کره جنوبی نمونه کامیاب توسعه صنعتی
ایران باید از چرخه توسعهنایافتگی عبور کند و به روزهای خوش برسدکه در آن کار و شغل برای جوانان، رفاه مادی برای خانوادهها، شهر تمیز برای مردم، نام پرآوازه تولیدات آن در جهان و آرامش خاطر آیندگان ممکن شود. اگر بخواهیم درمیان کشورهای جهان مدلی برای عبور از توسعهنایافتگی پیدا کنیم کشور کره جنوبی شاید بهترین الگو باشد.
به گزارش پارس به نقل از ساعت 24، تحلیل ارایه شده که روز ۴ بهمن ماه (http://www.saat۲۴.com/news/۱۲۷۳۰۱) درج شده بود اکنون با ارایه یک تحلیل و گزارش کارشناسی از طرف مرکز پژوهش‌های مجلس تایید می‌شود.
در گزارش این مرکز آمده است: «کره جنوبی یکی از نمونه‌های کامیاب سیاستگذاری برای توسعه مبتنی بر صفنعت و فناوری است» در این گزارش اضافه شده است: «مرحله سوم توسعه کره جنوبی آزادسازی بود که در این مرحله آزادسازی تجاری و تاکید بر پیشبرد سرمایه‌گذاری در بخش فناوری همراه بود. بزرگ‌ترین دغدغه سیاستگذاری کره‌ای در تقویت بخش‌های بهره‌ور، بزرگ مقیاس بودن آن بخش‌ها بود. این دغدغه با دو چالش مواجه بود. چالش اول این بود که هر بنگاه در یک بخش بزرگ شود و چالش دوم این بود که بازار داخل کوچک بودو باید راه صادرات گشوده می‌شد.»
تاسیس چائبول‌ها در کره جنوبی این دغدغه‌ها را برطرف کرد. «سامسونگ» و «دوو» نمونه‌های کامیاب چائبول‌های کره جنوبی‌اند که اکنون در دنیا نامی بلند برای کره جنوبی تهیه و تدارک دیده‌اند. کره جنوبی باسیاست‌های توسعه‌ای خود توانسته است درآمد سرانه مردم را به ۲۸ هزار دلار در سال ۲۰۱۴ (به قیمت جاری) و ۲۵ هزار دلار به قیمت‌های ثابت برساند.
کره جنوبی در سال ۲۰۱۳ با تولید ۲۸.۹ میلیون تن فولاد رتبه چهارم جهان را به دست آورد و در حال حاضر ۳ پالایشگاه بزرگ نفت از ۱۰ پالایشگاه بزرگ جهان متعلق به کره جنوبی است.
بخش الکترونیک و فناوری اطلاعات بخش پیش برنده اصلی توسعه کره جنوبی بوده است، به طوری که از ظهور این بخش به عنوان مهم‌ترین موتور رشد اقتصادی این کشور یاد می‌شود.تلویزیون‌های TFL-LCD و تلویزیون دیجیتال وتلفن همراه سامسونگ توانسته است راه را برای کشور برتر برای توسعه فناوری باز کند.
ایران و کره
دو کشور ایران و کره جنوبی از دهه ۱۹۶۰ میلادی روند مدرنیزاسیون و توسعه را شروع کردند. با وجود این، کره جنوبی با موفقیت در برنامه‌ریزی اقتصادی، در ردیف کشورهای صنعتی جای گرفت، اما ایران همچنان کشوری وابسته به درآمدهای نفتی باقی ماند.
سیاستگذاران کره‌ای برنامه‌ای طراحی کردند تا به همراه نگهداری و حفاظت از اصول اقتصاد بازار و ایجاد مزیت رقابتی در صنایع پیشران، حضور و حمایت هوشمندانه دولت را هم داشته باشند. زمینه اصلی مداخله دولت در کره، پدید آوردن یک نظام اقتصادی مستقل بود. توسعه و فناوری در کره جنوبی پس از طی سه مرحله جهش، پیشبرد صنایع سنگین و آزادسازی حاصل آمده است. با توجه به اینکه هدف سیاستگذاران کره‌ای ایجاد مزیت رقابتی در بخش‌های خاص بود، آنها با انتخاب صنایع پیشران و حمایت از آنها مسیر توسعه را پیمودند.
دولت توسعه‌گرای کره برای توسعه مبتنی بر صنعت و فناوری، سیاست‌های زیر را در پیش گرفت:
- انتخاب بخش‌های خاص و ارایه کمک‌های مختلف به آنها،
- جلوگیری از رقابت شدید میان بخش‌ها،
- سوق دادن بخش خصوصی به ایجاد بنگاه‌های بزرگ (چائبول)،
- مدیریت مصرف خصوصی به منظور انباشت سرمایه،
- مداخله در بازار اعتبارات و هدایت آنها به سوی بخش‌های خاص.
اما در مورد ایران، علیرغم تاکید بر سیاست‌های صنعتی، توسعه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان در برنامه‌های توسعه، مسیر توسعه مبتنی بر صنعت و فناوری تاکنون با موفقیت طی نشده است. ضعف‌های نهادی قابل توجه، موانع اساسی بر سر راه اجرای موفق برنامه‌های توسعه و تحقق اهداف آنهاست. از جمله این موانع می‌توان به فقدان یک درک درست از مفهوم توسعه، عدم مدیریت صحیح اقتصادی و فساد مالی و اداری، اتخاذ سیاست‌های تعدیل ساختاری و ضعف ظرفیت‌های سازمانی اشاره کرد.
مساله این است که رویکرد بنگاه‌هایی که در اقتصاد رانتی ایجاد می‌شوند، عموما به سمت افق نگرش کوتاه‌مدت و مقیاس تولید پایین است. وجود بنگاه‌های کوچک مقیاس به این معناست که فعالیت‌های اقتصادی در کشور، بیشتر متکی به شخص است و در نتیجه، تخصصی شدن امور و تقسیم کار عقلایی و صرفه‌های ناشی از مقیاس اتفاق نمی‌افتد. بنابرای گسترش طولو عرض بنگاه‌ها با اتخاذ سیاست‌های درست، از مهم‌ترین اقدامات مورد نیاز برای غلبه بر موانع توسعه‌یافتگی به شمار می‌رود. بدین منظور ضروری است سیاستگذاران مقتضیات تولید را سرلوحه قرار دهند و سیاست‌های پولی را بر محور اقتضائات بخش‌های مولد بازنگری کنند. پس دولت موظف به انضباط مالی و شفاف‌سازی تخصیص منابع و همچنین محور قرار دادن منافع تولیدکنندگان است.
برجسته کردن اهمیت مقیاس تولید در سیاست‌های صنعتی، سازمان‌یابی افراد و رفع موانع تعاملی و پرهیز از شوک‌درمانی و تغییرات پی‌درپی سیاست‌های نادرست، از مهم‌ترین اصول زیربنای سیاستگذاری برای توسعه مبتنی بر صنعتی و فناوری است.
ارسال نظر