پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- ساماندهی موسسه‌های مالی و اعتباری و در مجموع بازار پول کشور، سابقه‌ای طولانی دارد و تاکنون دولت‌های مختلفی را به خود مشغول کرده است. در ابتدای پیدایش این دسته از موسسات، این موضوع به‌عنوان یک مسأله بغرنج تلقی نمی‌شد، ولی با جهشی که در راه‌اندازی این موسسات ایجاد شد رفته‌رفته، موسساتی که بدون مجوز از نهادهای ذی‌ربط در بازار پول کشور فعال هستند، نه‌تنها از دید اقتصادی موضوعی بس مهم تلقی بلکه با ورود پرونده‌های آن به شورایعالی امنیت ملی به یک مسأله امنیتی تبدیل شد.

شاید در اوایل دهه ٧٠ که چندین نهاد برای موسسات مالی و اعتباری ازجمله صندوق‌های قرض‌الحسنه و تعاونی‌های اعتباری مجوز صادر می‌کردند، هیچ‌کسی فکر نمی‌کرد که این مجوزها روزی مهم‌ترین مسأله در سطح اقتصاد ملی شود. با وجودی که طی دهه‌های اخیر دولت‌ها برای ساماندهی این‌گونه موسسات عزم جدی داشتند، ولی کلاف آنها آن‌قدر  در هم پیچیده است که ساماندهی آن کار ساده‌ای نیست. براین اساس به روال سابق، دولت یازدهم نیز از همان روزهای نخست فعالیت خود، ساماندهی موسسات مالی و اعتباری را به‌عنوان یکی از اولویت‌های خود قرار داد و البته در این زمینه به موفقیت‌هایی نیز دست یافته است. برخی از موسسه‌های مشکل‌ساز منحل شد، برخی دیگر در موسسات و بانک‌های مجاز ادغام شد و برخی نیز در شرف ساماندهی است.

در همین زمینه بانک مرکزی کارنامه عملکرد خود را درخصوص ساماندهی موسسات مالی و اعتباری در ‌سال ١٣٩٣ که شامل تعاونی‌های اعتباری، صندوق‌های قرض‌الحسنه، لیزینگ، صرافی، بانک و موسسه‌های اعتباری می‌شود، منتشر کرده است.  برپایه این کارنامه در سال گذشته در مجموع ٤٦ موسسه مجوز تاسیس یا فعالیت دریافت کرده‌اند و مجوز فعالیت ١٢٢ موسسه نیز تمدید شده است. با این وجود، مجوز ٩ موسسه نیز که تنها به صرافی‌ها مربوط می‌شود، لغو شده است. براین اساس می‌توان گفت در مجموع در این‌ سال تکلیف ١٧٧ موسسه روشن شده است که این تعیین تکلیف با ارایه مجوز، تمدید یا لغو آن اتفاق افتاده است. اما موضوع جالب در این گزارش عملکرد این است که همچنان پرونده ٤هزار و٤٦٥ موسسه برای ساماندهی در دست بررسی است که هنوز زمانی برای پایان این بررسی اعلام نشده است.

١٠ تعاونی اعتباری مجوز گرفتند

در‌ سال گذشته در مجموع مجوز فعالیت ١٠٢ تعاونی اعتباری از سوی بانک مرکزی صادر شده است. در این ‌سال ١٠ تعاونی اعتباری موفق شده‌اند مجوز فعالیت خود را  اخذ کنند و ٩٢ تعاونی دیگر نیز توانسته‌اند مجوز خود را تمدید کنند. اما همچنان پرونده‌ یک‌هزار و ١٠٠ تعاونی اعتباری دیگر در دست بررسی و ساماندهی است و تکلیف آنها روشن نشده است. ولی در سال

 ٩٣ مجوز هیچ‌یک از تعاونی‌های اعتباری از سوی بانک مرکزی لغو نشده است.

