تدبیر دیگری از پیران دولت یازدهم؛ تزریق آب شیرین به دریاچه شور به چه قیمتی؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- حکایت تامین و تخصیص اعتبار برای احیای دریاچه ارومیه از طرق غیراصولی و غیراساسی حکم ریختن منابع ارزی و ریالی به چاه ویلی را دارد که نتیجه‌اش درآینده در قالب اتلاف بیت المال ظهور خواهد کرد. هر چند نشانه‌های بروز چنین اتلاقی از هم اکنون مشهود است. در دولت یازدهم کارگروهی که وصف ملی یافته ، به عنوان کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه تشکیل شد که پیشنهاداتی را به دولت می‌دهد و دولت هم آن را نصب می‌کند. آخرین طرح‌های پیشنهادی این کارگروه مشتمل است بر 4 طرح با چند زیر پروژه به شرح زیر:

1- طرح به کارگیری و تجهیز اکیپ گشت و کنترل آب‌های سطحی

2- طرح خدمات مطالعه و نظارت

3- طرح تکمیل و تجهیز نقاط تحویل آب به سازه‌های مناسب اندازه‌گیری و کنترل جریان آب

4- مطالعه و احداث ایستگاه هیدرومتری جهت پایش تخلیه به دریاچه

این طرحها هریک در قالب طبقه‌بندی بودجه‌ای 40202001 و 40202127 و 40202015 و دهها ردیف بودجه‌ای دیگر در طول سنوات گذشته اعتباراتی را به خود اختصاص داده‌اند و منابع کلانی را جذب کرده‌اند و نتیجه‌اش شده اینکه الان شاهدیم اخیراً هیئت وزیران طی مصوبه‌ای در 7 بند تصمیمات جدیدی را به پیشنهاد همان کارگروه در مورد این دریاچه گرفته که بار مالی آن بیش از 11 هزار میلیارد ریال به شرح زیر است:

اعتبارات مورد نیاز طرح‌های موضوع بند (1) این تصویب‌نامه پس از کسر اعتبار مصوب سال 1394 و اعتبار مربوط به طرح‌های مرزی که از محل صندوق توسعه ملی تامین می‌گردد، برای عملیات اجرایی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، به میزان یازده هزار و دویست و سه میلیارد و بیست میلیون (11.203.020.000.000) ریال از محل اعتبارات ماده (10) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و ماده (12) قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور (به نسبت مساوی) موضوع بند (م) ماده (28) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوب 1393 تامین می‌گردد. (1)

از باب نظارت بر حسن اجرای این مصوبه و مصوبات دیگر برای احیای دریاچه ارومیه مراتب زیر قابل تامل است.

1- از ابتدای استقرار دولت یازدهم طی سه مصوبه با موافقت مقام معظم رهبری بیش از 5/8 میلیارد دلار از حساب صندوق توسعه ملی برای طرح‌های تامین آب، مهار آب‌های مرزی و سایر پروژه‌های آبرسانی اعتبار تخصیص یافته است. قبل از آن هم دولت قبل حدود 2 میلیارد دلار برای آبرسانی به دریاچه ارومیه اعتبار اختصاص داده بود که نتیجه عملکرد آن را باید از مردم منطقه‌ کشاورزان و باغداران استان آذربایجان غربی پرسید. علی ایحال آنچه مشهود است توسعه روزافزون خشکی و کاهش سطح آب در این دریاچه می‌باشد.

2- پرسش این است آیا این 11 هزار میلیاردی که قرار است برای ادامه کار پروژه‌ها و طرح‌های احیای دریاچه ارومیه اختصاص ‌یابد، نتیجه بخش خواهد بود؟ آیا در کشوری که با کمبود نزولات آسمانی مواجه است و مختصر آب شیرین موجود کفاف حتی آب شرب برخی از مناطق را نمی‌دهد، سرریز کردن آب شیرین رودخانه‌های موجود و هدایت آب شیرین از دیگر نقاط به دریاچه شور با این هزینه‌های میلیاردی تصمیم درستی است؟

