متوسط و کوچک که با آمریکا چندان معامله‌ای ندارند، با ما فعالیت می‌کنند.

وی به جریمه‌های سنگینی که آمریکا برای بانک‌هایی که در زمان تحریم با ایران معامله کرده‌اند، اشاره کرد و گفت: یک بانک معتبر فرانسه در زمان تحریم و به دلیل معامله با ایران، حدود 9 میلیارد یورو از سوی آمریکا جریمه شد و جرائم سنگینی برای بانک HSBC و سوئیفت اعمال کردند، به همین خاطر بانک‌های بزرگ دنیا نگرانند، اگر با ایران کار کنند دوباره جریمه شوند و روی بحث‌های سود و زیان و اعتبار کارکردشان تاثیر بگذارد.

بنابر اعتقاد مشاور مالی اتاق بازرگانی ایران، سبد ارزی متنوع کار عاقلانه‌ای بوده که باید ادامه یابد و علی‌رغم آنکه مسئولان می‌گفتند تحریم‌ها یک روزه برداشته می‌شود ما بارها گفته بودیم که زمان برای این مسئله لازم است.