٢٢٠٠ صندوق قرض‌الحسنه درحال ساماندهی

صندوق‌های قرض‌الحسنه در میان موسسات مالی و اعتباری یکی از پرتعدادترین‌هاست. با وجودی که طبق قانون این صندوق‌ها تنها اجازه داشتن یک شعبه دارند، طی سال‌های گذشته برخی از آنها شعب زیادی تاسیس کرده‌اند. بر همین اساس ساماندهی آنها یکی از اولویت‌های بانک مرکزی است. درحال حاضر پرونده  ٢ هزار و ٢٠٠صندوق قرض‌الحسنه در این بانک در دست بررسی قرار دارد و در‌ سال گذشته تنها ٣ صندوق موفق به اخذ مجوز فعالیت رسمی شده‌اند.

مجوز ١٨ لیزینگ صادر و تمدید شد

در ‌سال گذشته در مجموع مجوز ١٨ لیزینگ صادر و تمدید شده است. از این تعداد ٦ لیزینگ از بانک مرکزی مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند و ١٢ لیزینگ نیز مجوز خود را تمدید کرده‌اند. با این وجود، پرونده ٥٠ لیزینگ برای صدور مجوز یا لغو در دستور کار ساماندهی قرار دارد. در سال‌های گذشته تخلفات مکرر برخی از لیزینگ‌ها باعث حساسیت بالای پرونده این دسته از موسسات شده است.

٩ صرافی لغو مجوز شد

صرافی‌ها در یک‌سال گذشته در صدر اخبار اقتصادی قرار داشته‌اند. بانک مرکزی با هدف ساماندهی بازار ارز و به‌دلیل نقش ‌محوری صرافی‌ها در این بازار، ساماندهی آنها را پیگیری می‌کند و بر همین اساس به‌تازگی دستورالعمل فعالیت صرافی‌ها از سوی بانک مرکزی اصلاح و ابلاغ شده که در آن شرایط فعالیت صرافی‌ها قانونمند شده است. یکی از تغییراتی که در دستورالعمل فعالیت صرافی‌ها داده شده، افزایش سرمایه اولیه آنهاست. به‌طوری که صرافی‌ها در تهران و شهرهای بزرگ ٤‌میلیارد تومان و در شهرهای دیگر باید ٢‌میلیارد تومان سرمایه داشته باشند.  براساس گزارش بانک مرکزی، صرافی‌ها تنها بخش از موسسات مالی و اعتباری هستند که در‌ سال گذشته با لغو مجوز روبه‌رو شده‌اند. در این ‌سال برای ٢٦ صرافی مجوز فعالیت صادر شده و مجوز ١٨ صرافی نیز تمدید شده است. اما مجوز ٩ صرافی هم لغو شده است و در مجموع  یک‌هزار و ١٠٠صرافی دیگر در نوبت بررسی پرونده‌های خود به سر می‌برند.

یک بانک مجوز گرفت

در‌ سال ٩٣ کمترین مجوزهای صادره به بانک‌ها تعلق دارد. در این‌ سال تنها یک بانک یعنی بانک آینده از بانک مرکزی مجوز دریافت کرده است. در پرونده‌های در دست بررسی نیز تنها نام یک بانک در شرف تاسیس (مهر اقتصاد) دیده می‌شود که درحال طی مراحل اخذ مجوز است.

٤ موسسه اعتباری در نوبت دریافت مجوز

در سال‌های گذشته بانک مرکزی تکلیف بسیاری از موسسه‌های اعتباری را روشن کرده است. در این سال‌ها حدود ١٤ موسسه اعتباری بزرگ در کشور فعال بود که برخی از آنها تعطیل شد و تعداد بیشتری از آنها با ادغام در یکدیگر تعیین تکلیف شد. اما درحال حاضر تنها ٤ موسسه اعتباری باقی مانده‌ است که هنوز بانک مرکزی درباره آنها تصمیم‌گیری نکرده و در نوبت ساماندهی قرار دارند. براین اساس در ‌سال گذشته برای هیچ موسسه اعتباری مجوز فعالیت صادر نشده است. با نگاهی به وضع پرونده‌های در دست بررسی و ساماندهی باید گفت که در کوتاه‌مدت نمی‌توان انتظار داشت تا تمام موسسات باقیمانده تعیین تکلیف شود؛ چراکه به‌دلیل اهمیت این نوع موسسات که سرمایه مردم را نیز در اختیار دارند، عملیات ساماندهی آنها باید با دقت و وسواس بسیاری دنبال شود.

اقتصاد بانک مرکزی پول سرمایه قرض الحسنه