3- آیا دولت نهم و دهم در این مورد دچار روزمرگی نبود؟ دولت یازدهم چرا همان راهی را می‌رود که دولت قبل رفت و نتیجه نگرفت؟

4- جنوب کشور در طول ساحل 9000 کیلومتری به آب‌های آزاد متصل است آیا با آن 8.5 میلیارد دلاری که از حساب صندوق توسعه ملی به طرح‌های آبرسانی اختصاص یافته و این 11 هزار میلیاردی که قریباً تامین و به صورت خارج از مشمول قابلیت مصرف یافته، سهمی هم برای انتقال آب خلیج فارس به سه دریاچه جازموریان، لوت و دشت مرکزی در نظر گرفته شده است؟

5- نگارنده طی یک نشست با وزیر نیرو (جناب چیت‌چیان) و معاونین محترمش و با ارائه نقشه‌های منحصر به فرد مسیریابی کوتاه‌ترین راه برای انتقال آب از کوهسنگ تا چاه لع و نقشه ارتفاع سنج برای دستیابی به پایین‌ترین ارتفاع پست برای پمپاژ آب از خلیج فارس به کمترین ارتفاع و سپس رهاسازی آن برای احیای چند دریاچه با دهها برابر وسعت دریاچه ارومیه را برایشان تشریح و تقدیم کردم. آیا این نقشه‌های فنی که در آن تقویم علمی وسعت دریاچه‌ها، ابعاد مهندسی شده آنها با تعیین حداکثر عمق هر سه دریاچه مشخص شده برای متخصصین آب وزارت نیرو ارزشی نداشته و ندارد؟

6- نگارنده در آن جلسه، نقشه‌های فنی و محاسبه شده هفت مسیر از نقطه صفر آبی تا بالا گجک، از بالا گجک تا منوجان از منوجان تا خسروآباد، از خسروآباد تا سرزه، از سرزه تا کویر لوت، از کویر لوت تا مرغاب کوه و از مرغاب کوه تا رود شور را که منجر به غرقابی سه دریاچه، جازموریان با وسعت 9.3 میلیارد مترمربع و گنجایش 372 میلیارد مترمکعب آب می‌شود را ارائه دادم. آیا مهندسین محترم وزارت نیرو به آن توجه کرده‌اند؟

7- دریاچه کویر لوت با 15.8 میلیارد مترمربع وسعت و دریاچه کویر مرکزی با 43.8 میلیارد مترمربع در 120و 90 متر عمق می‌توانند به ترتیب 6189.6 و 394.2 میلیارد مترمکعب آب خلیج فارس را در قلب ایران ذخیره‌سازی نمایند. آیا وزارت نیروی دولت تدبیر و امید اهتمامی به این امور مهم دارند؟

8- طرح تمامی ابعاد فنی و نقشه‌های مسیریابی کوتاه از کمترین ارتفاع پست برای آبرسانی به فلات مرکزی در این مجال اندک ممکن نیست اما نگارنده با ارائه مشخصات فنی فقط یک مسیر از 7 مسیر مطروحه در بند 7 این مقال را به شرح زیر رونمایی می‌کند، باشد تا مورد توجه عقلای دولت اعتدال قرار گیردتا برای تامین آب مردم که از نون شب هم واجب‌تر است، اقدام بکنند.

مشخصات مسیر خلیج فارس به بالاگجک

مختصات شروعE"4.3021 ْ57 ْ56 ِN"10.2808 َ54 ْ26

ارتفاع شروع6.489m

مختصات پایان E" 8.655َ15 ْ57 ِN"56.1613 َ57 ْ26

ارتفاع پایان 63.349m

طول افق 31.443km

طول بر روی سطح شیب‌دار 31.752km

اختلاف ارتفاع نقطه شروع و پایان 56.9m

کمترین ارتفاع در طول مسیر 0m

بیشترین ارتفاع در طول مسیر 63.349m

آزیموت مسیر 21.4 َ09 ْ77

بیشترین شیب و فاصله از مبدأ (18.3km) ْ5.42