پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- جواد غیاثی- ما مالیات می دهیم تا دولت امنیت، آموزش و بهداشت لازم برای جامعه را تامین کند. البته قطعا همه پولی که می دهیم صرف این امور نمی شود بلکه دولت مجبور است مقداری از آن را به کارمندان خود بدهد تا امورات جاری دولت بگذرد. در این میان هرچه دولت کاراتر و بهره ورتر باشد می تواند با هزینه کمتری فعالیت های خود را انجام داده و پول بیشتری را صرف وظایف بنیادین خود یعنی امنیت، آموزش، بهداشت و البته عمران و آبادانی کشور و تهیه زیرساخت ها کند. در این شماره و در ادامه بررسی موضوع مالیات در کشور با استفاده از لایحه بودجه سال 94 به بررسی این موضوع می پردازیم که سازمان امور مالیاتی برای وصول مالیات از مردم چه میزان از بودجه دولت را به خود اختصاص می دهد.

سازمانی با هزینه 1.5 هزار میلیارد تومانی

طبق پیوست چهارم لایحه بودجه سال 94 اعتبارات سازمان امور مالیاتی کل کشور بیش از 1500 میلیارد تومان است. با توجه به این که این سازمان در سال حدود 64 هزار میلیارد تومان مالیات از مردم اخذ می کند (با کسر 10 درصد عدم وصولی و مالیات بر واردات از عدد87 هزار میلیاردی مالیات در بودجه) می توان نتیجه گرفت این سازمان حدود 2.5 درصد مالیات اخذشده از مردم را برای هزینه های خود صرف می کند.

یعنی این سازمان برای اخذ هر 100 تومان مالیات حدود 2.5 تومان خرج می کند. ترکیب هزینه ها نشان می دهد اخذ مالیات بر ارزش افزوده فقط 212 میلیارد تومان هزینه دارد در حالی که اخذ مالیات های مستقیم حدود 4 برابر هزینه می برد. نمودار زیر ترکیب اعتبارات درنظرگرفته شده برای این سازمان در سال 94 را نشان می دهد.

هزینه 780 میلیاردی اخذ مالیات مستقیم

همان طور که نمودار نشان می دهد اخذ مالیات مستقیم یکی از پرهزینه ترین فعالیت های این سازمان است در میان انواع مختلف مالیات مستقیم اخذ مالیات از حقوق بگیران (دولتی و خصوصی) چندان پیچیده نیست و نیاز به نیروی انسانی و هزینه زیادی ندارد.

اما اخذ مالیات از اصناف و شرکت ها به دلیل پیچیدگی های تشخیص، راستی آزمایی، نمونه گیری و حسابرسی و بررسی صورت های مالی نیاز به نیروی انسانی بیشتر و لذا هزینه بیشتر دارد. به همین خاطر حدود نیمی از هزینه‌های سازمان امور مالیاتی مربوط به اخذ مالیات های مستقیم است. در این میان اخذ مالیات از اصناف به دلیل کمبود پایه های اطلاعاتی نسبت به شرکت ها سخت تر است. نمودار زیر ترکیب مالیات های اخذ شده توسط سازمان و میزان مالیات وصولی را نشان می دهد.

در انتظار دولت و سازمانی کارآمدتر:

نمودار زیر ترکیب هزینه های مختلف دولت را نشان می دهد. زیاد بودن هزینه های جاری دولت باعث می شود پول کمتری برای هزینه روی ایجاد زیرساخت ها، عمران و آبادانی و امنیت و آموزش و بهداشت بماند. چندی پیش رئیس اتاق بازرگانی ایران در توصیف ناکارآمدی دولت اعلام کرد که تعداد کارمندان این نهاد 15 برابر مقدار مورد نیاز است. یعنی دولت کارهای فعلی را با یک پانزدهم نیروهای فعلی می تواند انجام دهد. یعنی دولت می تواند یک پانزدهم هزینه های جاری ( پرداخت حقوق و مزایای کارمندان) را صرفه جویی و صرف امور زیربنایی کند. البته تحقق این آرزو نیازمند اصلاحات قانونی و ساختاری و مخصوصا فرهنگی مردم (انتظارات مردم از دولت) است که امید است با این اصلاحات استفاده بهتری از مالیاتی که می دهیم و پول نفت بشود. شاخص بهبود شرایط کاهش هزینه های جاری دولت و افزایش هزینه های عمرانی و زیرساختی است.

جامعه مالیات مالیات بر ارزش افزوده نفت نیروی انسانی