رکورد خانه‌نشینی جمعیت شکست

همچنین برخی می‌گویند غیرفعالی به آن شکلی که عنوان می شود، مطرح نیست و آمارهای ارائه شده دقت کافی را ندارند به نحوی که میلیون‌ها نفر در کشور هستند که از روش‌های مختلف به کسب درآمد و فعالیت اقتصادی اقدام می‌کنند اما قابل شناسایی نیستند و تمایلی به اعلام نوع فعالیت خود به آمارگیران ندارند. برخی هم ممکن است بگویند شغلی ندارند و منظور آنها شغل رسمی دولتی و مانند آن باشد، ولی به هر حال از محل‌هایی درآمد کسب می‌کنند.

از سویی نظریه ای وجود دارد که معتقد است حتی اگر فرض غیرفعالی و خانه نشینی ۴۰ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت کشور درست باشد، به این دلیل است که افراد کاری برای انجام دادن ندارند و اگر شرایط بازار کار کشور تغییر یابد و فرصت اشتغال فراهم شود، قطعا سیل بزرگی از جمعیت برای کسب درآمد و انجام فعالیت اقتصادی داوطلب خواهند بود؛ بنابراین غیرفعالی میلیونی نشان از فلج عظیم فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشور دارد.

۶۴ میلیون نفر در سن کار

با تمام این تفاسیر، حتی اگر نتوان به گزارش مرکز آمار ایران درباره غیرفعالی ۴۰ میلیون و ۲۰۰ هزارنفر از جمعیت در برابر فعالیت اقتصادی ۲۳ میلیون و ۸۱۸ هزارنفری کشور در سال گذشته هم اعتماد کامل کرد، این موضوع مشخص است که نه تنها ظرفیت مناسبی از جریان تولید و فعالیت‌های اقتصادی در کشور جریان ندارد، بلکه از آنسو جنب و جوش خوبی هم در نیروی کار مشاهده نمی‌شود و تمایل به کسب درآمد از روش‌های غیرمعمول بالا است.

علاوه بر این، روند غیرفعالی جمعیت طبق آمارهای رسمی ارائه شده در فاصله سال‌های ۸۴ تا پایان سال ۹۳ به صورت مستمر رو به افزایش بوده به نحوی که تعداد غیرفعالان کشور از ۳۳ میلیون و ۴۶۹ هزارنفر در سال ۸۴ به ۴۰ میلیون و ۱۹۸ هزارنفر در پایان سال گذشته افزایش یافته، در حالی که انتظار می رفت با افزایش هزینه های خانوار و میل به کسب درآمد برای پوشاندن هزینه های جاری زندگی، باید از تعداد غیرفعالان کاسته می شد.

حال که برنامه ریزی دولت‌ها و سیاست گذاری‌ها بر مبنای مستندات مرکز آمار ایران دستکم در بخش بازار کار است، استناد به آمارهای موجود نشان می‌دهد جمعیت فعال اقتصادی سال ۸۴ (یعنی گروه هایی که در سن کار قرار داشتند) ۵۶ میلیون و ۷۶۱ هزارنفر بوده که از این تعداد ۳۳ میلیون و ۴۶۹ هزارنفر غیرفعال و خانه نشین و ۲۳ میلیون و ۲۹۳ هزارنفر از نظر اقتصادی فعال بودند. خالص اشتغال کشور در سال ۸۴ به تعداد ۲۰ میلیون و ۶۱۸ هزارنفر و تعداد بیکاران هم ۲ میلیون و ۶۷۴ هزارنفر بوده است.

حال اگر بخواهیم مقایسه ای آماری با وضعیت بازار کار کشور در سال ۹۳ داشته باشیم، باید گفت تعداد جمعیت فعال کشور در سال گذشته ۲۳ میلیون و ۸۱۸ هزارنفر بوده که ۲ میلیون ۵۱۴ هزار نفر از آنها بیکار، ۲۱ میلیون و ۳۰۴ هزار نفر شاغل و ۴۰ میلیون و ۱۹۸ هزار نفر از مجموع ۶۴ میلیون جمعیت در سن کار، غیرفعال و خانه نشین بودند.

بنابراین در طول ۱۰ سال آنچه که اتفاق افتاد، اینکه تعداد بیکاران با اندکی کمتر در مرز ۲.۵ میلیون نفر باقی ماند و تعداد کل شاغلان نیز تنها ۷۰۰ هزار نفر بیشتر شد؛ به عبارتی از سال ۸۴ تا ۹۳ متوسط سالیانه ۷۰ هزار شغل در کشور ایجاد شد که هرگز تامین کننده نیازهای میلیونی بازار کار کشور نبوده و نخواهد بود.

نکته حائز اهمیت اینکه بر تعداد جمعیت در سن کار کشور در فاصله ۸۴ تا پایان ۹۳ به میزان ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بیشتر شد اما به جای اینکه این جمعیت بتواند جذب بازار کار شود، غیرفعال شده و به میلیون‌ها خانه نشین اضافه شدند. حالا در پایان سال ۹۳، تعداد مردان دچار غیرفعالی کشور که حتی شامل صدها هزار نفر فارغ التحصیل دانشگاه ها نیز می شود، به حدود ۱۲ میلیون نفر و تعداد زنان دچار غیرفعالی نیز به ۲۸ میلیون و ۲۰۵ هزارنفر بالغ شده است.

تعداد مردان دارای غیرفعالی در سال ۸۴ بالغ بر ۱۰ میلیون و ۱۰۵ هزارنفر و تعداد زنان نیز ۲۳ میلیون و ۳۶۴ هزار نفر بوده است. حالا این آمارها در پایان سال ۹۳ به ترتیب در مورد مردان به حدود ۱۲ میلیون نفر و درباره زنان نیز به رقم بی سابقه ۲۸ میلیون و ۲۰۵ هزارنفر رسیده است. در این سال، تعداد مردان در جستجوی کار یک میلیون و ۷۵۴ هزارنفر و شاغلان هم ۱۸ میلیون و ۲۰۵ هزارنفر و تعداد زنان در جستجوی کار ۷۵۹ هزارنفر و شاغلان نیز ۳ میلیون و ۹۹ هزارنفر اعلام شد.

جدول افزایش غیرفعالی جمعیت در فاصله سال‌های ۸۴ تا ۹۳

غیرفعالی جمعیت توقف ندارد!

براساس داده های جدول، همانطور که در فاصله سال‌های ۸۴ تا پایان ۹۳ بر تعداد جمعیت در سن کار کشور افزوده شده است، بر تعداد جمعیت غیرفعال و خانه نشین نیز افزوده شده و می توان گفت بخش بزرگی از افرادی که در طول سال‌های اخیر به سن کار رسیده اند، به جای انجام فعالیت اقتصادی دچار غیرفعال و سرگشتگی شده اند و تمایلی به کسب و کار از خود نشان نمی دهند.

همچنین عملکردهای بسیار ضعیف اشتغال زایی نیز باعث شده است تا جمعیت شاغلان کشور افزایش چندانی نداشته باشد و تعداد بیکاران هم در سطح ۱۰ سال قبل باقی بماند و چیزی از آن کم نشود. علاوه بر این، بر تعداد جمعیت فعال اقتصادی یعنی مجموع شاغلان و بیکاران هم ۵۲۵ هزارنفر افزوده شود.